Cão de Serra de Estrela, jak zwany jest w swojej ojczystej Portugalii, to imponujący pies pasterski, który dzielnie broni będącego pod jego opieką stada zwierząt przed wilkami i złodziejami. Z natury jest podejrzliwy wobec obcych, ale niezwykle lojalny wobec swojego opiekuna.
© ricardo rocha / stock.adobe.com
Psa górskiego z Estrela charakteryzuje czujność, odwaga i inteligencja, co sprawia, że jest on doskonałym stróżem stada, domu i gospodarstwa. Z nieufnością obserwuje każdego, kto zbliży się do jego terytorium i staje w obronie podległych mu zasobów – nierzadko groźnie i głośno szczekając. Ochrona i dobro jego pana są dla niej najważniejsze, co znajduje odzwierciedlenie w jego lojalnym oddaniu i posłuszeństwu wobec swojego przewodnika.
Pomimo bliskiej więzi, jaka łączy go z opiekunem, jako urodzony stróż, pies górski z Estrela jest przyzwyczajony do samodzielnej pracy i podejmowania własnych decyzji. Znany jest ze swojego uporu, co wyraźnie dochodzi do głosu w procesie szkolenia. Chociaż jest lojalny w stosunku do swojego pana i zawsze stoi po jego stronie, nie należy oczekiwać ślepego posłuszeństwa od tego inteligentnego i samodzielnie myślącego czworonoga. Niemniej, za przewodnikiem, który wykazuje wiedzę, konsekwencję, miłość i cierpliwość, zazwyczaj bez sprzeciwu podąża.
Jego spokojne usposobienie i oddanie wobec członków ludzkiego stada z jednej strony, oraz niezmienna czujność i gotowość do obrony z drugiej, sprawiają, że pies górski z Estrela jest nie tylko niezawodnym psem pasterskim, ale również pożądanym psem stróżującym i popularnym psem rodzinnym. Jednak pomimo całej swojej gotowości do uległości i dużej tolerancji w stosunku do dzieci, Estrela z całą pewnością nie należy do łatwych. Jego duża potrzeba ruchu i aktywności oraz tendencja do dominacji, która przejawia się zwłaszcza w przypadku spotkania dwóch samców, wymagają dużego doświadczenia, zrozumienia potrzeb rasy, a przede wszystkim czasu i cierpliwości.
Na pierwszy rzut oka widać, że Cão de Serra de Estrela to pies aktywny, który lubi się ruszać i potrzebuje dużo przestrzeni. Jest rosły, imponujący, a jego budowa niezwykle harmonijna jak na takie rozmiary. Jest także bardzo żywiołowy i energiczny. Suki dorastają do wysokości w kłębie od 62 do 69 centymetrów i ważą około 40 kilogramów, a psy są nieco wyższe i cięższe – mierzą od 65 do 72 centymetrów, a ich waga może sięgać nawet 50 kilogramów. Należący do grupy molosów pies górski z Estrela jest tym samym jednym z większych ras.
Ten portugalski pies zawdzięcza swój rustykalny wygląd przede wszystkim okrywie włosowej, która przypomina kozią sierść. Występuje w dwóch odmianach – krótko- i długowłosej. W obu przypadkach sierść może być gładka oraz lekko falowana. Jest bardzo mocna i gruba, wyposażona w obfity podszerstek, który gwarantuje niezawodną ochronę przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi nawet na najwyższych szczytach masywu Estrela. Ściśle przylega do ciała, a jej długość różni się w zależności od obszaru ciała. Występuje w żółtym, wilczastym i płowym umaszczeniu. Podszerstek, który przeplata się z grubszymi włosami, ma zazwyczaj inny kolor niż okrywa włosowa (jaśniejszy). Dopuszczalne są białe znaczenia.
© ricardo rocha / stock.adobe.com
Cão de Serra de Estrela pochodzi z regionu Serra de Estrela w Portugalii. Choć jego dokładne pochodzenie nie jest znane, uważany jest za najstarszą rasę psów na Półwyspie Iberyjskim. Od wieków ten duży pies stróżujący towarzyszył zwierzętom gospodarskim, strzegąc ich i broniąc przed dzikimi zwierzętami, wilkami i złodziejami. Za stadem i jego pasterzem podąża od dolin po pastwiska położone nawet na wysokości 2000 metrów.
