Owczarek australijski

W przeciwieństwie do tego, co sugeruje nazwa rasy, owczarek australijski to pies pasterski pochodzący z USA, gdzie hodowany jest od XIX wieku i gdzie cieszy się dużą popularnością ze względu na swoją inteligencję i pojętność. Dzisiaj psy te możemy często spotkać uprawiające agility i biorące udział w skomplikowanych programach szkoleniowych. Ich chęć do aktywności w zasadzie jest niewyczerpana.

Charakterystyka owczarka australijskiego

Wygląd: Niebieskie oczy, przepiękne umaszczenia

Owczarek australijski zawróci w głowie niejednemu miłośnikowi psów. Nic dziwnego – za sprawą swojej puszystej, kolorowej sierści i błyszczących oczu wygląda po prostu zjawiskowo! Charakteryzuje się solidną i atletyczną, ale jednocześnie lekką budową – zawsze nieco dłuższą niż wyższą.

Przy wysokości w kłębie od 51 do 58 centymetrów w przypadku psów i od 46 do 53 centymetrów w przypadków suk, psy te zaliczamy do średniej wielkości ras. Są przy tym dość lekkie – ich waga rzadko przekracza 22 kilogramy.

Harmonijna budowa i krótki ogon

Jako pies pracujący owczarek australijski posiada muskularną sylwetkę, która jednak w żadnym wypadku nie sprawia wrażenia tęgiej. Płaska lub lekko zaokrąglona głowa pozostaje w doskonałej proporcji z resztą harmonijnego ciała aussie’go. Ma mocny zgryz nożycowy i trójkątne uszy osadzone wysoko na głowie.

Podczas skupienia i koncentracji, uszy lekko przechylają się do przodu lub na bok. Charakterystyczny dla niektórych przedstawicieli tej rasy jest naturalnie występujący szczątkowy ogon (ang. nbt – natural bobtail).

Odporna na złe warunki pogodowe sierść o wielu umaszczeniach

Gładkie lub lekko falowane futerko owczarka australijskiego jest dzięki gęstemu podszerstkowi odporne na niekorzystne warunki atmosferyczne. U samców grzywa i kryza są nieco silniej owłosione niż u suczek. Na głowie, stronie zewnętrznej uszu, przedniej stronie przednich łap i pod stawami skokowymi u obu płci sierść jest krótka i przylega gładko do ciała.

Najbardziej charakterystyczna cecha tej rasy to zdecydowanie bogactwo umaszczeń. Zasadniczo istnieją cztery barwy podstawowe, które jednak w różnych kombinacjach i z różnym znakowaniem oferują 16 dopuszczanych rodzajów umaszczeń.

Podstawowe umaszczenie:

• czarne (black)
• rude (red)
• blue-merle (marmurkowa czerń z szarą barwą podstawową)
• red-merle (marmurkowa czerwień/brąz z jasnoczerwoną lub beżową barwą podstawową)

Inne możliwe umaszczenia

16 dopuszczalnych kombinacji barwnych:

• solid black: Jednobarwne czarne umaszczenie, bez znaczeń
• solid red: Jednobarwne rude, bez znaczeń
• blue-merle: Marmurkowa czerń z szarą/niebieską barwą podstawową, bez znaczeń
• red-merle: Marmurkowe rude/brązowe z jasnoczerwoną lub beżową barwą podstawową, bez znaczeń
• black-bi (copper): Czarne z miedzianymi znaczeniami
• black-bi (white): Czarne z białymi znaczeniami
• red-bi (copper): Rude z miedzianymi znaczeniami
• red-bi (white): Rude z białymi znaczeniami
• blue-merle (white): Marmurkowe szare/niebieskie z białymi znaczeniami
• blue-merle (copper): Marmurkowe szare/niebieskie z miedzianymi znaczeniami
• red-merle (white): Marmurkowe rude/brązowe z białymi znaczeniami
• red-merle (copper): Marmurkowe rude/brązowe z miedzianymi znaczeniami
• black-tri: Czarne z białymi i miedzianymi znaczeniami
• red-tri: Rude z białymi i miedzianymi znaczeniami
• blue-merle (white/copper): Marmurkowe niebieskie/szare z miedzianymi i białymi znaczeniami
• red-merle (white/copper): Marmurkowe rude/brązowe z miedzianymi i białymi znaczeniami

Niezwykłe tęczówki

Oczy i uszy przedstawicieli tej rasy są kolorowe. Mogą być ciemne, jednolite lub wielobarwne. Białe odmiany są co prawda akceptowalne, ale biel nie powinna być kolorem dominującym. Obowiązujący wzorzec rasy nie dopuszcza ani białych łat na ciele, ani całkowicie niepigmentowanego nosa (nos Dudleya).

