Mądre i przeurocze spojrzenie jamnika ujęło miliony serc miłośników zwierząt na całym świecie. Dowiedz się wszystkiego o tej wspaniałej rasie. Zapraszamy do lektury naszego artykułu!
Budowa ciała: krótkie nóżki, długi tułów
Jamniki bardzo łatwo można rozpoznać po ich specyficznej budowie ciała: Krótkie nóżki dźwigają muskularny, nieproporcjonalnie długi tułów. Do standardu rasy należy również klinowata głowa z wiszącymi uszami. Pomimo niewysokich nóżek przedstawiciele rasy poruszają się zwinnie i szybko. Te kompaktowe pieski ze względu na swoje rozmiary podzielone zostały na trzy grupy: Jamnik standardowy waży do 9 kg, miniaturowy z obwodem klatki piersiowej od 30 do 35 cm waży od 6 do 7 kg, a najmniejszy – króliczy – w klatce piersiowej mierzy do 30 cm, a waga jego ciała wynosi do 3 kg.
Sierść i umaszczenie
Podobnie różnorodnie jak z rozmiarami jest także z typami sierści jamnika. Także i ze względu na sierść jamniki dzieli się na trzy typy: jamnik długowłosy z jedwabiście połyskującą prostą lub delikatnie falowaną sierścią, jamnik szorstkowłosy z włosiem twardym, tworzącym krzaczaste brwi i brodę, oraz gładkowłosy (krótkowłosy) o sierści krótkiej, gęstej i przylegającej do ciała. Wszystkie trzy typy sierści można podziwiać w wielu wariantach kolorystycznych: Istnieją jednobarwne jamniki, na przykład o umaszczeniu czerwonym lub żółtym, dwubarwne w kombinacji czarno-brązowej i nakrapiane z ciemną podstawą i jasnymi plamkami. Białe umaszczenie jest natomiast wykluczone.
Jamniki pochodzą z Niemiec, gdzie w Średniowieczu przypuszczalnie hodowane były celowo z psów gończych. Oficjalne hodowle, także poza szlacheckie, istniały tam już od końca XIX wieku, standard dla hodowli wykreował się jednak dopiero po 1925 roku. Jamniki, „Dachshunde” były niezawodnymi towarzyszami myśliwych i stosowane były przede wszystkim do samodzielnego polowania na borsuki (niem. Dachs) i lisy, przy czym główne zadanie jamnika polegało na wypłaszaniu zwierzyny z nory. Jednak także jako tropiciel jamnik sprawdzał się bardzo dobrze. Dziś jamniki są najczęściej psami rodzinnymi, dużo rzadziej wykorzystywane są jako psy użytkowe.
Historia rasy: Od psa szlachty po psa dla każdego
Do najsławniejszych przyjaciół rasy należał na przykład Napoleon Bonaparte, który chętnie dawał się portretować ze swoimi jamnikami, a jednemu z nich nawet nadał imię „Napoleon”. Jego ostatni zwierzęcy kompani po śmierci zostali pochowani tuż obok sarkofagu sławnego na całym świecie właściciela. Przez długi czas jamniki trzymane były wyłącznie przez szlachtę i szlachcie towarzyszyły w polowaniach, wielu panów psiaki te owinęły sobie wokół łapki. Cesarz Wilhelm II swojemu ulubionemu jamnikowi kazał wystawić pomnik z napisem „Pamięci mojego wiernego jamnika Erdmanna (1890-1901) W[ilhelm] II”. Także i brytyjska królowa Elżbieta II, która znana jest ze swojej wielkiej fascynacji rasą Corgi, nie zdołała oprzeć się urokowi jamników: Hoduje ona nawet „Dorgis” – krzyżówkę jamnika i Corgiego. Również artyści docenili te mądre pieski i pozwolili inspirować się swoim czworonożnym muzom: Malarz Pablo Picasso i jego jamnik Lump byli ponoć praktycznie nierozłączni, co udowadniają liczne fotografie tej zaprzyjaźnionej dwójki. Andy Warhol w wielu swoich dziełach uwiecznił swoje jamniki – Archiego i Amosa.
Po tym, jak posiadanie jamnika przestało być wyłącznym przywilejem szlachty, szturmem pieski tej rasy podbiły serca miłośników psów w całej Europie. Przede wszystkim jednak w Niemczech spotkać można było na ulicach wielu właścicieli z ich krótkonożnymi pieskami – ich popularność jako psy rodzinne rosła w zawrotnym tempie. Zamiłowanie do jamników i ich status psów kojarzonych jako typowo niemieckie prezentował również wybór oficjalnej maskotki Igrzysk Olimpijskich w 1972 roku, którą był kolorowy jamnik Waldi, dumnie reprezentujący gospodarza tego sportowego wydarzenia. Dziś jamniki na ulicach są jednak raczej egzotyką niż powszedniością. W Niemczech, kolebce przyjaciół jamników, liczba zarejestrowanych szczeniąt od lat maleje. Ma to niewątpliwie związek z tym, że wzrasta konkurencja w postaci nowych ras podobnych wielkości: Od Jack Russell teriera po mopsa – miłośnicy psów mają dziś znacznie większy wybór.
