Charakterystycznie biało-czarno umaszczony dalmatyńczyk to kochający ruch pies, który chętnie podejmuje wyzwania zarówno fizyczne, jak i umysłowe.
Dwie sprawy są dla dalmatyńczyka szczególnie ważne: po pierwsze bliskość z rodziną, a po drugie duża ilość aktywności fizycznej. Dalmatyńczyki to energiczne psy rodzinne, które w domu wprawdzie potrafią być spokojne i łagodne, na zewnątrz jednak muszą się wyszaleć i wybiegać. Te aktywne i wysportowane psy to mistrzowie wytrzymałości. Wiele radości sprawiają im długie biegi obok roweru właściciela czy towarzyszenie mu w czasie codziennego joggingu. Innymi aktywnościami, poza licznymi dyscyplinami sportów dla psów, dzięki którym dalmatyńczyk będzie mógł poruszać się swobodnie i do woli, jest pływanie, zabawy na powietrzu czy długie spacery bez smyczy w lesie czy w parku. Dalmatyńczyki potrzebują nie tylko fizycznych wyzwań, ale także umysłowych – nawet podczas najzwyklejszego przynoszenia rzuconego patyka wydają się być niezwykle żądne nauki i wyzwań.
Dalmatyńczyki chętnie spędzają czas w towarzystwie – swojej ludzkiej rodziny oraz innych zwierząt. Najchętniej nigdy nie rozstawałyby się z właścicielem, uchodzą za niezwykle przyjaznych kompanów, zdolnych do wyrzeczeń i przystosowania – o ile tylko są wyżyte fizycznie i intelektualnie. Jednocześnie są to psy bardzo wrażliwe i wycofują się, gdy czują w otoczeniu napiętą atmosferę. Potrzeba miłości i akceptacji u psów tej rasy uwidacznia się również w ich wychowaniu: Reagują zdecydowanie częściej na pochwały i nagrody niż przesadną dyscyplinę. Pod presją stają się często uparte i zaczynają działać po swojemu, co zdecydowanie nie leży w interesie właściciela.
W dobrych rękach, które konsekwentnie, ale delikatnie i wyrozumiale poprowadzą psa, a także zadbają o odpowiednią ilość ruchu i wyzwań intelektualnych, dalmatyńczyk będzie posłusznym i otwartym przyjacielem rodziny. Goście zostaną wprawdzie prawdopodobnie przywitani głośnym szczekaniem, jednak zachowanie agresywne czy strachliwe jest tej pokojowo nastawionej rasie zupełnie obce. W kontaktach z dziećmi dalmatyńczyk okazuje duże pokłady cierpliwości i chęć do zabawy – nie powinien być jednak nigdy wykorzystywany jako „zabawka”.
Znakiem rozpoznawczym dalmatyńczyka jest oczywiście jego biała sierść z czarnymi lub brązowymi cętkami. Takie umaszczenie jest niepowtarzalne wśród ras psów, a odpowiada za nie mutacja genetyczna. Ciemne cętki, które w idealnym wypadku są wzdłuż całego ciała rozmieszczone symetrycznie, odznaczają się wyraźnie od śnieżnobiałego krótkiego futerka. Okrągłe cętki, najlepiej o średnicy 2–3 cm, powinny w całości występować w kolorze czarnym lub wątrobianym.
Dalmatyńczyki rodzą się śnieżnobiałe, pierwsze ślady typowego dla psów tej rasy oznaczenia pojawiają się u szczeniąt dopiero w wieku od 10 do 14 dni. Do ukończenia 1 roku życia wszystkie cętki powinny być już w pełni rozwinięte. Pieski, które na świat przychodzą już z pojedynczymi dużymi czarnymi plamkami, według standardu rasy są błędem hodowlanym i wyklucza się je z dalszego rozrodu. W zależności od koloru cętek dalmatyńczyka występują różne kolory tęczówek. U psów z czarnymi cętkami oczy powinny być ciemnobrązowe, u osobników z wątrobianymi oznaczeniami natomiast bursztynowo-brązowe.
Gładka, krótka sierść dalmatyńczyka jest wyjątkowo gęsta, jednak nie posiada dodatkowego ogrzewającego podszerstka. Podkreśla to doskonałe proporcje jego atletycznej sylwetki. Jego szczupłe ciało zwieńczają silne plecy o prostej linii oraz muskularne barki. Szyja dalmatyńczyka jest długa i silna, podobnie jak całe ciało nie posiada fałd skórnych. Zaokrąglone na końcach wiszące uszy dalmatyńczyka są osadzone na wąskiej czaszce raczej wysoko i przylegają do niej. Sierpowaty, zwężający się ku wierzchołkowi ogon sięga u niektórych osobników nawet do stawów skokowych tylnych łap.
