Atopowe zapalenie skóry u psa

W celu ograniczenia możliwych przyczyn zapalenia skóry, lekarz weterynarii w pierwszej kolejności przeprowadzi rozmowę z właścicielem psa, aby dowiedzieć się czy objawy występują o określonej porze roku oraz czy rodzice psa cierpieli na choroby alergiczne.

Ważna jest również rasa i wiek psa – atopia pojawia się bowiem najczęściej u zwierząt między szóstym miesiącem a trzecim rokiem życia. Poza tym, psy niektórych ras przejawiają większe tendencje do zapadania na atopowe zapalenie skóry.

Na kolejnym etapie, umiejscowienie zmian skórnych dostarczy ważnych wskazówek na temat możliwej przyczyny dolegliwości.

Badanie mikroskopowe sierści i skóry w chorobowo zmienionych miejscach pomoże wykluczyć infekcję ektopasożytami (pasożytami zewnętrznymi). Dodatkowo, weterynarz zbada psa pod kątem infekcji grzybiczych i bakteryjnych.

Kolejną przyczyną, którą należy wykluczyć przed zdiagnozowaniem atopowego zapalenia skóry jest atopia wywołana alergią pokarmową.

W tym celu pies będzie musiał przejść na dietę eliminacyjną – opartą na hydrolizowanej lub monobiałkowej karmie. Podczas podawania psu takiego pokarmu, kluczowa jest ścisła współpraca z lekarzem weterynarii.

Po wykluczeniu wszystkich innych możliwych przyczyn, weterynarz wykona badanie na obecność przeciwciał – w formie badań krwi lub testów skórnych. Dzięki nim można wykryć ewentualnie przeciwciała przeciwko alergenom środowiskowym.

Dla uzyskania dokładniejszych wyników, podczas badań skórnych wstrzykuje się niewielką ilość alergenów pod skórę. Takie badania wykonywane są najczęściej przez dermatologów w specjalnych klinikach.

Z kolei badanie krwi można wykonać w każdej chwili w każdym laboratorium. Jednak pozytywny wynik testu nie jest sam w sobie wystarczającym dowodem na obecną alergię, ponieważ nawet zdrowe zwierzęta posiadają takie przeciwciała w skórze i we krwi. Dlatego też weterynarz zawsze będzie oceniał je w kontekście innych występujących objawów.

© Firn / stock.adobe.com

W przypadku alergii na czynniki środowiskowe, jedynym leczeniem przyczynowym jest tak zwana immunoterapia swoista, znana lepiej pod pojęciem odczulania.

Jak przebiega odczulanie u psa?

Psu podaje się roztwór przygotowany przez specjalistyczne laboratorium, który zawiera dokładnie te alergeny, na które uczulone jest zwierzę. Układ odpornościowy psa ma za zadanie z powrotem przyzwyczaić się do nich, tym samym zapobiegając nadreaktywności.

Na początkowym etapie, pies będzie otrzymywał coraz większe dawki i stężenia roztworu, a podczas dalszej terapii podtrzymującej, weterynarz będzie podawał go psu jeszcze raz lub dwa razy w miesiącu.

Leczenie podtrzymujące powinno trwać co najmniej dwa do trzech lat, ale tak naprawdę zaleca się kontynuowanie go przez całe życie zwierzęcia, aby zapobiec nawrotom alergii.

Na marginesie: Immunoterapia ma na celu złagodzenie reakcji alergicznej na czynniki środowiskowe, nie jej całkowite wyeliminowanie.

Czynniki wpływające na powodzenie lub niepowodzenie terapii

Na każdym etapie immunoterapii, na jej powodzenie i przebieg mogą mieć wpływ inne czynniki środowiskowe. Na skutek stresu, infekcji pasożytniczej lub zmiany diety, objawy alergii mogą się ponownie nasilić.

Dlatego w przypadku atopowego zapalenia skóry u psa tak ważna jest współpraca właściciela czworonoga z weterynarzem. Ponadto, właściciel psa musi zadbać o odpowiednie warunki, w których przebywa zwierzę, eliminując te czynniki, które mogłyby wpłynąć na zaostrzenie objawów.

Zalety i szanse powodzenia immunoterapii

Ogromną zaletą immunoterapii są znikome skutki uboczne w porównaniu do leczenia farmakologicznego. Z drugiej strony, immunoterapia jest kosztowna i czasochłonna, dlatego przed jej rozpoczęciem należy dokładnie przeanalizować bilans zysków i strat.

Dla psów, które mają objawy alergii przez cały rok, odczulanie jest szansą na spokojne życie. Z kolei dla psów, które objawy alergii mają tylko cztery miesiące w roku, zaleca się raczej terapię farmakologiczną.

Rokowania

Około siedemdziesiąt procent odczulanych psów odczuwa zmniejszenie objawów klinicznych o ponad połowę. Całkowite pozbycie się objawów lub brak konieczności dalszego leczenia występuje rzadko, ale zdarza się. U około dwudziestu procent psów terapia nie przynosi pożądanych rezultatów.

Celem leczenia objawowego jest złagodzenie świądu i stanu zapalnego skóry. Dlatego stosowane jest samodzielnie lub w uzupełnieniu do odczulania. Decyzja dotycząca wyboru odpowiedniego sposobu leczenia należy do lekarza weterynarii i jest podejmowana stosownie do danego pacjenta.

a. Jakie środki są pomocne w walce z infekcjami bakteryjnymi i grzybicą skóry?

Do zwalczania infekcji bakteryjnych stosuje się szampony ze składnikami antybakteryjnymi lub antybiotyki ogólnoustrojowe.

Z kolei infekcje grzybicze leczy się specjalnymi roztworami myjącymi, maściami, a w niektórych przypadkach nawet zastrzykami.

b. Jakie lekarstwa pomogą złagodzić świąd?

W leczeniu objawowym świądu stosuje się różne leki ogólnoustrojowe, takie jak kortyzon czy cyklosporyna.

Najmniej skutków ubocznych wywołują nowsze leki oparte na przeciwciałach monoklonalnych. Wiążą one substancje przekaźnikowe układu odpornościowego odpowiedzialne za powstawanie świądu i w ten sposób przerywają postęp objawów skórnych. Do tej grupy leków dostępnych aktualnie na rynku należy oclacitinib do codziennego przyjmowania lub lokiwetmab – roztwór podawany przez weterynarza raz w miesiącu w formie iniekcji.

Klasyczne leki antyhistaminowe nie sprawdzają się u psów tak dobrze jak u ludzi i stosowane są bardzo rzadko. Ponadto, chorobowo zmienione obszary skóry o mniejszej powierzchni można leczyć zawierającymi kortyzon sprayami lub maściami.

c. Środki wzmacniające barierę hydrolipidową skóry

Oprócz łagodzenia objawów, terapia musi również wzmacniać funkcje obronne skóry. Obecnie na rynku istnieje wiele preparatów przeznaczonych do tego celu: Specjalne szampony czy produkty do stosowania miejscowego uspokajają swędzącą skórę i wzmacniają jej barierę ochronną.

Wykazano, że niezbędne kwasy tłuszczowe wyraźnie zmniejszają reakcje zapalne skóry i świąd związany z atopią. Poza tym wzmacniają barierę hydrolipidową skóry. Aplikujemy je bezpośrednio na skórę lub dodajemy do karmy.