Cieczka u suczki

Pomimo, iż cieczka (ruja) u suczki jest zjawiskiem całkowicie naturalnym, często przysparza opiekunom wielu problemów i zmartwień. Co powinni wiedzieć opiekunowie suczek o „tych dniach”? Wszystkiego dowiesz się z tekstu poniżej.

Dla niejednego właściciela suczki czas rui jest czasem nerwowym, wstydliwym i na różne sposoby uciążliwym. Nierzadko w tym czasie właściciele niemal barykadują się ze swoimi suczkami w domu, unikają długich spacerów w miejscach, gdzie można spotkać inne psy, dywany i meble w panice pokrywają starymi kocami czy folią, by uniknąć nieciekawie wyglądających plam. W końcu meble nie są tanie, a niechciana ciąża suczki może zdezorganizować na jakiś czas porządek w Waszym domu. Bez obaw: Z pomocą kilku tricków i wskazówek możesz czas rui przetrwać bez szwanku. Im więcej wiesz na temat cieczki, tym mniej stresujący będzie to dla Was czas.

Co to cieczka u psa? Co powinno się o niej wiedzieć?

Cieczka, czy też ruja, to okres, w którym może dojść do zapłodnienia suczki. Ciało suczki zmienia się, wydzielają się hormony, zmianom ulega także zachowanie zwierzęcia. Ten naturalny proces występuje u wszystkich suczek, które osiągnęły dojrzałość płciową. Kiedy dokładnie wystąpi on u suczki po raz pierwszy, zależy od jej organizmu — najczęściej od osiągnięcia docelowych rozmiarów. Suczki małych ras, które te rozmiary osiągają szybciej, pierwszej cieczki mogą spodziewać się już w wieku około 6 miesięcy, natomiast suczki dużych ras, które dorastają do swoich rozmiarów znacznie później, pierwszy raz cieczki dostają nawet około 2 roku życia. Podobnie różnorodnie kształtuje się częstotliwość cieczki. Suczki małych ras ruję przechodzą nawet co 4 miesiące, natomiast psy typu pierwotnego z kolei, na przykład rasy Basenji, Thai Ridgeback czy Dingo, aktywną część cyklu rozrodczego przechodzą tylko raz w roku.

4 fazy rui

Aktywna część cyklu rozrodczego u wszystkich suczek przebiega według tego samego schematu, składającego się z czterech faz, kolejno:

1. Proestrus – faza przedrujowa: Początek tej fazy ciężko przeoczyć, ponieważ wiąże się ona z widocznymi zmianami u suczki — srom jest obrzęknięty i przekrwiony, a z pochwy wydziela się krwista wydzielina. Faza przedrujowa trwa przeciętnie 9 dni, ale niespotykane nie są też wahania między 3 a 17 dniami. Ilość wydzieliny zależy od organizmu zwierzęcia i dla każdej suczki jest indywidualna. Podczas gdy u jednej suczki ilość wydzieliny jest ledwo zauważalna, inna będzie krwawić tak silnie, że opiekun musiałby zabezpieczyć całe mieszkanie przed czerwonymi plamami. Innym znakiem, że rozpoczęła się faza proesterus jest również wzmożone zainteresowanie suczką w oczach psów. Na próby zbliżenia się psa suczka w tym okresie reaguje jednak najczęściej nieprzychylnie. Szczeka, ucieka, czasami pokazuje kły, kiedy pies robi się zbyt nachalny.
2. Estrus – ruja właściwa: W tej fazie suczka porzuca swoje dotychczasowe zachowania na rzecz jak najbardziej otwartej i przyjaznej postawy wobec samców. To wyraźny znak, że suczka jest płodna i gotowa do pokrycia. W tej faza, trwającej około 9 dni, dochodzi kilkakrotnie do owulacji. Srom nieco wiotczeje, a wydzielina staje się rzadsza i jaśniejsza. Jeśli w tej fazie dochodzi do pokrycia, prawdopodobieństwo zapłodnienia jest bardzo wysokie.
3. Metestrus – faza porujowa: Po około 9 dniach rui zaczyna się faza metestrus, czyli faza porujowa. Objawy rui u psa, takie jak obrzęk sromu czy wydzielina z pochwy stopniowo ustępują. Na zewnątrz objawy są już niemal niedostrzegalne, jednak wewnątrz organizmu suczki zachodzi wiele zmian, za które odpowiedzialne są hormony. Niezależnie od tego, czy doszło do zapłodnienia czy też nie, ciałka żółte rozpoczynają produkcję hormonu o nazwie progesteron, którego zadaniem jest wspieranie rozwoju embrionalnego w łonie suczki oraz samo zagnieżdżenie się zarodka. Redukcja żółtych ciałek następuje po 9 do 12 tygodniach od jajeczkowania. Obniżający się poziom progesteronu powoduje z kolei wzrost poziomu prolaktyny, która pobudza produkcję mleka, która u niektórych suczek może doprowadzić do ciąży urojonej.
4. Anestrus – okres bezrujowy: Po tygodniach silnych hormonalnych zmian, hormony płciowe powracają do standardowego stanu. Progesteron pozostaje cały czas na tym samym poziomie, poziom estrogenu wykazuje jedynie delikatne wahania. Taki okres braku aktywności płciowej to tak zwana faza anestrus, która trwa aż do kolejnej cieczki.

