Owczarek belgijski (Malinois)

Elegancki i wymagający owczarek belgijski występuje w czterech odmianach, które mocno różnią się od siebie wyglądem. Ich cechą wspólną jest ogromna potrzeba ruchu i aktywności, co wymaga od opiekuna dużo czasu i doświadczenia.

Cechy

Jako niegdyś pies pasterski, odpowiedzialny nie tylko za ochronę swojego stada, lecz także gospodarza i jego dobytku, belgijski pies pasterski do dziś posiada wszystkie wartościowe cechy wybitnego strażnika domu i podwórka. Czujny, żywotny i błyskawicznie reagujący jest w każdej chwili gotowy do obrony swojego „stada”. Ze względu na swój silny instynkt obronny odruchowo przejmuje odpowiedzialność za wszystko, co należy do jego ogniska domowego. Opiekunowie belgów nie muszą obawiać się włamywaczy.

Ten odważny czworonożny przyjaciel nie jest jednak psem dla ludzi bojaźliwych czy niepewnych siebie. Owczarek belgijski potrzebuje u swojego boku równorzędnego partnera, który dzięki dużej dozie stanowczości, empatii i konsekwencji potrafi skierować jego temperament w odpowiednim kierunku. Aby uniknąć przykrych niespodzianek, jego instynkt obronny należy mieć pod kontrolą od samego początku. Profesjonalne wychowanie i prawidłowa socjalizacja są niezbędne do harmonijnej współpracy z tym inteligentnym stróżem.

Wulkan energii

Równie ważna jak konsekwentne i troskliwe podejście jest gotowość do sportowej i intelektualnej aktywności z psem. Koniecznie należy wziąć pod uwagę ogromną potrzebę ruchu i aktywności tego wulkanu energii. Jeśli się to zaniedba, ten pies rasowy będzie rozwijał nieprzyjemne zachowania, a czasami będzie wykazywał tendencję do nadmiernej agresywności. Oprócz szkolenia na psa pracującego w policji, służbie celnej lub ratowniczej, dobrym rozwiązaniem jest sport dla psów. Ten zabawny i ruchliwy czworonóg jest entuzjastą niemalże wszystkich dyscyplin sportowych. Ze względu na dobrą skoczność, olbrzymią prędkość i wyjątkowe umiejętności wspinaczkowe osiąga niezwykłe rezultaty, zwłaszcza podczas treningów agility.

Jednak to nie tylko jego osiągnięcia sportowe i czujność wyróżniają owczarka belgijskiego. Równie wyraźna jak niewyczerpane pokłady energii jest jego wyraźna chęć do nauki. Dzięki wysokiej inteligencji i gotowości do nauki nowych rzeczy jest pojętnym uczniem, który pragnie przypodobać się swojemu nauczycielowi w każdej sytuacji życiowej. Jego pojętność i zorientowanie na ludzi okazują się pomocne w jego wychowaniu. Nadmierna surowość w przypadku tego wrażliwego stworzenia jest nie tylko niewłaściwa, lecz także zupełnie zbędna. Dzięki miłości, cierpliwości i dużej ilości czasu na wspólne aktywności (sportowe) ten czujny pies pasterski może stać się lojalnym i niezawodnym psem rodzinnym, który zawsze będzie wiernie stać u boku swoich bliskich.

Wygląd

Właściwie wszystkie owczarki belgijskie są z natury do siebie bardzo podobne. Wyglądem są jednak tak różne, że czasami aż trudno uwierzyć, że poszczególne typy to jedna i ta sama rasa. Dzisiejszy wzorzec rasy FCI, w którym owczarek belgijski zarejestrowany jest pod numerem 15 w grupie 1 (psy pasterskie i zaganiające), w sekcji 1 (psy pasterskie), definiuje cztery różne odmiany tej rasy. Odmiany te różnią się głównie długością, kierunkiem wzrostu i umaszczeniem sierści.

Malinois

Malinois jest chyba najbardziej znanym typem tej rasy, wizualnie najbliższym owczarkowi niemieckiemu. Jego krótka sierść – oprócz czarnej maski – jest płowa z czarnym nalotem. Końcówki włosów są czarne i nadają jasnemu umaszczeniu podstawowemu nieco ciemniejszy odcień.

