Cieczka u suczki: Objawy, czas trwania i fazy 

Dlaczego wielu opiekunów psów obawia się pierwszej rui?

Dla niejednego opiekuna suczki czas rui jest czasem nerwowym, wstydliwym i na różne sposoby uciążliwym. Nierzadko w tym czasie niemal barykadują się ze swoimi suczkami w domu, unikają długich spacerów w miejscach, gdzie można spotkać inne psy, by zapobiec stresującym spotkaniom z niewykastrowanymi psami, które tylko „czyhają” na ich podopieczne.

Jednocześnie dywany i meble w panice pokrywają starymi kocami czy folią, by uniknąć nieciekawie wyglądających plam. W końcu meble nie są tanie, a niechciana ciąża suczki może zdezorganizować na jakiś czas porządek w naszym domu.

Ruja u suczki: Porady i wskazówki

Bez obaw: Z pomocą kilku tricków i wskazówek możemy czas rui przetrwać bez szwanku i uniknąć niechcianego potomstwa. Pamiętajmy, że im więcej wiemy na temat cieczki i związanych z nią zmian, tym mniej stresujący będzie to dla Was czas.

Najczęściej zadawane pytania na temat cieczki u psa

Cieczka, czy też ruja, to okres, w którym może dojść do zapłodnienia suczki. Ciało suczki zmienia się, wydzielają się hormony, zmianom ulega także zachowanie zwierzęcia. Ten naturalny proces występuje u wszystkich suczek, które osiągnęły dojrzałość płciową.

Kiedy po raz pierwszy pojawia się cieczka u suczki?

Podobnie jak u ludzi, wkroczenie w dorosłość i związany z nią początek dojrzałości seksualnej zależy od danej suczki – najczęściej od osiągnięcia przez nią docelowych rozmiarów.

U suczek małych ras, które te rozmiary osiągają szybciej, pierwsza cieczka występuje z reguły wcześniej niż u suczek dużych ras, które po raz pierwszy wchodzą w okres rui w wieku około 10 miesięcy. U suczek małych ras ten moment może nastąpić już w 6. miesiącu ich życia. W rzadkich przypadkach może zdarzyć się, że wystąpi ona dopiero w wieku 18 miesięcy.

Jak często występuje cieczka u suczki?

Podobnie różnorodnie kształtuje się częstotliwość cieczki, która zależy od różnych czynników, na przykład rasy. Suczki małych ras ruję przechodzą zazwyczaj dwa razy w roku, natomiast psy dużych ras mogą być w rui jedynie raz w roku.

Jak długo trwa krwawienie u suczki?

Krwawienie utrzymuje się zazwyczaj około 18 dni i może mieć różną intensywność.

Jak zachowuje się suczka w rui?

Zachowanie suczki w trakcie rui wyraźnie się zmienia. Na początku jest bardzo nieprzychylnie nastawiona do psów, ale w miarę upływu czasu zaczyna szukać ich bliskości i jest gotowa do pokrycia. Jej zachowanie w domu również może się zmienić – niektóre suczki są dużo spokojniejszych niż zazwyczaj, inne z kolei bardziej nadpobudliwe i niesubordynowane.

Jak długo trwa cieczka u suczki?

Cała ruja (proestrus i estrus) trwa około 18 dni.

Po czym poznać, że okres rui się skończył?

Koniec rui następuje, gdy srom przestaje być opuchnięty i nie ma już widocznej wydzielony z dróg rodnych. Suczka wraca do swojego normalnego zachowania i nie jest otwarta na krycie.

Czy psy przechodzą menopauzę?

W przeciwieństwie do ludzi psy nie przechodzą menopauzy. Klimakterium – okres, w którym nie następuje menstruacja, u tych zwierząt nie zachodzi. Suczki są więc płodne do końca życia, chociaż z wiekiem odstęp pomiędzy kolejnymi rujami się zwiększa.

Jak wyznaczyć dni płodne u suk?

Okres płodny u suczki, podczas którego suczka jest gotowa do pokrycia, trwa z reguły od 5 do 6 dni, jednak ze względu na to, że przejścia z jeden fazy rui w drugą są płynne, dni płodnych nie da się jednoznacznie i z absolutną pewnością wyznaczyć. Natomiast wskazówką, że zaczyna się okres płodności u suki jest:

• zmiana barwy krwi z ciemnoczerwonej na jasnoróżową wydzielinę o rzadkiej konsystencji
• odruch tolerancji, odstawianie ogona na bok i unoszenie sromu

Nawet jednak takie zewnętrzne symptomy nie dają stuprocentowej pewności. Istnieją bowiem suczki, które pozwalają się pokryć pomimo tego, że wydzielina z ich pochwy jest jeszcze ciemnoczerwona. Dokładnych informacji o dniach płodnych suczki może udzielić nam lekarz weterynarii i pomóc ustalić dokładny termin jajeczkowania.

Jak długo suczka jest płodna po krwawieniu?