Specyfika pierwszej cieczki u psa

Pierwsza cieczka suczki często wygląda zgoła inaczej niż jej późniejszy typowy przebieg. Nierzadko za pierwszym razem dochodzi do tak zwanej „cichej rui”, podczas której poza zmianami hormonalnymi nie rozpoznaje się żadnych zewnętrznych objawów. Może się więc zdarzyć, że opiekun suczki nawet się nie zorientuje, że suczka przechodzi ruję. Taka sytuacja stosunkowo często stwierdzana jest u suczek rasy American Staffordshire Terrier, Beagle, Cocker Spaniel czy pinczer miniaturowy.

Zaburzenia cieczki

Jeśli dorosła suczka nie ma cieczki, przyczyną może być uszkodzenie funkcji jajników lub innego rodzaju schorzenia, na przykład niedoczynność tarczycy lub nadczynność części rdzennej nadnerczy. W takim przypadku należy koniecznie skonsultować się z lekarzem weterynarii. Do weterynarza należy udać się również wówczas, gdy cieczka trwa ponadprzeciętnie długo, a więc dłużej niż trzy tygodnie.

Czy psy przechodzą menopazuę?

W przeciwieństwie do ludzi psy nie przechodzą menopauzy. Klimakterium — okres, w którym nie następuje menstruacja, u tych zwierząt nie zachodzi. Suczki są więc płodne do końca życia. Jednak powyżej 7 roku życia większość z nich cieczki doświadcza najwyżej raz w roku. Odstępy między kolejnymi rujami z wiekiem mogą się więc znacznie wydłużyć — cieczka nie znika jednak nigdy zupełnie.

Jak wyznaczyć dni płodne u suk?

Okres płodny u suczki, podczas którego suczka jest gotowa do pokrycia, trwa z reguły od 5 do 6 dni, jednak ze względu na to, że przejścia z jeden fazy rui w drugą są płynne, dni płodnych nie da się jednoznacznie i z absolutną pewnością wyznaczyć. Wskazówką, że zaczyna się okres płodności u suki jest zmiana barwy krwi z ciemnoczerwonej na jasnoróżową wydzieliną o rzadkiej konsystencji. Nawet jednak takie zewnętrzne symptomy nie dają stuprocentowej pewności. Dokładnych informacji o dniach płodnych suczki może udzielić Ci weterynarz, pomoże Ci ustalić dokładny termin jajeczkowania.

Jak zapobiec ciąży u suczki?

Jeśli nawet nie jesteś w stanie dokładnie ustalić dni płodnych u suczki, jest kilka wyraźnie widocznych objawów, które na ten stan wskazują. Kiedy wydzielina robi się rzadsza i suczka przestaje uciekać przed natarczywymi samcami, wskazana jest szczególna ostrożność. Zwykle w takiej sytuacji jest jeszcze dość czasu na to, by zwierzęta rozdzielić. Wydaj polecenie „siad” i ustaw się za suczką. Postaraj się utrzymać samca w odległości, dopóki właściciel nie zabierze swojego pupila.

By zapobiec tego typu stresującym sytuacjom, podczas rui należy przestrzegać kilku ważnych punktów. Na spacery z pupilką staraj się chodzić o takich porach, kiedy psów na zewnątrz jest mniej, unikaj parków i wybiegów, zwłaszcza tych, gdzie psy często biegają bez smyczy. W czasie rui nie spuszczaj suczki ze smyczy, chyba że niezawodnie Cię słucha, ale weź ją na smycz natychmiast, gdy tylko zauważysz, że zbliża się inny pies. Postaraj się odwrócić uwagę suczki podczas spaceru intensywną zabawą. Pamiętaj również, by zabezpieczyć ogród, w którym bawi się suczka, by nie dostał się do niego jakiś samiec z sąsiedztwa.

Czy suczka potrzebuje majtek na cieczkę lub pieluchy?

Majtki na cieczkę to specjalny rodzaj pieluch dla psa, które można założyć suczce w trakcie cieczki. Zaleca się ich użycie, jeśli suczka w fazie proestrus mocno krwawi, gdyż wówczas inne zabiegi higieniczne mogą okazać się niewystarczające i meble oraz dywany będą narażone na zostawiane przez nią plamy. Pamiętaj jednak, że majtki na cieczkę nie stanowią ochrony przed zapłodnieniem przez samca podczas dni płodnych!

Czy kastrować suczkę?

By uniknąć stresu związanego z cieczką, wielu opiekunów decyduje się dziś na kastrację swojej pupilki. Inaczej niż w przypadku sterylizacji, która zapobiega zajściu w ciążę, jednak nie wpływa na hormonalne zmiany cyklu, zabieg kastracji całkowicie zapobiega cieczce. Zabiegowi temu przypisuje się jeszcze kilka innych zalet: Suczka staje się spokojniejsza, nie krwawi, obniża się ryzyko wystąpienia guzów i nowotworów, takich jak na przykład rak macicy.

Jednak jest także i druga strona medalu: Wykastrowane psy częściej cierpią z powodu nadwagi, a ponadto z wiekiem wzrasta u nich także ryzyko pojawienia się problemu z nietrzymaniem moczu. U Cocker Spaniela i setera irlandzkiego często zmienia się po kastracji struktura sierści, co nierzadko prowadzi do jej kołtunienia się — wymagana jest wówczas specjalna i częstsza pielęgnacja sierści psa. Zanim zdecydujesz się na kastrację swojej suczki, dowiedz się jak najwięcej o wadach i zaletach tego zabiegu oraz poradź się lekarza weterynarii lub doświadczonego hodowcy.