Czarujący uparciuch
Mały pies o dużej pewności siebie: W związku z pierwotnym zastosowaniem jamnika jako samodzielnie pracującego przy polowaniach psa wykazuje się on często do dziś niemałą pewnością siebie. Może się to okazać problematyczne, zwłaszcza podczas spotkań z dużymi psami, gdyż niektóre jamniki odmawiają okazania należnego respektu większym od siebie osobnikom. Ponieważ jamniki są tak samodzielne, rzadko zdarza się egzemplarz z wykształconą cechą posłuszeństwa, który z niecierpliwością wyczekuje nowych zadań i chętnie je wypełnia, by uszczęśliwić i przypodobać się swojemu człowiekowi. Dla miłośników jamników oznacza to, że już w wieku szczenięcym należy rozpocząć konsekwentne wychowanie i socjalizację pieska tej rasy. Wspólne treningi posłuszeństwa wzmacniać będą także więź między psem a jego właścicielem, która to w przypadku jamników powinna być budowana ostrożnie. Nawet jeśli jamniki z natury wykazują niewielki respekt wobec ludzi oraz innych czworonogów, z reguły można je wychować na zrównoważonych kompanów, którzy nie są ani strachliwi, ani agresywni.
Krótkie nóżki jamnika mogą stać się jego utrapieniem: Może bowiem dojść do wczesnego zwapnienia kości łap, a co za tym idzie ich pokrzywienia. Za sprawą nieproporcjonalnie długiego w stosunku do reszty ciała kręgosłupa jamniki są także bardziej podatne na określony typ dyskopatii, tak zwane porażenie jamnicze. Wskutek tego schorzenia dochodzi do ucisku na rdzeń kręgowy, przez co zwierzę nie może na przykład kontrolować tylnych łap. Zapobiegać lepiej niż leczyć: Silne, muskularne plecy dzięki dużej ilości ruchu oraz prawidłowa waga ciała mogą uchronić jamnika przed tą typową dla jego rasy przypadłością. Kiedy dochodzi do porażenia, nie sposób się go pozbyć, jednak symptomy można złagodzić poprzez leki, fizjoterapię lub zabieg chirurgiczny. Chodzenie po schodach potęguje u jamnika ryzyko wystąpienia dyskopatii, dlatego zaleca się oszczędzanie tego psu i wynoszenie go na piętro. Jamniki szorstkowłose uchodzą za najbardziej wytrzymałych przedstawicieli rasy – jednocześnie też uważa się je za największe spośród wszystkich jamników uparciuchy.
Jamnik jako pies rodzinny
Chciałbyś przygarnąć pod swój dach jamnika? Dobry wybór! Jednakże przed podjęciem ostatecznej decyzji powinieneś rozważyć kilka kwestii:
Średnia długość życia jamnika to 15 lat – jesteś gotów podjąć się odpowiedzialności za stworzenie na tak długi czas? Zastanów się, czy możesz zapewnić psu opiekę w razie Twojej nieobecności, na przykład urlopu czy choroby. W wielu hotelach dziś mogą nocować także czworonogi – zawsze zawczasu dowiedz się, czy hotel oferuje taką możliwość. Od innych posiadaczy jamników dowiedz się jak najwięcej o wspólnej codzienności z psem. Na licznych forach internetowych możesz zasięgać porad od doświadczonych właścicieli. Jamnik pomimo swoich niewielkich rozmiarów nie jest typowym kanapowcem, nawet jeśli z przyjemnością zażywa pieszczot. Ludzka rodzina psiaka powinna mieć to na uwadze i respektować, nie pomijając najmłodszych jej członków.
Pielęgnacja od łap do głów
Aby jamnik w swojej skórze czuł się dobrze, wymaga on regularnej pielęgnacji sierści. Szczotkuj swojego jamnika najlepiej kilka razy w tygodniu – niezależnie od rodzaju sierści. Sierści jamnika długowłosego wymaga przy tym naturalnie większego nakładu czasu. Te krótkonożne pieski uwielbiają buszowanie w krzakach – przy szczotkowaniu zwracaj uwagę, czy w futerku psa nie zagnieździły się insekty.