Suczka jest gotowa do zapłodnienia mniej więcej między 5. a 13. dniem rui. Okres płodności trwa więc około pięciu do sześciu dni. Gdy krwawienie ustępuje, rozpoczyna się tak zwany okres porujowy (metestrus), w którym suczka nie jest już gotowa do krycia i ignoruje zainteresowanie ze strony samców.

Zaburzenia cieczki

Jeśli dorosła suczka nie ma cieczki, przyczyną mogą być różne dolegliwości zdrowotne, takie jak uszkodzenie funkcji jajników lub innego rodzaju schorzenia (np. niedoczynność tarczycy lub nadczynność części rdzennej nadnerczy).

W takim przypadku należy koniecznie skonsultować się z lekarzem weterynarii. Do weterynarza należy udać się również wówczas, gdy cieczka trwa dłużej niż trzy tygodnie lub znacznie krócej.

Czy suczka potrzebuje majtek na cieczkę lub pieluchy?

Majtki na cieczkę to specjalny rodzaj pieluch dla psa, które można założyć suczce w trakcie cieczki. Zaleca się ich użycie, jeśli suczka w fazie proestrus mocno krwawi, gdyż wówczas inne zabiegi higieniczne mogą okazać się niewystarczające i meble oraz dywany będą narażone na zostawiane przez nią plamy. Pamiętajmy jednak, że majtki na cieczkę nie stanowią ochrony przed zapłodnieniem przez samca podczas dni płodnych!

Wskazówka: Chłonne i wodoodporne legowiska utrzymają meble i dywany w czystości podczas rui. Legowiska ze sztucznej skóry można z łatwością wycierać, zapewniając higienę.

4 fazy rui

Podczas gdy częstotliwość rui i czas jej trwania mogą być różne w zależności od psa, aktywna część cyklu rozrodczego u wszystkich suczek przebiega według tego samego schematu, składającego się z czterech faz, kolejno:

1.      Proestrus – faza przedrujowa:

Początek tej fazy ciężko przeoczyć, ponieważ wiąże się ona z widocznymi zmianami u suczki – srom jest obrzęknięty i przekrwiony, a z pochwy wydziela się krwista wydzielina.

Objawy zewnętrzne: 

Ilość wydzieliny zależy od organizmu zwierzęcia i dla każdej suczki jest indywidualna. Podczas gdy u jednej suczki ilość wydzieliny jest ledwo zauważalna, inna będzie krwawić tak silnie, że opiekun musiałby zabezpieczyć całe mieszkanie przed czerwonymi plamami.

Zachowanie: 

Innym znakiem, że rozpoczęła się faza proestrus jest również wzmożone zainteresowanie suczką w oczach psów, które czasami nie odstępują jej na krok. Nawet jeśli w tym momencie nie jest jeszcze płodna, wydziela już bardzo „uwodzicielski” zapach. Na próby zbliżenia się psa suczka w tym okresie reaguje jednak najczęściej nieprzychylnie. Szczeka, ucieka, czasami pokazuje kły, kiedy pies robi się zbyt natarczywy.

Czas trwania: około 9 dni

2.      Estrus – ruja właściwa:

W tym czasie kilkukrotnie dochodzi do owulacji, zatem jeśli dojdzie wówczas do krycia, prawdopodobieństwo zapłodnienia będzie bardzo duże.

Objawy zewnętrzne:  

Srom nieco wiotczeje, a wydzielina staje się rzadsza i jaśniejsza.

Zachowanie: 

W tej fazie suczka porzuca swoje dotychczasowe zachowania na rzecz bardziej otwartej i przyjaznej postawy wobec samców. To wyraźny znak, że jest płodna i gotowa do pokrycia. Jeśli w tym czasie spotyka psa, zatrzymuje się i odsuwa ogon na bok.

Czas trwania: około 9 dni

3.      Metestrus – faza porujowa:

Po około 9 dniach rui zaczyna się faza metestrus, czyli faza porujowa. Niezależnie od tego, czy doszło do zapłodnienia czy też nie, ciałka żółte rozpoczynają produkcję hormonu o nazwie progesteron, którego zadaniem jest wspieranie rozwoju embrionalnego w łonie suczki oraz samo zagnieżdżenie się zarodka.

Redukcja żółtych ciałek następuje po 9 do 12 tygodniach od jajeczkowania. Obniżający się poziom progesteronu powoduje z kolei wzrost poziomu prolaktyny.

Objawy zewnętrzne:  

Objawy rui, takie jak obrzęk sromu czy wydzielina z pochwy stopniowo ustępują. Na zewnątrz objawy są już niemal niedostrzegalne, jednak wewnątrz organizmu suczki zachodzi wiele zmian, za które odpowiedzialne są hormony.

Zachowanie: 

Wzrost poziomu prolaktyny, która pobudza produkcję mleka, może u niektórych suczek doprowadzić do ciąży urojonej. Jeśli tak się stanie, suczka będzie spokojniejsza niż zazwyczaj i będzie szukała bliskości domowników. Jej gruczoły mlekowe powiększą się i zacznie budowanie „gniazda”.

