Charakterystycznie biało-czarno umaszczony dalmatyńczyk to kochający ruch pies, który chętnie podejmuje wyzwania zarówno fizyczne, jak i umysłowe. Wszystkiego, co jeszcze należy wiedzieć o rasie dowiesz się z lektury poniższego artykułu.
© ezzys / stock.adobe.com
Krótka, gładka sierść podkreśla atletyczną budowę dalmatyńczyka.
Znakiem rozpoznawczym dalmatyńczyka jest oczywiście jego biała sierść z czarnymi lub brązowymi cętkami. Takie umaszczenie jest niepowtarzalne wśród ras psów, a odpowiada za nie mutacja genetyczna. Ciemne cętki, które w idealnym wypadku są wzdłuż całego ciała rozmieszczone symetrycznie, odznaczają się wyraźnie od śnieżnobiałego krótkiego futerka. Okrągłe cętki, najlepiej o średnicy 2–3 cm, powinny w całości występować w kolorze czarnym lub wątrobianym.
Dalmatyńczyki rodzą się śnieżnobiałe, pierwsze ślady typowego dla psów tej rasy znaczenia pojawiają się u szczeniąt dopiero w wieku od 10 do 14 dni. Do ukończenia 1 roku życia wszystkie cętki powinny być w pełni rozwinięte.
Pieski, które na świat przychodzą już z pojedynczymi dużymi czarnymi plamkami, według standardu rasy są błędem hodowlanym i wyklucza się je z dalszego rozrodu.
W zależności od koloru cętek dalmatyńczyka występują różne kolory tęczówek. U psów z czarnymi cętkami oczy powinny być ciemnobrązowe, u osobników z wątrobianymi znaczeniami natomiast bursztynowo-brązowe.
© serova_ekaterina / stock.adobe.com
Gładka, krótka sierść dalmatyńczyka jest wyjątkowo gęsta, jednak nie posiada dodatkowego ogrzewającego podszerstka. Podkreśla to doskonałe proporcje jego atletycznej sylwetki. Jego szczupłe ciało zwieńczają silne plecy o prostej linii oraz muskularne barki.
Szyja dalmatyńczyka jest długa i silna, podobnie jak całe ciało nie posiada fałd skórnych. Zaokrąglone na końcach wiszące uszy dalmatyńczyka są osadzone na wąskiej czaszce raczej wysoko i przylegają do niej. Sierpowaty, zwężający się ku wierzchołkowi ogon sięga u niektórych osobników nawet do stawów skokowych tylnych łap.
Dalmatyńczyki osiągają wysokość w kłębie od 56 do 62 cm u samców, klasyfikowane są zarówno do ras średnich, jak i dużych. Suczki są nieco niższe (54 do 60 cm) i oczywiście odpowiednio lżejsze.
Samce na wadze osiągają według standardu rasy od 27 do 32 kg, dorosłe suczki powinny z kolei ważyć od 24 do 29 kg.
Dalmatyńczyki chętnie spędzają czas w towarzystwie – swojej ludzkiej rodziny oraz innych zwierząt. Najchętniej nigdy nie rozstawałyby się z opiekunem, uchodzą za niezwykle przyjaznych kompanów, zdolnych do wyrzeczeń i przystosowania – o ile tylko są wyżyte fizycznie i intelektualnie. Jednocześnie są to psy bardzo wrażliwe i wycofują się, gdy czują w otoczeniu napiętą atmosferę.
Potrzeba miłości i akceptacji u przedstawicieli tej rasy uwidacznia się również w ich wychowaniu: Reagują zdecydowanie częściej na pochwały i nagrody niż przesadną dyscyplinę.
Pod presją stają się często uparte i zaczynają działać po swojemu, co zdecydowanie nie leży w interesie opiekuna.
W dobrych rękach, które konsekwentnie, ale delikatnie i wyrozumiale poprowadzą psa, a także zadbają o odpowiednią ilość ruchu i wyzwań umysłowych, dalmatyńczyk będzie posłusznym i otwartym przyjacielem rodziny. Goście zostaną wprawdzie prawdopodobnie przywitani głośnym szczekaniem, jednak zachowanie agresywne czy strachliwe jest tej pokojowo nastawionej rasie zupełnie obce. W kontaktach z dziećmi dalmatyńczyk okazuje duże pokłady cierpliwości i chęć do zabawy – nie powinien być jednak nigdy wykorzystywany jako „zabawka”.
