Atopowe zapalenie skóry u psa

We współpracy z Eukanuba Veterinary Diets
Golden Retriever cierpiący na atopię

Świąd jest klasycznym objawem atopowego zapalenie skóry u psa.

Podobnie jak ludzie, psy coraz częściej cierpią na różnego rodzaju alergie. U niektórych z nich objawiają się one w formie atopowego zapalenia skóry, inaczej zwanego atopią. W przygotowanym przez nas artykule dowiesz się wszystkiego, co należy wiedzieć o tej dolegliwości.

Objawy: Jakie są najważniejsze objawy atopowego zapalenia skóry?

Pierwszym objawem atopowego zapalenie skóry u psa jest świąd, który nie zawsze przebiega z jednoczesnym zaczerwienieniem skóry (rumieniem) w dotkniętym zmianami obszarze, a jego objawy mogą występować cały rok lub sezonowo.

Typowe umiejscowienie zmian skórnych

Reakcje alergiczne najczęściej występują na głowie, uszach, łapach, pod pachami i na dolnej stronie szyi. Poza tym, psy atopiki często cierpią na nawracające zapalenie ucha (otitis externa).

Bariera skórna u chorych psów jest osłabiona, w wyniku czego bakterie i grzyby mogą łatwiej wnikać w skórę i wywoływać wtórne infekcje, do których przyczynia się również drapanie i lizanie swędzących miejsc. Z kolei takie infekcje pogarszają jeszcze świąd.

Dodatkowe objawy

Ponadto, w przebiegu atopii, mogą wystąpić następujące objawy:

  • przerzedzenie lub wypadanie sierści (łysienie plackowate)
  • łuszczenie skóry
  • krosty lub strupy
  • hot spots (gorące miejsca – ostre, ropne zapalenie skóry)
  • pogrubiały naskórek (lichenizacja)
  • zmiany skórne spowodowane wylizywaniem stawów łap (ziarniniak z wylizywania)
  • przebarwienia skóry

Nie u każdego psa występują wszystkie możliwe objawy atopowego zapalenia skóry, ale ważną wskazówką diagnostyczną jest typowe umiejscowienie zmian.

Atopowe zapalenie skóry - bezwłose miejsca
Atopowemu zapaleniu skóry mogą towarzyszyć bezwłose obszary, zaczerwienie skóry i infekcje wtórne.

Diagnoza: Jak wykrywamy atopowe zapalenie skóry u psa?

Atopowe zapalenie skóry u psa diagnozuje się na zasadzie wykluczenia. Najpierw weterynarz przeprowadzi wywiad z właścicielem psa. Następnie wykona badanie ogólne zwierzęcia i dalsze badania specjalistyczne.

W celu ograniczenia możliwych przyczyn zapalenia skóry, lekarz weterynarii w pierwszej kolejności przeprowadzi rozmowę z właścicielem psa, aby dowiedzieć się czy objawy występują o określonej porze roku oraz czy rodzice psa cierpieli na choroby alergiczne.

Ważna jest również rasa i wiek psa – atopia pojawia się bowiem najczęściej u zwierząt między szóstym miesiącem a trzecim rokiem życia. Poza tym, psy niektórych ras przejawiają większe tendencje do zapadania na atopowe zapalenie skóry.

Na kolejnym etapie, umiejscowienie zmian skórnych dostarczy ważnych wskazówek na temat możliwej przyczyny dolegliwości.

Badanie mikroskopowe sierści i skóry w chorobowo zmienionych miejscach pomoże wykluczyć infekcję ektopasożytami (pasożytami zewnętrznymi). Dodatkowo, weterynarz zbada psa pod kątem infekcji grzybiczych i bakteryjnych.

Kolejną przyczyną, którą należy wykluczyć przed zdiagnozowaniem atopowego zapalenia skóry jest atopia wywołana alergią pokarmową.

W tym celu pies będzie musiał przejść na dietę eliminacyjną – opartą na hydrolizowanej lub monobiałkowej karmie. Podczas podawania psu takiego pokarmu, kluczowa jest ścisła współpraca z lekarzem weterynarii.

Po wykluczeniu wszystkich innych możliwych przyczyn, weterynarz wykona badanie na obecność przeciwciał – w formie badań krwi lub testów skórnych. Dzięki nim można wykryć ewentualnie przeciwciała przeciwko alergenom środowiskowym.