Laekenois

Najpierwotniejszym, a obecnie najrzadszym przedstawicielem rasy jest laekenois. Jest również krótkowłosy i płowy jak malinois, ale szorstkowłosy. Sierść jest twarda i sucha w dotyku i wygląda na potarganą. Ten nieco „odważny” wygląd jest jak najbardziej pożądany przez wzorzec rasy.

Tervueren

Umaszczenie sierści przypomina umaszczenie malinoisa: płowo-czarny nalot z czarną maską. Jego sierść jest jednak dłuższa, dlatego – obok groenendaela – należy do długowłosego podgatunku tej rasy.

Groenendael

Również długowłosy groenendael jest jedyną z czterech odmian, której sierść jest jednolicie czarna. Podobnie jak u wszystkich innych typów, akceptowane są małe białe znaczenia na przedpiersiu i na palcach.

Wspólny dla wszystkich czworonogów jest ich elegancki i dumny wygląd. Szczególnie długowłosy tervueren i groenendael wyglądają wręcz majestatycznie. Wynika to z jednej strony z ich lekkiej budowy ciała, która pomimo pokaźnych wymiarów nigdy nie wydaje się masywna, a z drugiej strony z ich delikatnej głowy, którą noszą bardzo wysoko. W przeciwieństwie do swoich krewnych, owczarków niemieckich, przedstawiciele rasy belgijskiej są drobniejszej i krótszej postury. Podczas gdy odmiana niemiecka ma raczej prostokątną budowę ciała, owczarki belgijskie są niemal kwadratowe, jeśli spojrzeć na nie z boku. Ich chód jest również mniej ekspansywny niż u ich niemieckich sąsiadów. Niemniej czasami przewyższają ich pod względem szybkości, zwinności i skoczności.

Historia

Szybkość i zwinność charakteryzowały już przodków belgijskich psów pasterskich, które początkowo były hodowane wyłącznie jako psy pracujące dla owczarzy i gospodarzy. Do końca XIX wieku w Belgii istniała duża liczba psów pasterskich i zaganiających, które kojarzono ze sobą „na dziko”, mimo że różniły się wyglądem – w hodowli skupiano się wyłącznie na ich przydatności do pracy w gospodarstwie. Dopiero w 1891 roku nowo powstały w Brukseli „Klub Owczarków Belgijskich” położył kres temu „nieuporządkowanemu” stanowi rzeczy. Pierwszy wzorzec podzielił belgijskie psy pasterskie na trzy różne typy pod względem umaszczenia: szorstkowłosy, krótkowłosy i długowłosy.

Na przestrzeni dziejów belgijskiego psa pasterskiego, między hodowcami ciągle toczyły się spory na temat dopuszczalnych umaszczeń i odmian. W ciągu ostatnich stu lat wielokrotnie zmieniano odmiany sierści, aż do obecnie obowiązujących czterech typów, z których każdy nosi nazwę belgijskiej miejscowości. O ile wygląd sierści był źródłem sporów, tak co do charakteru, morfologii i przydatności użytkowej hodowcy belgijskich psów pasterskich byli zgodni. Pod względem charakteru i budowy rasa pozostała więc wierna sobie od samego początku.

Oddzielenie od owczarka holenderskiego

Budową ciała i wyglądem belgijskie psy pasterskie przypominają pochodzące z Holandii owczarki holenderskie. Wprawdzie u sąsiada z Holandii, który jest również dopuszczony jako typ pręgowany, nie dokonuje się podziału na różne odmiany, ogólnie rzecz biorąc, owczarki z obu krajów Beneluksu są identyczne. Obie rasy pochodzą mniej więcej z tego samego obszaru i dopiero po oddzieleniu się od siebie Belgii i Holandii zostały uznane za dwie różne rasy.

Hodowla i zdrowie

Od czasu powstania wzorca tej rasy psów nie wolno już krzyżować ze sobą różnych odmian. Hodowcy zazwyczaj skupiają się więc na jednym typie: malinois, laekenois, tervueren i groenendael. Pierwszy z nich jest najbardziej rozpowszechniony, ale w przeciwieństwie do swojego niemieckiego odpowiednika, owczarek belgijski jest raczej rzadką rasą. Dlatego znalezienie odpowiedniego hodowcy w pobliżu nie jest wcale takie proste.