Dalmatyńczyki osiągają wysokość w kłębie od 56 do 62 cm u samców, klasyfikowane są zarówno do ras średnich, jak i dużych. Suczki są nieco niższe (54 do 60 cm) i powinny być oczywiście odpowiednio lżejsze. Samce na wadze osiągają według standardu rasy od 27 do 32 kg, dorosłe suczki powinny z kolei ważyć od 24 do 29 kg.
Do dziś niejasna jest historia pochodzenia dalmatyńczyków. Jej liczne wersje opierają się jedynie na przypuszczeniach. Poza historyczną krainą na terenie Bałkanów – Dalmacją, także Włochy, Anglia i Turcja uchodzą za możliwe regiony pochodzenia rasy. Ilustracje na greckich freskach oraz staroegipskich grobach faraonów każą przypuszczać, że przodkowie tych cętkowanych psów istnieli przed ponad 2000 lat. Jakie zadania psy te spełniały pierwotnie i skąd wzięła się ich nazwa, niestety niewidomo.
Stare dzieła historyczne, w których dalmatyńczyk przedstawiony jest jako pies turecki, dalmatyński, Petit Danois, pies tygrysi lub wyżeł bengalski, świadczą o tym, że charakterystyczna biało-czarna rasa znana była już w średniowieczu. Prawdopodobnie mniej więcej w końcówce średniowiecza rasa spopularyzowana została wśród europejskiej szlachty i zamożnego mieszczaństwa. W Anglii wykorzystywano je jako psy obronne przy dyliżansach, w Ameryce towarzyszyły strażakom, którzy do akcji docierali wówczas także powozami konnymi. Rzucający się w oczy dalmatyńczyk biegł przed końmi i ostrzegał o pędzącym do pożaru pojeździe, szczekając – był „żywą sygnalizacją dźwiękową”. Do dziś dalmatyńczyk jest obecny w amerykańskiej straży pożarnej, jednak obecnie spełnia jedynie funkcję maskotki.
W XIX wieku rozpoczynano celowe hodowle wielu ras i ustalano dla nich standardy, w końcu także dalmatyńczyk doczekał się swojego standardu i uznania za rasę odrębną. Oficjalny, ujednolicony standard przyznano rasie w roku 1890. Pomimo Wojen Światowych oraz utraty głównej funkcji jako „psy dyliżansowe” z racji rozwoju motoryzacji dalmatyńczyk utrzymał swój status rasowego psa hodowlanego. Dalmatyńczyki mimo braku konkretnego obszaru przeznaczenia są wciąż niezwykle popularne i lubiane – dziś jako psy do towarzystwa i psy rodzinne. Popyt na psy tej charakterystycznie umaszczonej rasy, który znacznie wzrósł po wyemitowaniu filmu „101 dalmatyńczyków”, dziś wrócił do swojej zwykłej skali.
Łatka modnego psa większości ras przyniosła negatywne skutki. W hodowlach ukierunkowanych na zysk nie przywiązuje się często już tak wiele uwagi do zdrowia osobników. Hodowanie jakiejkolwiek psiej rasy wymaga wiedzy, doświadczenia i świadomości, jak wielką ponosi się odpowiedzialność. W wyniku źle prowadzonej hodowli dalmatyńczyki mogą zapadać na choroby charakterystyczne dla ich rasy.
W stosunku do innych ras dalmatyńczyki często rodzą się głuche. Głuchota ma związek z białym umaszczeniem. Prawdopodobieństwo głuchoty u dalmatyńczyka jest wprost proporcjonalna do ilości białej sierści. Mimo tej świadomości nie udało się wciąż opracować testu genetycznego, który potrafiłby wykazać predyspozycje do głuchoty. Powodem jest złożony proces dziedziczenia głuchoty z udziałem wielu genów. Głuche pieski mogą mieć całkowicie zdrowych rodziców, a dwoje głuchych rodziców zupełnie zdrowe potomstwo.