Dla uzyskania dokładniejszych wyników, podczas badań skórnych wstrzykuje się niewielką ilość alergenów pod skórę. Takie badania wykonywane są najczęściej przez dermatologów w specjalnych klinikach.

Z kolei badanie krwi można wykonać w każdej chwili w każdym laboratorium. Jednak pozytywny wynik testu nie jest sam w sobie wystarczającym dowodem na obecną alergię, ponieważ nawet zdrowe zwierzęta posiadają takie przeciwciała w skórze i we krwi. Dlatego też weterynarz zawsze będzie oceniał je w kontekście innych występujących objawów.

Atopowe zapalenie skóry u psa
Podczas testów skórnych, alergeny identyfikowane są na podstawie wywołanej przez nie reakcji skórnej.

Leczenie: Jakie metody leczenia są dostępne?

Atopowe zapalenie skóry wywołane czynnikami środowiskowymi wymaga indywidualnego, dopasowanego do danego psa leczenia i nierzadko musi być modyfikowane w trakcie terapii. Dlatego dla powodzenia terapii tak ważne jest, aby właściciel psa i weterynarz ściśle ze sobą współpracowali.

Poza tym, leczenie opiera się na kilku innych aspektach, dzięki którym oprócz samej alergii leczy się również objawy i dolegliwości towarzyszące.

Jako że alergia jest niestety nieuleczalna, podstawowym celem leczenia atopowego zapalenia skóry jest poprawa jakości życia zarówno psa jak i jego właściciela.

Najłatwiejszą i najskuteczniejszą metodą leczenia alergii jest zawsze unikanie czynnika, który ją wywołuje (alergenu), chociaż nie zawsze jest to możliwe. W przypadku alergii na czynniki środowiskowe, właściciel psa musi zastosować inną strategię niż w przypadku alergii pokarmowej, kiedy z diety psa wystarczy wyeliminować składnik uczulający.

a. Kiedy winny jest pokarm

Jeśli pies cierpi na atopowe zapalenie skóry w wyniku alergii pokarmowej, leczenie będzie opierało się na przejściu na dietetyczną karmę – oczywiście w porozumieniu z weterynarzem. Pies powinien być na takiej diecie eliminacyjnej przez osiem do dwunastu tygodni, a w fazie rekonwalescencji otrzymywać odpowiednio dobrane środki farmakologiczne.

Wskazówka: Odpowiednia dietetyczna karma może wspierać naturalne funkcje obronne organizmu Twojego psa, ale nie wyleczy ani nie zapobiegnie powstaniu samej dolegliwości. Żywienie psa należy zawsze skonsultować z lekarzem weterynarii. Karmy specjalnego przeznaczenia znajdziesz w sklepie internetowym zooplus.

b. Kiedy winne są pyłki

Jeśli Twój pies ma alergię na pyłki, sprawdź w internecie aktualne stężenie pyłków w powietrzu i na spacer wybierz porę, kiedy jest najniższe. Dla psów uczulonych na pyłki traw, spacery wśród wysokich traw i na świeżo skoszonych łąkach w okresie pylenia są absolutnie niewskazane.

Wskazówka: Po każdym spacerze zmyj sierść psa wodą – zmniejszysz w ten sposób ilość obecnych na niej pyłków. Alternatywnie, możesz przetrzeć głowę i łapy psa mokrą szmatką.

c. Kiedy winne są roztocza

W przypadku alergii na roztocza, warto kupić mniejsze opakowania karmy i przechowywać je w szczelnym pojemniku. Im dłużej jedzenie będzie przechowywane, tym bardziej będzie zanieczyszczone roztoczami – w tym roztoczami kurzu domowego.

Aby uniknąć dodatkowego narażania psa na pchły i roztocza, pies atopik będzie regularnie otrzymywał leki przeciwpasożytnicze, które należy mu podawać konsekwentnie przez cały rok.

PIes jedzący karmę dietetyczną
© Chalabala / stock.adobe.com

W przypadku alergii na czynniki środowiskowe, jedynym leczeniem przyczynowym jest tak zwana immunoterapia swoista, znana lepiej pod pojęciem odczulania.

Jak przebiega odczulanie u psa?

