Norweski lundehund to wysoce wyspecjalizowany myśliwy z dalekiej północy. Jednocześnie uważany jest za przyjemnego kompana dla wszystkich, którzy lubią aktywnie spędzać czas w towarzystwie swojego czworonożnego przyjaciela.
© Vincent / stock.adobe.com
Średniej wielkości norweski lundehund z wyglądu przypomina nieco lisa i często mylony jest z mieszańcem przedstawicieli ras nordyckich. W rzeczywistości jest zupełnie inaczej – to niezwykle wyspecjalizowany zwierzak, wyhodowany do polowania na maskonury – ptaki, które rozmnażają się w norach. W związku z tym lundehund rozwinął pewne unikalne cechy fizyczne, które pozwalają mu niezawodnie ścigać swoje ofiary – jego stawy barkowe są bardziej elastyczne, co pozwala mu obracać przednie nogi o 90° w bok. Potrafi także zamykać swoje szpiczaste, wyprostowane uszy, dzięki czemu może swobodnie nurkować. Najbardziej zauważalne są jednak dodatkowe, funkcjonale palce oraz do ośmiu opuszek, za sprawą których może pewnie poruszać się po najtrudniejszych powierzchniach, w tym stromych klifach. Ponadto niektórym lundehundom brakuje zębów trzonowych, co ułatwia transport upolowanych ptaków bez uszczerbku dla ich zdrowia. Norweski lundehund dorasta do 38 centymetrów w kłębie i waży zaledwie 7 kilogramów. Jego gęsta sierść jest krótka, od rudej do płowej, mniej lub bardziej przesiana włosami o czarnych koniuszkach. Składa się z miękkiego i delikatnego podszerstka oraz szorstkiego włosa okrywowego.
Historia lundenhunda jest ściśle związana z norweskim wybrzeżem, a zwłaszcza z wsią Måstad. Przez wieki psy te, a raczej ich przodkowie, były wykorzystywane do polowania na maskonury i znajdowania ich jaj. Stąd też ich nazwa: „Lunde“w języku norweskim oznacza maskonura. Wyjątkowe cechy anatomiczne norsk lundehunda sprawiają, że jest idealnym łowcą ptaków przybrzeżnych – co najmniej sześć dobrze rozwiniętych palców pozwala mu na wspinanie się po niemal pionowych ścianach skalnych. Elastyczne stawy barkowe i zdolność chrząstki płatu ucha do zwijania się umożliwia zamknięcie kanału słuchowego, ułatwiając psom czołganie się po podziemnych korytarzach oraz nurkowanie. Jednak po tym, jak maskonury były coraz częściej łapane w sieci od połowy XIX wieku, lundehund stracił na użytkowości i popularności, przez co przez długi czas był zagrożony wyginięciem. Wszystkie dzisiejsze osobniki pochodzą z Måstad na wyspie Værøy, gdzie około 1940 roku pozostałe przy życiu psy padły ofiarami nosówki. Rasa została ocalona dzięki garstce przedstawicieli rasy, żyjącej poza wyspą. Ich opiekunka Eleonora Christi przekazała je mieszkańcom Måstad. Dzisiejsza populacja lundehunda opiera się zatem na zaledwie pięciu psach. Niemniej, jeśli jesteśmy naprawdę zainteresowani zakupem psa tej rasy, mamy chęć odbyć podróż do kraju jego pochodzenia i uzbroimy się w cierpliwość, mamy duże szanse na jego znalezienie. Większość lundehundów żyje oczywiście w Norwegii. Nie są już jednak wykorzystywane do polowania na maskonury. Ptaki te są bowiem obecnie gatunkiem zagrożonym, chronionym przez prawo.
Norweski lundehund jest nieskomplikowanym i łatwym w obsłudze czworonogiem, ale ma dużo energii, którą musi spożytkować. Ze względu na swoją niezależną naturę, wynikającą z faktu, że podczas polowania był często pozostawiony sam sobie, zawsze myśli samodzielnie i nigdy nie podporządkuje się swojemu panu całkowicie. Jeśli to zaakceptujemy i uszanujemy, zyskamy wdzięcznego i lojalnego towarzysza. Co do zasady psy te są uważane za raczej nieśmiałe, dlatego w ich przypadku szczególnie ważna jest bliska relacja z opiekunem, która da im poczucie bezpieczeństwa. W stosunku do obcych norsk lundehund jest zazwyczaj powściągliwy i nieufny. Z innymi psami rozumie się z reguły dobrze. Nie jest typowym psem myśliwskim i doskonale sprawdzi się również w roli psa rodzinnego.