Podobnie różnorodne jak rodzaje umaszczenia są warianty barwne tęczówek owczarka australijskiego. Mogą być one niebieskie, brązowe, bursztynowe – wszystkie odcienie, połączenia tych kolorów i plamki są dozwolone.

Charakter i przeznaczenie: Towarzyski, niezwykle temperamentny

Większość dzisiejszych owczarków australijskich pełni rolę psów rodzinnych i do towarzystwa, ale istnieją również takie, które są wykorzystywane do pracy w gospodarstwach. W związku z tym rozwinęły się dwie linie hodowlane:

• jedna zachowująca u tego owczarka pierwotne cechy psa pracującego
• druga – mająca na celu wykształcenie spokojniejszego i zrównoważonego usposobienia

Pochodzenie owczarka australijskiego jako psa pasterskiego i zaganiającego rozpoznać można po jego nieprzeciętnej chęci do pracy i wysokiej aktywności fizycznej. Może biegać i pracować praktycznie bez przerwy przez cały dzień – jest niezwykle wytrzymały!

Aussie to w końcu pies pracujący, który nawet będąc psem rodzinnym nie będzie w stanie porzucić swojego pasterskiego i stróżującego powołania. Praca jest pasją tego aktywnego i chętnego do nauki i podejmowania wyzwań czworonoga – w każde powierzone mu zadanie angażuje się bez taryfy ulgowej. Na podkreślenie zasługuje także jego mocno rozwinięty instynkt obronny.

Przyjacielski, ale niezależny pies pracujący

Owczarki australijskie są bardzo przyjazne wobec ludzi i chętnie z nimi współpracują. Chcą przypodobać się swoim opiekunom, z radością wykonując ich polecania. Z reguły nie mają problemów z posłuszeństwem. Owczarek australijski nie musi jednak ślepo podążać za rozkazami właściciela – jako pies pasterski jest niezależny i potrafi sam radzić sobie w znajomych sytuacjach. Czasami lubi przejmować dowodzenie, jeśli stwierdzi, że tak będzie lepiej.

Czy owczarek australijski jest odpowiedni dla osób bez doświadczenia?

Owczarek australijski uczy się szybko – fakt, niestety szybko nabiera także złych nawyków. Jego wychowanie wymaga więc cierpliwości, rozwagi i empatii oraz konsekwencji i klarowności zasad. Słabe punkty opiekuna owczarek australijski szybko wyczuje i wykorzysta na swoją korzyść. Z tego względu i z powodu wysokiego poziomu aktywności nie sprawdzi się w rękach początkujących miłośników psów.

Mówi się, że owczarek australijski lepiej zna swojego opiekuna niż samego siebie. Dlatego w kontaktach z nim należy także wykazywać się pewnością siebie. Psy te są również bardzo wrażliwe i wymagają traktowania z dużą dozą miłości i wyczucia. W przeciwnym razie mogą się poczuć odrzucone.

Zgodny pies z mocno rozwiniętym instynktem pasterskim

Owczarkom australijskim praktycznie zawsze dopisuje humor i z entuzjazmem podchodzą do wszystkiego i wszystkich. Również wobec dzieci i pozostałych zwierząt wykazują się cierpliwością. Jednak może się wydarzyć, że inne zwierzęta, dzieci, biegacze czy nawet samochody aktywują jego instynkt łowczy i sprowokują do wszczęcia pościgu – jasno postawione granice i szeroki zakres aktywności są w wychowaniu tej wszechstronnej i żywiołowej rasy naprawdę istotne.

Warto wiedzieć
Wobec obcych aussie są najpierw zdystansowane, jednak po krótkiej chwili przekonują się w zasadzie do każdego.