Psu podaje się roztwór przygotowany przez specjalistyczne laboratorium, który zawiera dokładnie te alergeny, na które uczulone jest zwierzę. Układ odpornościowy psa ma za zadanie z powrotem przyzwyczaić się do nich, tym samym zapobiegając nadreaktywności.

Na początkowym etapie, pies będzie otrzymywał coraz większe dawki i stężenia roztworu, a podczas dalszej terapii podtrzymującej, weterynarz będzie podawał go psu jeszcze raz lub dwa razy w miesiącu.

Leczenie podtrzymujące powinno trwać co najmniej dwa do trzech lat, ale tak naprawdę zaleca się kontynuowanie go przez całe życie zwierzęcia, aby zapobiec nawrotom alergii.

Na marginesie: Immunoterapia ma na celu złagodzenie reakcji alergicznej na czynniki środowiskowe, nie jej całkowite wyeliminowanie.

Czynniki wpływające na powodzenie lub niepowodzenie terapii

Na każdym etapie immunoterapii, na jej powodzenie i przebieg mogą mieć wpływ inne czynniki środowiskowe. Na skutek stresu, infekcji pasożytniczej lub zmiany diety, objawy alergii mogą się ponownie nasilić.

Dlatego w przypadku atopowego zapalenia skóry u psa tak ważna jest współpraca właściciela czworonoga z weterynarzem. Ponadto, właściciel psa musi zadbać o odpowiednie warunki, w których przebywa zwierzę, eliminując te czynniki, które mogłyby wpłynąć na zaostrzenie objawów.

Zalety i szanse powodzenia immunoterapii

Ogromną zaletą immunoterapii są znikome skutki uboczne w porównaniu do leczenia farmakologicznego. Z drugiej strony, immunoterapia jest kosztowna i czasochłonna, dlatego przed jej rozpoczęciem należy dokładnie przeanalizować bilans zysków i strat.

Dla psów, które mają objawy alergii przez cały rok, odczulanie jest szansą na spokojne życie. Z kolei dla psów, które objawy alergii mają tylko cztery miesiące w roku, zaleca się raczej terapię farmakologiczną.

Rokowania

Około siedemdziesiąt procent odczulanych psów odczuwa zmniejszenie objawów klinicznych o ponad połowę. Całkowite pozbycie się objawów lub brak konieczności dalszego leczenia występuje rzadko, ale zdarza się. U około dwudziestu procent psów terapia nie przynosi pożądanych rezultatów.

Celem leczenia objawowego jest złagodzenie świądu i stanu zapalnego skóry. Dlatego stosowane jest samodzielnie lub w uzupełnieniu do odczulania. Decyzja dotycząca wyboru odpowiedniego sposobu leczenia należy do lekarza weterynarii i jest podejmowana stosownie do danego pacjenta.

a. Jakie środki są pomocne w walce z infekcjami bakteryjnymi i grzybicą skóry?

Do zwalczania infekcji bakteryjnych stosuje się szampony ze składnikami antybakteryjnymi lub antybiotyki ogólnoustrojowe.

Z kolei infekcje grzybicze leczy się specjalnymi roztworami myjącymi, maściami, a w niektórych przypadkach nawet zastrzykami.

b. Jakie lekarstwa pomogą złagodzić świąd?

W leczeniu objawowym świądu stosuje się różne leki ogólnoustrojowe, takie jak kortyzon czy cyklosporyna.

Najmniej skutków ubocznych wywołują nowsze leki oparte na przeciwciałach monoklonalnych. Wiążą one substancje przekaźnikowe układu odpornościowego odpowiedzialne za powstawanie świądu i w ten sposób przerywają postęp objawów skórnych. Do tej grupy leków dostępnych aktualnie na rynku należy oclacitinib do codziennego przyjmowania lub lokiwetmab – roztwór podawany przez weterynarza raz w miesiącu w formie iniekcji.

Klasyczne leki antyhistaminowe nie sprawdzają się u psów tak dobrze jak u ludzi i stosowane są bardzo rzadko. Ponadto, chorobowo zmienione obszary skóry o mniejszej powierzchni można leczyć zawierającymi kortyzon sprayami lub maściami.

c. Środki wzmacniające barierę hydrolipidową skóry

Oprócz łagodzenia objawów, terapia musi również wzmacniać funkcje obronne skóry. Obecnie na rynku istnieje wiele preparatów przeznaczonych do tego celu: Specjalne szampony czy produkty do stosowania miejscowego uspokajają swędzącą skórę i wzmacniają jej barierę ochronną.