Mimo, że liczba wilków w górach Estrela i w ich sąsiedztwie gwałtownie spadła i ich populację szacuje się obecnie na około 300 do 500 osobników, te rasowe czworonogi są nadal wykorzystywane jako psy stróżujące w ich rodzinnej Portugalii. Chronią zwierzęta już nie tyle przed dzikimi krewnymi psów, co przed samymi bezpańskimi czworonogami lub tymi, będącymi pod opieką turystów zwiedzających okolicę. Jednak również poza swoim krajem pochodzenia pies górski z Estrela cieszy się coraz większą popularnością. Entuzjastów i hodowców rasy znajdziemy zarówno w Holandii i Anglii, jak i Francji, Szwecji, Norwegii, Finlandii i Czechach. Niewielki klub rasy powstał również ostatnio w USA.
Każdy, kogo interesuje pies górski z Estrela, prawdopodobnie natknie się na wielu portugalskich hodowców, którzy sprzedają swoich podopiecznych nabywcom z zagranicy. Jako kraj rodzimy rasy, Portugalia jest nadal mocno zaangażowana w jej zachowanie i rozwój. Także hodowcy za granicą często ściśle współpracują ze swoimi portugalskimi kolegami i nierzadko pozyskują swoje zwierzęta hodowlane właśnie z regionu Estrela.
Niemniej, szczeniak z Portugalii nie zawsze jest gwarancją czystości rasy oraz dobrego zdrowia. Dokumenty zatwierdzone przez FCI, rodowód, zaświadczenie o szczepieniach, odrobaczeniach oraz czip wszczepiony pod skórę pieska w momencie sprzedaży powinny być absolutnym standardem. Nawet jeśli dokumenty te wydają nam się nieważne, są istotnym wyznacznikiem profesjonalnego hodowcy, który swoje szczenięta wychowuje z miłością i poczuciem odpowiedzialności.
Jednak hodowcy są odpowiedzialni nie tylko za przestrzeganie wymagań hodowlanych i uzyskanie niezbędnych dokumentów, ale także sprawdzenie, czy potencjalni nabywcy są odpowiednimi opiekunami dla tych niezwykłych czworonogów. Nie bądźmy więc zdziwieni, jeśli hodowca będzie „nękał” nas osobistymi pytaniami dotyczącymi naszych warunków i trybu życia, sytuacji rodzinnej czy zawodowej. Mają one służyć temu, aby uzyskać pełny obraz naszej osoby i przekonać się, że hodowca oddaje swojego podopiecznego w odpowiednie ręce. Nie czujmy się urażeni, jeśli odradzi nam zakup. W końcu utrzymanie tak dużego i wymagającego zwierzęcia, przyzwyczajonego do samodzielnego pilnowania całego stada, musi być dokładnie przemyślany.
Za sprawą swojej pojętności i bliskiej więzi z opiekunem, górski pies z Estrela jest stosunkowo łatwy w szkoleniu i przy odpowiednim prowadzeniu jest uległy i posłuszny, chociaż ma tendencję do samodzielnego myślenia. Na zbytnią surowość i pozbawione w jego ocenie sensu polecenia reaguje pełną uporu i czasami nieprzejednaną odmową. Oprócz upartości, problemem może stać się dominujące zachowanie, które jest dość wyraźne w przypadku samców, jeśli uznają, że konieczne jest udowodnienie swojej siły. Chociaż nie okazuje jej członkom swojego ludzkiego stada, skłonność ta objawia się zwłaszcza podczas spotkań z innymi, głównie większymi psami.