Utrzymanie: Aktywność prawie całą dobę

Owczarek australijski to niezwykle przyjazne zwierzę, ale ma pewne wymagania dotyczące utrzymania. Nawet ci przedstawiciele rasy, którzy pochodzą z linii rodzinnych i ich temperament został nieco złagodzony, wymagają bardzo dużo aktywności i uwagi.

To nie pies dla leniuchów

Owczarek australijski nie jest psem dla osób nieaktywnych fizycznie, nie wystarczą mu krótkie spacery trzy razy w ciągu dnia. Czysto kondycyjny trening, taki jak wielogodzinne spacery, bieganie przy rowerze czy aportowanie to również zdecydowanie za mało dla tego wymagającego psa.

Potrzebuje on bowiem kompleksowego zaangażowania fizycznego i umysłowego – mogą to być różne psie sporty, takie jak agility czy szkolenie na psa terapeutycznego. Dobrym pomysłem jest także dog sharing, czyli dzielenie się opieką nad psem, aby zawsze miał zapewnione zajęcia, których potrzebuje.

Od czasu do czasu chwilka przerwy

Fizycznie i mentalnie spełnione owczarki australijskie zdecydowanie lepiej zintegrują się z rodziną niż znudzone zwierzęta, które z kolei będą miały tendencję do rozwijania niepożądanych sposobów zachowania.

Chociaż aussie są bardzo aktywne i najlepiej czują się w ruchu, trzeba nauczyć je odpoczywania dla zregenerowania sił. Psy, w przypadku których fazy aktywności odpowiednio przeplatają się z fazami odpoczynku harmonijnie zintegrują się z rodziną.

Czy owczarki australijskie mogą być trzymane w mieszkaniu?

Wobec swojego najbliższego otoczenia psy te nie mają dużych wymagań – wygodne legowisko w spokojnym kącie i w pobliżu swojego opiekuna w zupełności wystarczą, i można im to zapewnić również w niewielkim mieszkaniu. To, co jest naprawdę ważne, to czas spędzony poza domem. Aussie uwielbia bowiem ruch na świeżym powietrzu i bardzo się go domaga.

Żywienie: Co je owczarek australijski?

Psy te nie mają tendencji do nadwagi czy alergii. Oczywistym jest natomiast, że zbilansowana dieta pozytywnie wpływa na ich zdrowie. Jak u większości ras psów, dla owczarka australijskiego zaleca się karmę składającą się przede wszystkim z mięsa (co najmniej 70%) oraz warzyw, owoców i ziół (ok. 20–30%).

Podając swojemu pupilowi karmę suchą lub mokrą, należy zwracać uwagę na jej skład. Analizuj więc składy na etykietach, upewniając się, że zawierają odpowiednią ilość ważnych składników odżywczych i unikaj zbędnych wypełniaczy, środków słodzących, sztucznych wzmacniaczy smaku i chemicznych substancji konserwujących, które są typowe dla niskiej jakości karmy.

A może barfowanie?

W ostatnim czasie popularną metodą żywienia psów jest tak zwana dieta typu BARF (biologicznie odpowiednia surowa dieta) i w przypadku owczarków australijskich sprawdzi się doskonale. Komponuje się ją samodzielnie, dlatego masz największą możliwą kontrolę nad jej jakością i zawartością składników odżywczych. Jej przygotowywanie jest jednak czasochłonne, na co nie każdy może sobie pozwolić.

Dowiedz się więcej o prawidłowym żywieniu owczarka australijskiego.

Czy szczenięta wymagają innej karmy?

Plan żywienia powinien być dostosowany do indywidualnych wymagań zwierzęcia. Karma dla szczeniąt zawiera więc z reguły zupełnie inne składniki niż karma dla dorosłych psów.

W sklepach zoologicznych dostępne są specjalne karmy dla najmłodszych piesków. Poza tym, dorosłym psom wystarczy karmienie dwa razy dziennie, a maluchy powinny jeść cztery posiłki.

Pielęgnacja: Wymagająca uwagi sierść

Poza prawidłowym żywieniem i regularnymi wizytami kontrolnymi u lekarza weterynarii trzeba pamiętać również o prawidłowej pielęgnacji i higienie pupila. Sierść owczarka australijskiego należy szczotkować codziennie, usuwając przy tym luźne włosie, brud i kołtuny. Raz w tygodniu należy sprawdzić stan uszu, zębów, łap i pazurów, i wyczyścić je lub skrócić w razie potrzeby.