Czworonogi te są nieco uparte, poza tym nie sprawiają trudności wychowawczych i chętnie się uczą. Chociaż należą do grupy psów myśliwskich, przy odpowiednim szkoleniu bez problemu będą mogły towarzyszyć nam podczas spacerów bez smyczy, ponieważ nie wykazują ponadprzeciętnych skłonności do ucieczek. Większym wyzwaniem jest oduczenie ich szczekania. Tak jak pozostałe psy ras nordyckich reagują szczekaniem na wszystko, co jest potencjalnie interesujące w ich otoczeniu i bywają przy tym niestrudzone. Dlatego podczas szkolenia lundehunda cierpliwość jest jak najbardziej pożądana. Uważajmy, aby szczekanie nie wymknęło się spod kontroli już w wieku szczenięcym. Przedszkole, a następnie szkoła dla psów mają pozytywny wpływ na proces wychowawczy i odwiedzanie ich z naszym lundehundem jest bardzo dobrym pomysłem. W tych placówkach pies nie tylko będzie miał okazję poznać inne zwierzaki, ale także my będziemy mieć doskonałe warunki do nauczenia psa wykonywania rożnych komend i sztuczek.
Ponieważ populacja norweskiego lundehunda powstała za bazie zaledwie pięciu osobników, które zapoczątkowały kontrolowaną hodowlę rasy w latach sześćdziesiątych XX wieku, pula genów w jego przypadku jest znacznie ograniczona. U jednego z pięciu zwierząt założycielskich wystąpiły dolegliwości żołądkowo-jelitowe, które odziedziczyli jego potomkowie. Dzisiaj określane są one jako zespół jelitowy lundehunda – przewlekła, zapalna choroba jelit, powodująca zaburzenia wchłaniania i niedobór białka, na którą w różnym stopniu cierpi około połowa populacji. Do wykrycia nosicielstwa genu odpowiedzialnego za tę dolegliwość stosuje się badania genetyczne, które pozwalają wykluczyć dotknięte nim osobniki z hodowli, zmniejszając ryzyko jego wystąpienia. Zespół jelitowy lundehunda jest nieuleczalny. Możliwe jest jedynie złagodzenie występujących objawów. Podczas gdy niektóre psy prawie nie wykazują symptomów, inne mają bardzo poważne dolegliwości i ostatecznie umierają. Zanim więc zdecydujemy się na zakup norsk lundehunda, zgłębmy temat tej choroby i dowiedzmy się, czy hodowca wykonywał stosowne badania genetyczne. W uzyskaniu informacji w tym zakresie mogą pomóc nam kluby psów nordyckich. Natomiast zdrowe norweskie lundehundy są bardzo wytrzymałe i mogą żyć nawet 14 lat.
Sierść tego norweskiego psa jest odporna na warunki atmosferyczne i niewymagająca w pielęgnacji. Jednak im częściej będziemy ją szczotkować, tym mniej sierści zostanie w naszym czterech ścianach, zwłaszcza w okresie linienia, kiedy to warto codziennie sięgać po szczotkę. Poza tym norsk lundehund nie wymaga innych zabiegów – wszelkim zabrudzeniom najlepiej pozwolić wyschnąć, a następnie je wyszczotkować. Nawiasem mówiąc, pies ten jest jednym z niewielu czworonogów, które lubią poddawać się wszelkim zabiegom pielęgnacyjnym, dlatego szczotkowanie pomoże nam dodatkowo wzmocnić więź łączącą nas z naszym podopiecznym. Poza tym warto regularnie sprawdzać uszy i oczy psa, i w razie potrzeby czyścić je specjalnymi preparatami. W przypadku łzawienia oczu, co zdarza się w przypadku wielu lundehundów ze względu na wąskie kanaliki łzowe, wystarczy delikatnie oczyścić je czystą wodą i osuszyć. Niektórzy opiekunowie rasy codziennie szczotkują zęby swoich pupili specjalną szczoteczką i pastą dla psów. Jeśli do tych rytuałów przyzwyczaimy psa już w okresie szczenięcym, będzie to najlepsza profilaktyka kamienia nazębnego i związanych z nim chorób.