Innym problemem zdrowotnym często dotykającym dalmatyńczyki jest zaburzony system transportowy kwasu moczowego spowodowany uwarunkowanym genetycznie defektem metabolizmu. W związku z tym u dalmatyńczyków szybciej niż u innych psów powstają kamienie moczowe. Wprawdzie wszystkie rasowe dalmatyńczyki wykazują podniesiony poziom kwasu moczowego w urynie, jednak nie oznacza to, że u wszystkich pojawią się kamienie moczowe. Niestety nie da się na drodze celowej hodowli wykluczyć ryzyka wystąpienia tego „syndromu dalmatyńczyka”, jednak właściciel może je zredukować, podając swojemu psu odpowiednie pożenienie.
Sprawdź naszą ofertę specjalnych karm dla dalmatyńczyków!
Dalmatyńczykom zaleca się podawanie pożywienia ubogiego w purynę. Unikając puryny, obecnej na przykład w wołowinie, wnętrznościach, rybach i drożdżach, można zredukować poziom kwasu moczowego w urynie i tym samym obniżyć ryzyko pojawienia się kamieni moczowych. Dalmatyńczyki często cierpią także na różnego rodzaju alergie, dlatego dalmatyńczyka opłaca się karmić specjalną karmą dietetyczną. Wprawdzie także zwykłe karmy suche o niskiej zawartości białek surowych (ok. 15%) mogą się sprawdzić, jednak często ustandaryzowane pożywienie dla psów nie będzie w 100% odpowiadało potrzebom dalmatyńczyków. Najlepiej plan żywieniowy swojego dalmatyńczyka omów z hodowcą lub lekarzem weterynarii.
Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się na podawanie swojemu dalmatyńczykowi karmy suchej, karmy mokrej czy świeżych posiłków prosto z Twojej kuchni, musisz pamiętać, że dalmatyńczyk musi pić bardzo dużo wody. Psy, które więcej piją i częściej oddają mocz, mają większe szanse, by uniknąć kamienia moczowego.
Poza prawidłowym odżywianiem i kontrolowanym uwarunkowaniem genetycznym niezwykle istotna dla zdrowego i długiego życia dalmatyńczyka jest prawidłowa pielęgnacja i utrzymanie. Prawidłowe utrzymanie w przypadku dalmatyńczyka oznacza przede wszystkim dużo ruchu i wyzwań intelektualnych. Zabawa w ogrodzie czy krótki spacer nie wystarczą temu wysportowanemu psu. Przynajmniej dwie godziny dziennie (najlepiej trzy do czterech) dalmatyńczyk powinien móc uczestniczyć w wymagających aktywnościach fizycznych. Długie spacery na łonie natury, kąpiele w rzece lub jeziorze, jogging z właścicielem, wycieczki konne lub rowerowe – oto kilka przykładów aktywności, które zaangażują psa i z całą pewnością go ucieszą. Dalmatyńczyki znajdą też rozrywkę dla siebie na przykład w treningu z klikerem, Dog Dancingu, Agility czy Obedience.
Chyba jasne jest, że dalmatyńczyk nie jest kanapowym psem, odpowiednim dla piecucha. Dalmatyńczyk potrzebuje aktywnej, wysportowanej rodziny, która podziela jego zamiłowanie do ruchu. Wspólne wycieczkami i aktywności sportowe to jednak nie wszystko – dalmatyńczyk będzie chciał spędzać z rodziną jak najwięcej czasu. Niestety, z tego względu odradza się osobom intensywnie pracującym wychowywanie dalmatyńczyka. Pies tej rasy powinien być traktowany jak pełnoprawny członek rodziny – potrzebuje on bowiem ciągłego kontaktu z człowiekiem, zainteresowania, akceptacji i miłości z jego strony. Zbyt długie przebywanie w samotności czy zamknięcie w klatce są w przypadku dalmatyńczyków absolutnie wykluczone.
W przeciwieństwie do wymagań fizycznych i umysłowych dalmatyńczyka, jego pielęgnacja jest całkiem prosta. Wystarczy od czasu do czasu wyszczotkować sierść i na przykład przetrzeć wilgotną ściereczką. W czasie wymiany sierści (dwa razy do roku) sierść powinna być jednak pielęgnowana codziennie, na przykład za pomocą gumowego zgrzebła lub specjalnej rękawicy do pielęgnacji sierści. Poza pielęgnacją sierści pamiętać należy o kontroli stanu oczu, uszu, szczęki i pazurów, a także o regularnym ich czyszczeniu. Im częściej dokonujesz kontroli i pielęgnacji, tym spokojniej i cierpliwiej znosić je będzie Twój pupil.