Szeroko zakrojona socjalizacja ma więc kluczowe znaczenie dla harmonijnego życia z tym psem pasterskim. Najlepiej by było, gdyby rozpoczęła się już u hodowcy i była kontynuowana w nowym domu. Oprócz klasycznych ćwiczeń socjalizacyjnych, podczas których szczeniak ma kontakt z jak największą liczbą nowych osób, zwierząt, środowisk i dźwięków, górskiego psa z Estrela należy zachęcać do poznawania wielu różnych czworonogów. Musi się on bowiem nauczyć, że obce psy nie stanowią dla niego zagrożenia i że my, jako opiekunowie, absolutnie nie będziemy tolerować jego dominującego zachowania. Bez socjalizacji i szkolenia nie tylko wspólne życie, ale także spacery będą znacznie utrudnione.
© ricardo rocha / stock.adobe.com
Jak wspomnieliśmy, nie należy lekceważyć wysiłku, jaki trzeba włożyć w utrzymanie, socjalizację i wychowanie psa górskiego z Estrela. Na szczęście jednak nie jest on równie wymagający pod każdym względem. Jego pielęgnacja na przykład należy do łatwiejszych. Kozia sierść nawet w przypadku odmiany długowłosej wymaga jedynie wyszczotkowania raz w tygodniu. Codzienne sięganie po szczotkę konieczne jest tylko w okresie linienia, aby przyspieszyć proces wymiany sierści. Estrela cieszy się ponadto dobrym zdrowiem. Nie są znane żadne choroby typowe dla rasy, z wyjątkiem dysplazji stawów biodrowych, z którą niektórym przedstawicielom rasy przychodzi się mierzyć.
Kluczowe znaczenie w zwalczaniu problemów ze stawami ma zbilansowana dieta, dostosowana do wieku. Co prawda wiele przypadków dysplazji jest kwestią dziedziczną, jednak rozwój tej dolegliwości w dużej mierze zależy od warunków utrzymania i żywienia w pierwszych miesiącach życia. Nieprawidłowa dieta i zbyt duży stres w okresie szczenięcym mogą prowadzić do późniejszych poważnych problemów ze stawami biodrowymi.
Po zakończeniu etapu żywienia szczenięcego po kilku pierwszych tygodniach życia, który charakteryzuje się dużym zapotrzebowaniem energetycznym, należy przejść na dietę o niższej zawartości białka. Zbyt duża wartość kaloryczna posiłków na tym etapie może przyczynić się do nadmiernie szybkiego wzrostu zwierzęcia, za którym zwykle kości i stawy nie nadążają, co prowadzi do ich deformacji i zwyrodnień. Gdy pies w pełni dorośnie, wartość energetyczną karmy można ponownie zwiększyć, dostosowując ją do jego poziomu aktywności, wagi i stanu zdrowia.
Chociaż pies górski z Estrela za sprawą swojego solidnego zdrowia, niewymagającej pielęgnacji, wiernego i przyjaznego człowiekowi usposobienia w ostatnich latach zyskał na popularności jako pies rodzinny, powinien trafić w ręce doświadczonych osób, które są świadome odpowiedzialności, z jaką wiąże się posiadanie tego typu psa. Przy całej bowiem miłości do czworonoga, jego utrzymanie wymaga poświęcenia mu dużej ilości czasu, pracy oraz pieniędzy. Decydować się na niego powinny zatem wyłącznie osoby, które znają specyfikę rasy i wiedzą, jak wyszkolić tak pewnego siebie i niezależnego zwierzaka.
Oczywistym jest, że pies pracujący, taki jak nasz bohater, który jest przede wszystkim psem pasterskim, potrzebuje dużo przestrzeni i ruchu. W żadnym wypadku nie nadaje się do mieszkania w mieście. Doskonale sprawdzi się natomiast u boku aktywnych opiekunów, którzy mieszkają w domu z ogrodem, będących w stanie wygospodarować czas na spędzanie go w towarzystwie swojego pupila i którzy mają doświadczenie w szkoleniu i socjalizacji czworonogów. Wówczas z całą pewnością okaże się być wiernym partnerem, kompanem do uprawiania różnych aktywności sportowych, a także niezawodnym stróżem. Z tym psem nie musimy obawiać się dzikich zwierząt ani włamywaczy. Cão de Serra de Estrela nie potrzebuje więc bezwzględnie całego stada bydła, aby być szczęśliwym.