Ten aspekt ma jednak także pozytywne strony, ponieważ ze względu na stosunkowo rzadkie występowanie, belg jest bardzo zdrową rasą psów, w przypadku której nie trzeba obawiać się chorób charakterystycznych dla psów rasowych. Chociaż od czasu do czasu opisywane są skłonności do padaczki czy dysplazji stawów łokciowych, to niezwykle rzadko występuje u tych psów zazwyczaj wzbudzająca niepokój dysplazja stawów biodrowych (HD), występująca u prawie wszystkich psów tej wielkości. Niemniej jednak, u owczarków belgijskich również mogą rozwijać się choroby, dlatego należy zawsze dokładnie obserwować swojego psa, aby wcześnie wykryć zmiany w zachowaniu i wyglądzie. Mogą to być oznaki choroby, wymagające leczenia weterynaryjnego.

Pielęgnacja

Nie martw się! Aby odpowiednio wcześnie wykryć infekcje czy choroby, nie musisz codziennie godzinami badać swojego psa. Dzięki właściwej pielęgnacji psa już wystarczająco dbasz o jego zdrowie. Regularne szczotkowanie sierści, przycinanie pazurów lub czyszczenie zębów i uszu nie tylko zapobiegają ewentualnym stanom zapalnym, lecz także sprawiają, że zajmujesz się psem w stopniu umożliwiającym dostateczną obserwację zwierzęcia. Zmiany w strukturze sierści, wyłysienia, stany zapalne skóry czy znaczące zmiany masy ciała automatycznie zwrócą Twoją uwagę podczas pielęgnacji.

Jak pracochłonna jest pielęgnacja owczarka belgijskiego?

Zasadniczo wymagania dotyczące utrzymania tej rasy nie są skomplikowane. Jednak szczególnie pielęgnacja sierści może się znacznie różnić w zależności od typu. Malinoisa i laekenoisa należy szczotkować mniej więcej raz w tygodniu. Z kolei groenendaely i tervuereny, ze względu na długą i gęstą sierść, wymagają szczotkowania sierści kilka razy w tygodniu. Szczególnie dwa razy w roku, gdy owczarek zmienia sierść i gubi dużo włosów, pielęgnację sierści należy zintensyfikować. Ogólnie jednak sierść tych typów długowłosych nie ma tendencji do kołtunienia się i, w przeciwieństwie do innych psów długowłosych, jest dość łatwa w pielęgnacji.

Siedź spokojnie!

Tak jak w przypadku wszystkich psów, również u tej rasy niezbędna jest regularna kontrola i pielęgnacja uszu, oczu, zębów i dziąseł. Podobnie ważnym elementem pielęgnacji ciała jest przycinanie pazurów. Ważne jest, aby odpowiednio wcześnie przyzwyczaić swojego temperamentnego belga do zabiegów pielęgnacyjnych. Poprzez systematyczność, konsekwencję i pełną miłości cierpliwość nauczysz tego zwinnego psa, aby siedział spokojnie i dał się bez oporu zbadać.

Żywienie

Równie ważna jak odpowiednia pielęgnacja dla zdrowia Twojego zwierzęcia jest dobre i zbilansowane żywienie. Ale która karma dla psa jest najlepsza dla owczarka belgijskiego? Niestety, na to pytanie nie można odpowiedzieć jednoznacznie w odniesieniu do wszystkich psów tej rasy. Wprawdzie są one mniej więcej tej samej budowy ciała, jednakże ich zapotrzebowanie energetyczne może się znacznie różnić w zależności od wieku, wagi i poziomu aktywności fizycznej. Dlatego przy wyborze odpowiedniej karmy należy zawsze pamiętać o indywidualnych potrzebach swojego psa. Młody pies potrzebuje innej karmy niż pies senior, a aktywny pies pracujący innej niż pies rodzinny.

Czego potrzebuje dorosły pies?