Długie spacery na łonie natury bez względu na pogodę to podstawowa aktywność w przypadku tego wysportowanego Norwega. Poza tym większość lundehundów uwielbia pływać i doceni każdą ku temu sposobność. Wyzwań pragnie jednak nie tylko jego ciało, ale także umysł. Mamy do wyboru wiele możliwości w tym zakresie: Dorosłe lundehundy polubią prawie każdy psi sport, poza zaprzęgami. Ze względu na ich niezależną naturę, nie należy jednak oczekiwać od nich bezwarunkowego posłuszeństwa. Wypróbujmy razem z naszym zwierzęcym towarzyszem różne aktywności i wybierzmy te, które największą radość sprawiają zarówno zwierzęciu, jak i nam.
Norsk lundehund świetnie odnajdzie się w rodzinie z zamiłowaniem do sportu, której przynajmniej jeden członek ma już doświadczenie z psami. Uczy się on szybko i chętnie, ale szkolenie wymaga pewnej wiedzy i konsekwencji. Poza tym bardzo ważne jest zapewnienie mu odpowiednich aktywności – ten mały lis bezsprzecznie nie jest kanapowcem, ale potrzebuje codziennej porcji ruchu na świeżym powietrzu, a co za tym idzie również wygospodarowania odpowiedniej ilości czasu z naszej strony. Zazwyczaj bardzo lubi dzieci i może zaprzyjaźnić się również z kotami, zwłaszcza jeśli miał z nimi do czynienia już jako szczeniak. Ze względu na swoje niewielkie gabaryty może także mieszkać w średniej wielkości mieszkaniu, chociaż jak każdy pies najlepiej będzie czuł się w domu z ogrodem. Pamiętajmy o tendencji do nadmiernego szczekania i skierowaniu jej na odpowiednie tory we właściwym momencie.
Zanim pies z nami zamieszka, upewnijmy się, że nikt z domowników nie jest uczulony na sierść zwierząt i zastanówmy się, co zrobimy z nim w razie naszej niedyspozycji czy podczas urlopu – dzisiaj drzwi wielu hoteli są otwarte dla czworonogów, ale jeśli nie będziemy chcieli zabierać ze sobą naszego podopiecznego, będziemy musieli zorganizować dla niego opiekę. Chociaż lundehund jest raczej małym psem, regularnie ponoszone wydatki, związane z jego utrzymaniem, mogą w rezultacie urosnąć do niebagatelnych kwot. Oprócz wysokiej jakości karmy o dużej zawartości mięsa, mówimy tutaj o podatku od posiadania psa, ubezpieczeniu czy wizytach u lekarza weterynarii. Do tego dochodzi jeszcze oczywiście sam zakup tego rzadkiego czworonoga, koszt podróży do hodowcy oraz podstawowego wyposażenia.
Jedno musimy sobie wyjaśnić na wstępie: Norsk lundehund jest bardzo rzadką rasą. W sumie na całym świecie istnieje około 1300 przedstawicieli tej rasy. Zachodzi więc bardzo duże prawdopodobieństwo, że będziemy musieli długo czekać i pokonać wiele kilometrów, zanim w trafi on w nasze ręce. Większość lundehundów znajdziemy naturalnie w Norwegii. Najlepiej skonsultować się z klubem psów nordyckich, którego przedstawiciele podpowiedzą nam, jak skontaktować się z hodowcami. Hodowcę zapytajmy natomiast o zespół jelitowy lundehunda i żywienie najbardziej odpowiednie dla rasy. Szczeniak będzie mógł udać się do nowego domu najwcześniej w wieku ośmiu tygodni, a jeśli pochodzi z innego kraju europejskiego, aby móc go opuścić będzie potrzebował ważnych dokumentów i zaświadczenia o szczepieniu przeciwko wściekliźnie i będzie musiał być odpowiednio starszy. Pamiętajmy o szczepieniach przypominających i porozmawiajmy z lekarzem weterynarii o regularnym odrobaczaniu.
Jeśli chodzi o dorosłe lundehundy, ich znalezienie graniczy z cudem, zwłaszcza poza granicami Norwegii. Jeśli więc jesteśmy zainteresowani starszym osobnikiem, również warto zwrócić się do klubu psów nordyckich. Czasami pod ich skrzydła trafiają wspaniałe mieszańce, szukające nowego domu, które swoim urokiem owiną sobie nas wokół łap.
Życzymy Ci wielu radosnych chwil z Twoim norweskim lundehundem!