Czas trwania: około 90 do 120 dni

4.      Anestrus – okres bezrujowy:

Po tygodniach silnych hormonalnych zmian, hormony płciowe powracają do standardowego stanu. Progesteron pozostaje cały czas na tym samym poziomie, poziom estrogenu wykazuje jedynie delikatne wahania. Suczka w tym okresie nie wykazuje żadnych objawów rui i nie jest zdolna do zapłodnienia.

Czas trwania: około 60 do 90 dni

© Photoboyko / stock.adobe.com

Specyfika pierwszej cieczki u psa

Pierwsza cieczka suczki często wygląda zgoła inaczej niż jej późniejszy typowy przebieg.

Cicha ruja

Nierzadko za pierwszym razem dochodzi do tak zwanej „cichej rui”, podczas której poza zmianami hormonalnymi nie rozpoznaje się żadnych zewnętrznych objawów. Może się więc zdarzyć, że opiekun suczki nawet się nie zorientuje, że suczka przechodzi ruję, co może skończyć się niepożądaną ciążą. Taka sytuacja stosunkowo często stwierdzana jest u suczek rasy american staffordshire terier, beagle czy cocker spaniel.

Cieczka podzielona (split estrus)

U młodych suczek dochodzi czasem także do cieczki podzielonej – w fazie przedrujowej najpierw pojawiają się typowe oznaki cieczki, takie jak wydzielina z pochwy, a następnie nie przechodzą w ruję, lecz całkowicie ustępują. Dopiero po kilku dniach lub tygodniach u suczki ponownie występują oznaki typowe dla fazy przedrujowej, po której następuje ruja właściwa.

Jak zapobiec ciąży u suczki?

Jeśli nawet nie jesteśmy w stanie dokładnie ustalić dni płodnych u suczki, jest kilka wyraźnie widocznych objawów, które na ten stan wskazują. Kiedy wydzielina robi się rzadsza i suczka przestaje uciekać przed natarczywymi samcami, wskazana jest szczególna ostrożność.

Zwykle w takiej sytuacji jest jeszcze dość czasu na to, by zwierzęta rozdzielić. Niewiele samców bowiem od razu przechodzi do krycia – większość poprzedza ten akt grą wstępną.

Zapobieganie niechcianemu kryciu

W takiej sytuacji:

• wydajmy polecenie „siad” lub „leżeć”
• ustawmy się za suczką
• postarajmy się utrzymać samca w odległości, dopóki właściciel nie weźmie swojego pupila na smycz

Co można zrobić dla suczki w okresie rui?

By zapobiec tego typu stresującym sytuacjom, podczas rui należy przestrzegać kilku ważnych punktów:

• na spacery z pupilką starajmy się chodzić o takich porach, kiedy psów na zewnątrz jest mniej
• unikajmy parków i wybiegów, zwłaszcza tych, gdzie psy często biegają bez smyczy
• w czasie rui nie spuszczajmy suczki ze smyczy, chyba że niezawodnie nas słucha
• weźmy ją na smycz natychmiast, gdy tylko zauważymy, że zbliża się inny pies
• postarajmy się odwrócić uwagę suczki podczas spaceru intensywną zabawą
• pamiętajmy również, by zabezpieczyć ogród, w którym bawi się suczka, by nie dostał się do niego jakiś samiec z sąsiedztwa
• zamykajmy drzwi do domu i do ogrodu

Kastracja: Zalety i wady kastracji

By uniknąć stresu związanego z cieczką, wielu opiekunów decyduje się dziś na kastrację swojej pupilki. W przeciwieństwie do sterylizacji (która zapobiega zajściu w ciążę, jednak nie wpływa na hormonalne zmiany cyklu), zabieg kastracji całkowicie zapobiega cieczce.

Znieczulenie jako czynnik ryzyka

Istnieje jednak również druga strona medalu. Wykastrowane suczki często mają nadwagę i w starszym wieku wzrasta u nich ryzyko nietrzymania moczu. U cocker spanieli i seterów irlandzkich stwierdzono ponadto zmianę struktury sierści. Do tego dochodzi ryzyko związane z samą operacją, takie jak krwawienia czy infekcje. Znieczulenie ogólne również stanowi pewne zagrożenie dla zdrowia psa.

Zanim zdecydujemy się na kastrację naszej suczki, dowiedzmy się jak najwięcej o wadach i zaletach tego zabiegu oraz poradźmy się lekarza weterynarii lub doświadczonego hodowcy.

Podsumowanie: Jak długo należy zachować ostrożność podczas rui?

Suczka jest w rui – jak długo powinnyśmy być czujni, chcąc zapobiec niechcianemu potomstwu? Jeśli chcemy mieć całkowitą pewność, powinnyśmy obserwować naszą podopieczną od pierwszych oznak krwawienia. U zdrowego psa, ten „krytyczny okres” trwa około trzech tygodni. Dni płodne natomiast, podczas których może dojść do zapłodnienia, nie trwają długo, jednak przez osoby nieposiadające wiedzy weterynaryjnej są trudne do jednoznacznego określenia.

Przeczytaj także

• Ciąża urojona u suczki
• Narodziny i karmienie szczeniąt
• Zapalenie gruczołu mlekowego
• Ciąża u psa