Dwie sprawy są dla dalmatyńczyka szczególnie ważne: Po pierwsze bliskość z rodziną, a po drugie duża ilość aktywności fizycznej. Dalmatyńczyki to energiczne psy rodzinne, które w domu wprawdzie potrafią być spokojne i łagodne, na zewnątrz jednak muszą się wyszaleć i wybiegać.
Te aktywne i wysportowane psy to mistrzowie wytrzymałości. Wiele radości sprawiają im długie biegi obok roweru opiekuna czy towarzyszenie mu w czasie codziennego joggingu. Innymi aktywnościami, poza licznymi dyscyplinami sportów dla psów, dzięki którym dalmatyńczyk będzie mógł poruszać się swobodnie i do woli, jest pływanie, zabawy na powietrzu czy długie spacery bez smyczy w lesie czy w parku.
Dalmatyńczyki potrzebują nie tylko fizycznych wyzwań, ale także umysłowych – nawet podczas najzwyklejszego przynoszenia rzuconego patyka wydają się być niezwykle żądne nauki i wyzwań.
Chyba jasne jest, że dalmatyńczyk nie jest kanapowym psem, odpowiednim dla piecucha. Potrzebuje aktywnej, wysportowanej rodziny, która podziela jego zamiłowanie do ruchu.
Wspólne wycieczki i aktywności sportowe to jednak nie wszystko – dalmatyńczyk będzie chciał spędzać z rodziną jak najwięcej czasu. Niestety, z tego względu odradza się osobom intensywnie pracującym wychowywanie dalmatyńczyka. Pies tej rasy powinien być traktowany jak pełnoprawny członek rodziny – potrzebuje on bowiem ciągłego kontaktu z człowiekiem, zainteresowania, akceptacji i miłości z jego strony. Jeśli jesteś w stanie sprostać tym wymaganiom, nawet nie posiadając doświadczenia w szkoleniu psów, dalmatyńczyk może być dla Ciebie doskonałym kompanem.
W przeciwieństwie do wymagań fizycznych i umysłowych dalmatyńczyka, jego pielęgnacja jest całkiem prosta.
Wystarczy od czasu do czasu wyszczotkować sierść za pomocą gumowego zgrzebła lub specjalnej rękawicy do pielęgnacji sierści.
W przeciwieństwie do wielu innych ras, dalmatyńczyki nie przechodzą standardowego procesu linienia, ale gubią sierść regularnie, w niewielkich ilościach przez cały rok.
Poza pielęgnacją sierści pamiętać należy o kontroli stanu oczu, uszu, zębów i pazurów, a także o regularnym ich czyszczeniu. Im częściej dokonujesz kontroli i pielęgnacji, tym spokojniej i cierpliwiej znosić je będzie Twój pupil.
Dalmatyńczykom zaleca się podawanie pożywienia ubogiego w purynę. Unikając puryny, obecnej na przykład w wołowinie, podrobach, rybach i drożdżach, można zredukować poziom kwasu moczowego w urynie i tym samym obniżyć ryzyko pojawienia się kamieni moczowych.
Dalmatyńczyki często cierpią także na różnego rodzaju alergie, dlatego warto jest karmić je specjalną karmą dietetyczną. Wprawdzie zwykłe karmy suche o niskiej zawartości białek surowych (ok. 15%) mogą też się sprawdzić, jednak często ustandaryzowane pożywienie dla psów nie będzie w 100% odpowiadało potrzebom dalmatyńczyków.
Najlepiej plan żywieniowy swojego dalmatyńczyka omów z hodowcą lub lekarzem weterynarii.
Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się na podawanie swojemu dalmatyńczykowi karmy suchej, karmy mokrej czy świeżych posiłków prosto z Twojej kuchni, musisz pamiętać, że dalmatyńczyk musi pić bardzo dużo wody.
Psy, które więcej piją i częściej oddają mocz, mają większe szanse, by uniknąć kamicy moczowej. Ponadto, miskę dalmatyńczyka należy napełniać jedzeniem tylko raz dziennie (najlepiej po południu).