Wykazano, że niezbędne kwasy tłuszczowe wyraźnie zmniejszają reakcje zapalne skóry i świąd związany z atopią. Poza tym wzmacniają barierę hydrolipidową skóry. Aplikujemy je bezpośrednio na skórę lub dodajemy do karmy.

Rokowania: Jakie są szanse powodzenia leczenia atopowego zapalenia skóry?

Całkowite wyleczenie atopowego zapalenie skóry u psa nie jest możliwe, a leczenie ukierunkowane jest na złagodzenie jego objawów. Atopia to przewlekła dolegliwość, która wymaga leczenia i kontroli lekarskich przez całe życie.

Jednak dzięki odpowiedniemu leczeniu, pies będzie mógł wieść szczęśliwe i spokojne psie życie.

Przyczyny: Jak dochodzi do zachorowania?

Atopowe zapalenie skóry jest drugą najczęstszą niezakaźną chorobą skóry u psów. Pomimo tego przyczyny jej występowania są złożone i nie zostały do końca wyjaśnione.

Predyspozycje genetyczne u psów

Jedno jest pewne – o rozwoju atopii decydują predyspozycje genetyczne. Poza tym, ubytki warstwy ochronnej naskórka ułatwiają czynnikom środowiskowym przenikanie do organizmu,
w efekcie czego dochodzi do miejscowych stanów zapalnych skóry i w konsekwencji do nadreaktywności układu odpornościowego.

Psy niektórych ras są bardziej podatne na alergiczne choroby skóry, przy czym występują one częściej w przypadku niektórych linii hodowlanych. Do tych ras zaliczamy:

Najczęstsze alergeny wywołujące atopowe zapalenie skóry

Pyłki drzew i traw, pleśń oraz roztocza kurzu domowego to najczęstsi winowajcy atopii u psów.
Jeśli objawy występują na przykład jedynie wiosną lub latem, najprawdopodobniej mamy do czynienia ze zwiększoną wrażliwością na pyłki.

Z kolei w przypadku objawów alergii utrzymujących się cały rok, alergenami są najczęściej roztocza kurzu domowego.

Kolejnym rodzajem atopii jest atopowe zapalenie skóry na tle alergii pokarmowej, wywoływanej przez alergeny zawarte w pożywieniu.

Czym jest teoria wartości progowej?

Niestety nie zawsze możliwe jest określenie przyczyny atopii, ponieważ często wywołuje ją połączenie różnych czynników.

Zgodnie z teorią wartości progowej, dopiero połączenie kilku przyczyn prowadzi do wystąpienia objawów atopii. Nie bez znaczenia są tu składniki niealergiczne, takie jak inne dolegliwości czy stres.

Profilaktyka: Jak zapobiegać atopowemu zapaleniu skóry u psa?

Atopowemu zapaleniu skóry nie da się całkowicie zapobiec, ale można zminimalizować ryzyko jego wystąpienia.

Jeśli planujesz kupić psa należącego do grona ras, które mają tendencję do alergii, zwróć uwagę na rodziców szczenięcia. Jeżeli jego mama lub tata chorują na alergię, ryzyko, że szczenię również będzie na nią cierpieć jest bardzo wysokie.

Natomiast jeżeli Twój pies już cierpi na atopowe zapalenie skóry, najważniejsza jest Twoja współpraca z leczącym go weterynarzem. Monitoruj stan jego zdrowia regularnie, aby uniknąć zaostrzenia objawów lub przynajmniej móc je szybko złagodzić.

karma dla psa Eukanuba VETERINARY DIETS Dermatosis

Eukanuba VETERINARY DIETS Dermatosis

  • Dietetyczna, kompletna karma dla psów powyżej 1. roku życia dotkniętych dermatozą i nadmiernym wypadaniem włosów
  • Opracowana specjalnie dla psów z wrażliwym przewodem pokarmowym
  • Wysoka zawartość kwasu linolowego, kwasu eikozapentaenowego i kwasu dokozaheksaenowego może wspierać naturalną barierę skórną i funkcje skóry

Uwaga: Przed zastosowaniem lub przed wydłużeniem okresu karmienia zaleca się zasięgnąć porady lekarza weterynarii.

Najczęściej polecane