Niezależnie od indywidualnych kryteriów, które bezwzględnie należy wziąć pod uwagę, w przypadku dorosłego psa obowiązuje zasada, że karma powinna składać się z około 70–80 procent mięsa. Mięso jest dla psa najważniejszym źródłem białka niezbędnym do prawidłowego rozwoju. Aby zapobiec alergiom, możesz również użyć bardziej egzotycznego mięsa, takiego jak struś, kangur czy bawół wodny. Innym ważnym składnikiem pokarmowym są warzywa i owoce, które dostarczają czworonogowi ważnych witamin i składników odżywczych. Należy jednak raczej unikać zbyt słodkich owoców i zbyt dużej ilości węglowodanów, podobnie jak zbyt dużej ilości zbóż. Cukier lub inne słodziki to absolutne tabu w misce Twojego psa. Także przyprawione jedzenie lub inne resztki ze stołu nie są odpowiednim pokarmem dla Twojego pupila. Jeśli chcesz sprawić swojemu owczarkowi przyjemność, podaj mu raczej jakąś specjalną przekąskę dla psa, a jeszcze lepiej – wybierz się z nim na łono natury i pozwól mu zaspokoić potrzebę ruchu.

Warunki utrzymania i wychowanie

Duża ilość ruchu wpływa nie tylko pozytywnie na wagę psa, lecz także służy jego wysiłkowi fizycznemu i psychicznemu. Owczarki belgijskie mają wysokie wymagania i dla dobrego samopoczucia psychicznego potrzebują znacznie więcej ruchu i aktywności niż inne psy. Codzienny spacer wokół bloku to zdecydowanie za mało dla tych wulkanów energii. W przypadku psów pasterskich angażowanych do pracy w policji, służbie celnej, ochronie osób lub jako psy pasterskie i pracujące, wyzwania fizyczne i psychiczne rozumieją się zazwyczaj same prze się. Z kolei przedstawiciele tej rasy, pełniący funkcję psów rodzinnych, bezwzględnie potrzebują zajęć alternatywnych o odpowiedniej intensywności.

Czym byłoby życie bez sportu?

Sporty dla psa są obowiązkowym elementem życia z owczarkiem belgijskim. Występuje w niemal wszystkich dziedzinach psich sportów, a podczas zawodów zawsze osiąga duże sukcesy. Jego wyraźna radość z pracy i inteligencja, a także doskonała budowa ciała, szybkość, zwinność i siła sprawiają, że mało który pies może się z nim równać w psich sportach. Szczególnie imponuje jego ponadprzeciętna skoczność. Owczarek belgijski potrafi z łatwością pokonać stromą ścianę o wysokości 2,5 metra.

Dla kogo nadaje się owczarek belgijski?

Nie ulega wątpliwości, że psy o tak sportowym i żywiołowym charakterze powinny trafiać w ręce aktywnych i doświadczonych opiekunów. Opiekując się owczarkiem belgijskim, potrzeba przede wszystkim czasu i chęci do aktywnego zajęcia się pupilem. Przy odpowiedniej ilości ruchu i stymulacji umysłowej pies jest nie tylko zdrowszy i szczęśliwszy, lecz także bardziej posłuszny i pojętny w procesie wychowania. Zwłaszcza w przypadku tej rasy, która charakteryzuje się pewną podstawową ostrością, nieodpowiednie szkolenie może prowadzić do niebezpiecznych zaburzeń behawioralnych.

Właściwa równowaga między konsekwencją a opanowaniem

Oprócz dużej ilości ruchu i aktywności owczarki potrzebują również konsekwentnego szkolenia i wczesnej socjalizacji, aby móc się przystosować jako pies rodzinny. Nie należy jednak zapominać, że psy te są bardzo wrażliwe i oprócz konsekwencji potrzebują przede wszystkim miłości, spokoju i opanowania. Nadmierna surowość może wyprowadzić je z równowagi i z pewnością nie prowadzi do pożądanych rezultatów wychowawczych. Sympatia w formie odrobiny czułości ucieszy je tak samo jak wspólna aktywność. Psy, które otrzymują dostateczne wsparcie fizyczne i psychiczne, okazują się być spokojne i zrównoważone w domu i są wiernymi towarzyszami zapewniającymi swoim opiekunom wiele lat pełnych radości.