Łatka modnego psa większości ras przyniosła negatywne skutki. W hodowlach ukierunkowanych na zysk nie przywiązuje się często już tak wiele uwagi do zdrowia zwierząt. Hodowanie jakiejkolwiek psiej rasy wymaga wiedzy, doświadczenia i świadomości, jak wielką ponosi się odpowiedzialność. W wyniku źle prowadzonej hodowli dalmatyńczyki mogą zapadać na choroby charakterystyczne dla rasy.
W stosunku do innych ras szczenięta dalmatyńczyków często rodzą się głuche. Naukowcy już dawno stwierdzili, że głuchota ma związek z białym umaszczeniem. Prawdopodobieństwo głuchoty u dalmatyńczyka jest wprost proporcjonalna do ilości białej sierści. Mimo tej świadomości nie udało się wciąż opracować testu genetycznego, który potrafiłby wykazać predyspozycje do głuchoty.
Powodem jest złożony proces dziedziczenia głuchoty z udziałem wielu genów. Głuche pieski mogą mieć całkowicie zdrowych rodziców, a dwoje głuchych rodziców zupełnie zdrowe potomstwo.
Aby wykluczyć głuchotę u szczenięcia, osoby zainteresowane zakupem powinny koniecznie poprosić o przedstawienie wyników badań słuchu.
Innym problemem zdrowotnym często dotykającym dalmatyńczyki jest zaburzony system transportowy kwasu moczowego, spowodowany uwarunkowanym genetycznie defektem metabolizmu.
W związku z tym u dalmatyńczyków szybciej niż u innych psów powstają kamienie moczowe. Wprawdzie wszystkie rasowe dalmatyńczyki wykazują podniesiony poziom kwasu moczowego w urynie, jednak nie oznacza to, że u wszystkich pojawią się kamienie moczowe.
Niestety nie da się na drodze celowej hodowli wykluczyć ryzyka wystąpienia tego „syndromu dalmatyńczyka”, jednak opiekun może je zredukować, podając swojemu psu odpowiednie pożywienie.
Do dziś niejasna jest historia pochodzenia dalmatyńczyków. Jej liczne wersje opierają się jedynie na przypuszczeniach. Poza historyczną krainą na terenie Bałkanów – Dalmacją, także Włochy, Anglia i Turcja uchodzą za możliwe regiony pochodzenia rasy.
Ilustracje na greckich freskach oraz staroegipskich grobach faraonów każą przypuszczać, że przodkowie tych cętkowanych psów istnieli przed ponad 2000 lat. Jakie zadania psy te spełniały pierwotnie i skąd wzięła się ich nazwa, niestety nie wiadomo.
Stare dzieła historyczne, w których dalmatyńczyk przedstawiony jest jako pies turecki, dalmatyński, Petit Danois, pies tygrysi lub wyżeł bengalski, świadczą o tym, że charakterystyczna biało-czarna rasa znana była już w średniowieczu.
Prawdopodobnie mniej więcej w końcówce średniowiecza rasa spopularyzowana została wśród europejskiej szlachty i zamożnego mieszczaństwa. W Anglii wykorzystywano je jako psy obronne przy dyliżansach. Były także popularnymi psami myśliwskimi.
W Ameryce towarzyszyły strażakom, którzy do akcji docierali wówczas także powozami konnymi. Rzucający się w oczy dalmatyńczyk biegł przed końmi i ostrzegał o pędzącym do pożaru pojeździe, szczekając – był „żywą sygnalizacją dźwiękową”. Do dziś dalmatyńczyk jest obecny w amerykańskiej straży pożarnej, jednak obecnie spełnia jedynie funkcję maskotki.
W XIX wieku rozpoczynano celowe hodowle wielu ras i ustalano dla nich standardy, w końcu także dalmatyńczyk doczekał się swojego wzorca i uznania za rasę odrębną.
Oficjalny, ujednolicony standard przyznano rasie w roku 1890. Pomimo Wojen Światowych oraz utraty głównej funkcji jako „psy dyliżansowe” z racji rozwoju motoryzacji dalmatyńczyk utrzymał swój status rasowego psa hodowlanego. Dalmatyńczyki mimo braku konkretnego obszaru przeznaczenia są wciąż niezwykle popularne i lubiane – dziś jako psy do towarzystwa i psy rodzinne.