Dzięki takiej pielęgnacji nie tylko utrzymasz piękny wygląd owczarka, lecz także polepszysz jego ogólne samopoczucie i wzmocnisz Waszą więź.

Zdrowie: Choroby typowe dla rasy

Niestety w ostatnich latach odnotowuje się coraz więcej przypadków zachorowań na choroby typowe dla rasy, co ma związek z jej rosnącą popularnością i namnażającymi się pseudohodowlami. Do chorób typowych dla aussie zaliczane są problemy ze stawami, takie jak dysplazja stawu biodrowego i łokciowego oraz wady zgryzu. Choroby oczu, takie jak zaćma czy postępujący zanik siatkówki, a także epilepsja również wydają się występować coraz częściej. U wielu owczarków pojawia się również defekt o nazwie MDR1, który prowadzi do nadwrażliwości na wiele substancji zawartych w lekach.

W przypadku skojarzenia dwóch osobników o umaszczeniu merle szczenięta nierzadko rodzą się głuche lub ślepe. W niektórych krajach zakazuje się takiego krzyżowania.

Historia rasy: Skąd pochodzi owczarek australijski?

Ojczyzną owczarka australijskiego nie jest wcale Australia, ale Ameryka Północna. Jednoznacznie nie da się stwierdzić pochodzenia rasy, ponieważ istnieje wieli teorii na ten temat. Najbardziej popularna z nich głosi, że przodkiem owczarka aussie jest owczarek baskijski, który w XIX wieku transportowany był przez baskijskich pasterzy z Australii do Stanów Zjednoczonych około 1840 roku. Imigranci przywieźli je ze sobą jako psy paserskie dla swoich owiec merynosów, które w Ameryce Północnej nazwane zostały „owcami australijskimi”. Stąd też nazwa owczarek australijski.

Gwiazda rodeo

Na farmach i ranczach w Stanach Zjednoczonych owczarek australijski szybko zyskał popularność. Popularność przyniósł rasie także udział w rodeo i zachodnioamerykańskich show. W 1957 roku australijski klub ASCA (Australian Shepherd Club of America) otworzył pierwszą księgę hodowlaną, jednolity standard rasy opracowano jednak dopiero około 20 lat później.

Standard rasy amerykańskiego klubu AKC (American Kennel Club) wszedł w życie w roku 1993. Trzy lata później, w 1996 roku, rasę uznała także organizacja FCI – aussie otrzymał numer 342 w grupie 1 (owczarki i inne psy pasterskie), w sekcji 1 – owczarki.

Zakup: Ile kosztuje owczarek australijski?

Przedstawiciele tej rasy nie należą do najtańszych – koszt zakupu szczenięcia to wydatek rzędu 6000–8000 zł.

Jeśli interesujesz się zakupem pieska tej rasy, skieruj swoje kroki do profesjonalnego hodowcy, który odpowie na wszystkie Twoje pytania i rozwieje ewentualne wątpliwości.

Pod żadnym pozorem nie ufaj hodowcom, którzy oferują za swoje szczenięta okazyjne ceny, gdyż takie pieski pochodzą zwykle z masowych pseudohodowli, gdzie nie zwraca się uwagi na dobro zwierząt, a na jak najszybszy zysk. Aussie bez rodowodu prawdopodobnie nie odbyły wszystkich ważnych kontroli zdrowotnych i częściej zapadają na choroby.

Wskazówka:
Owczarki australijskie różnią się od siebie charakterem i wyglądem. Dlatego bardzo ważne jest, aby przed zakupem dokładnie zapoznać się z rasą, wybranymi hodowcami oraz ich podopiecznymi.

Podsumowanie: Wulkan energii dla zaawansowanych

Ze względu na swoją inteligencję i uważność oraz wrażliwość, owczarek australijski jest doskonałym towarzyszem, a jego wyjątkowo atrakcyjny wygląd z pewnością przyczynia się do sympatii, jaką cieszy się wśród ludzi.

Jednak zanim udasz się do hodowcy, weź pod uwagę ogromną ilość czasu, którą trzeba poświęcić tej rasie. W Twoim kalendarzu powinno znajdować się wiele luk, aby można było wypełnić je zajęciami z aussie.