Jamniki chcą być niezależne i uparte, dlatego ich wychowanie wymaga cierpliwości, empatii i naprawdę dużego pokładu konsekwencji. Stawiaj psu jasne reguły i przede wszystkim bądź w nich niezachwianie konsekwentny! Jamniki uczą się zazwyczaj szybko, co jest od nich wymagane i trzymają się tego. Nie daj się jednak zwieść błagalnemu spojrzeniu jamnika, gdyż nie omieszka on takiej okazji wykorzystać. Jako pies gończy jamnik posiada zwykle rozwinięty instynkt łowczy – celem jego wychowania powinno być także opanowanie tego instynktu. Już w wieku szczenięcym jamniki powinny być koniecznie przyzwyczajane do innych psów oraz dzieci, by później bez problemu je tolerowały. Możesz także spróbować przyzwyczaić go do małych zwierząt domowych, jednak pamiętaj, że „na łonie natury” są one raczej dla niego niczym zwierzyna w oczach zapalonego łowcy.
Zajęcie dla dobrego tropiciela
Te inteligentne, charakterne psy potrzebują wielu różnorodnych zajęć, by nie odczuwać nudy. Aportowanie, szukanie ukrytych w domu i ogrodzie przedmiotów, nauka sztuczek – wszystko to dostarczy psu pożądanego przez niego urozmaicenia i wzmocni więź między nim a właścicielem. Do sportów, takich jak przykładowo Agility, psy te, choć energiczne, ze względu na budowę ciała nie nadają się, jednak z pewnością chętnie udadzą się one za to na długi spacer – duża ilość ruchu to najlepsze zabezpieczenie przed typowym dla rasy porażaniem jamniczym. Na wycieczkach powinien się znaleźć także czas na uwielbiane przez tych małych tropicieli buszowanie i węszenie.
Szukasz jamnika?
Zdecydowałeś się przygarnąć pod swój dach jamnika? Możesz udać się na poszukiwania. Przy wyborze hodowcy powinieneś zwrócić uwagę na kilka kwestii: Przede wszystkim hodowca powinien być zrzeszony w związku hodowców. Wprawdzie i wśród hodowców zrzeszonych zdarzają się czarne owce, jednak przynależność do klubu czy związku świadczy w gruncie rzeczy o tym, że masz do czynienia z poważnym hodowcą. Pierwsze spotkanie powinno odbyć się w domu hodowcy, byś mógł zobaczyć, w jakim środowisku wychowuje się Twój potencjalny przyszły lokator. Tam będziesz mógł poznać nie tylko swoje szczenię, ale również jego rodziców i ewentualnie rodzeństwo. Poważny hodowca także będzie Ciebie ciekaw: Interesuje go, jakie życie będą wiedli z Tobą jego podopieczni, dlatego będzie zadawał pytania na przykład odnoście Twojej sytuacji mieszkaniowej i zajęć w czasie wolnym. Jeśli nie zależy Ci koniecznie na młodym piesku, możesz zwrócić się do organizacji, które pomagają psom w potrzebie – być może znają starszego pieska tej rasy, który szuka domu. Starszy pies może być już ułożony, co sprzyja niedoświadczonym właścicielom. Mogą oni poznać wychowanego psa, nie musząc uprzednio zajmować się pozyskiwaniem elementarnej wiedzy odnośnie tak ważnych dla jamnika wychowania i socjalizacji. W tej kwestii możesz też zawsze poradzić się hodowcy. Porozglądaj się również w schroniskach, gdyż i tam mogą czekać na nowy dom porzucone jamniki.
Omijaj oferty w rzekomo korzystnych cenach. Podczas gdy poważnemu hodowcy zależy na zdrowych, odpowiadających standardom pieskach, które trafią do odpowiedzialnego właściciela, hodowcom oferującym tanie egzemplarze zależy przede wszystkim na zysku. Z tego powodu szczenięta, bardzo często zbyt wcześnie zabierane od matki, cierpią, podobnie jak i ona sama, gdyż traktowana jest jak maszyna do rodzenia młodych. Szczenięta z takich miotów często wykazują problemy zdrowotne, co wiąże się nierzadko z bardzo wysokimi kosztami leczenia. Miłośnicy jamników nie powinni wspierać tego typu hodowli, także ze współczucia i chęci niesienia pomocy, ponieważ realnie bardziej pieskom jeszcze szkodzą, popytem potęgując podaż. Prawdziwi przyjaciele jamników wiedzą, że wprawdzie za jamnika od dobrego hodowcy trzeba sporo zapłacić, ale jego zdrowie i samopoczucie jest przecież bezcenne.
Życzymy wspaniałego życia razem z mądrym jamnikiem!