Jeśli chcesz kupić dalmatyńczyka od renomowanego hodowcy, musisz liczyć się z wydatkiem sięgającym od 3000 do nawet 10000 złotych za szczeniaka. Jednak te pieniądze są warte swojej ceny! Profesjonalni hodowcy zapewniają bowiem pieskom wszystkie niezbędne szczepienia oraz odpowiednią socjalizację, co jest szczególnie ważne i niezbędne dla długiego i pięknego wspólnego życia.
Doświadczeni hodowcy, którzy dzięki swojej wiedzy i licznym badaniom dopuszczają do rozrodu tylko zdrowe zwierzęta, są najlepszą gwarancją profilaktyki zdrowotnej. Wśród celów ich hodowli znajduje się również stabilność charakteru zwierzaków.
Zazwyczaj możliwe jest wówczas odwiedzenie ich i szczeniąt w domu. Podczas wizyty należy zadać hodowcy wszystkie pytania, które nas nurtują, również te krytyczne. W ten sposób szybko dowiemy się, czy mamy do czynienia z poważnym hodowcą. Warto także zwrócić uwagę na rodziców szczeniąt, którzy powinni sprawiać wrażenie zdrowych i zrównoważonych.
© DoraZett / stock.adobe.com
Poza prawidłowym odżywianiem i kontrolowanym uwarunkowaniem genetycznym niezwykle istotna dla zdrowego i długiego życia dalmatyńczyka jest prawidłowa pielęgnacja i utrzymanie.
Prawidłowe utrzymanie w przypadku dalmatyńczyka oznacza przede wszystkim dużo ruchu i wyzwań intelektualnych. Zabawa w ogrodzie czy krótki spacer nie wystarczą temu wysportowanemu czworonogowi. Jeśli jednak zaoferujemy mu urozmaicone zajęcia, zdrową dietę i regularne wizyty kontrolne u lekarza weterynarii, bez wątpienia będziemy czerpać wiele przyjemności z posiadania tak wyjątkowego kompana u swojego boku.
| Cechy szczególne: | Jego cętkowana sierść sprawia, że dalmatyńczyk jest jedyny w swoim rodzaju. Doskonale sprawdzi się w roli psa rodzinnego, jednak potrzebuje dużo ruchu i odpowiednich dla rasy aktywności. W przeciwnym razie mogą pojawić się u niego zaburzenia behawioralne. |
| Charakter: | przyjazny, żywiołowy, lubiący pieszczoty, wrażliwy |
| Wysokość w kłębie: | psy: 56–62 cm suki: 54–60 cm |
| Waga: | psy: 27–32 kg suki: 24–29 kg |
| Sierść: | krótka, twarda i gęsta, podstawowe umaszczenie białe z czarnymi lub wątrobianymi plamkami |
| Pielęgnacja sierści: | mało wymagająca, linienie przez cały rok, szczotkowanie raz w tygodniu |
| Aktywność: | duża potrzeba ruchu, zajęcia w postaci np. canicross lub agility |
| Pies dla początkujących: | raczej nie |
| Szczekanie: | względnie mało intensywne |
| Długość życia: | ok. 10–13 lat |
| Typowe choroby: | głuchota, kamica moczowa, leukodystrofie |
| Cena: | od ok. 4000 zł |
| Grupa FCI: | Grupa 6: Psy gończe i posokowce, sekcja 3 – rasy pokrewne |
| Pochodzenie: | Chorwacja |
„Życie bez mopsa jest możliwe, ale bezcelowe” – powiedział kiedyś komik i pisarz Loriot. Autorka zgadza się z tym bez zastrzeżeń i dodaje: „Życie bez konia, kota i królika również!”. Jej serce bije dla wszystkich zwierząt dużych i małych, i cieszy się niezmiernie, że może pisać o swojej pasji jako niezależny autor. Poprzez swoje artykuły chciałaby podnieść świadomość na temat dobrostanu zwierząt i udzielić przydatnych wskazówek ich miłośnikom.
