Które rasy zaliczamy do psów zaprzęgowych? Czym charakteryzują się ci psi sportowcy? I czy wyścigi psich zaprzęgów są rzeczywiście sprzeczne z dobrostanem zwierząt? Dowiedz się więcej na ten temat z lektury poniższego artykułu.
© goodmanphoto / stock.adobe.com
Opinie na temat psich zaprzęgów są podzielone. Ten wyczynowy sport zawsze wzbudza emocje ze względu na kwestie zgodnego z zasadami właściwymi dla gatunku zajęcia, tradycji i zarzutów związanych z okrucieństwem wobec zwierząt.
Zasadniczo wszystkie psy, które są zaprzęgane do psich zaprzęgów, można opisać jako zaprzęgowe. Przypina się je do wózków lub sań za pomocą uprzęży i lin, i ścigają się one przez pokryte śniegiem zimowe krajobrazy wraz z kierowcą zaprzęgu, tak zwanym maszerem.
Ściślej rzecz ujmując, termin psy zaprzęgowe odnosi się do określonych ras, które ze względu na swoje pochodzenie, cechy i naturalne zachowanie, są szczególnie dobrze przystosowane do sportu psich zaprzęgów. Międzynarodowa Organizacja Kynologiczna (FCI), największa organizacja kynologiczna, za klasyczne psy zaprzęgowe uznaje tylko cztery rasy.
Uznane przez FCI rasy psów zaprzęgowych to husky syberyjski, alaskan malamute, samojed oraz pies grenlandzki. Istnieją również inne nordyckie rasy, które doskonale sprawdzają się jako psy zaprzęgowe, takie jak kanadyjski pies eskimoski, łajka jakucka i eurohound.
Warto wiedzieć: Większość zwierząt biorących dziś udział w wyścigach psich zaprzęgów to mieszańce. Są one albo krzyżówkami wyżej wspomnianych ras nordyckich, albo mają zupełnie innych przodków.
Psy myśliwskie są często wykorzystywane na krótkich i średnich dystansach, ponieważ szybciej osiągają swoje granice wytrzymałości. Z drugiej strony, pierwotne nordyckie psy zaprzęgowe sprawdzają się na dłuższych dystansach. Wynika to z faktu, że ze względu na swoją specyfikę są optymalnie przystosowane do ujemnych temperatur i mogą bez problemu pracować dłużej.
© sir_j / stock.adobe.com
Klasyczne rasy psów zaprzęgowych – husky syberyjski, alaskan malamute, samojed i pies grenlandzki, są blisko spokrewnione z wilkiem. Do swoich dzikich krewnych są nie tylko bardzo podobne wizualne, ale również podobnie jak one prawie w ogóle nie szczekają, za to wyją i skomlą.
Psy zaprzęgowe odznaczają się wysoką wytrzymałością, pracowitością i nieprzeciętną chęcią do działania. Mają bardzo dużą potrzebę ruchu i nieograniczoną wręcz chęć do biegania. Wyścigi mają we krwi, w końcu od wieków były hodowane właśnie w tym celu.
Dobrze wyszkolone zwierzęta potrafią przeciągnąć sanie na odległość nawet 200 kilometrów. Na krótkich dystansach mogą osiągać prędkość do 40 kilometrów na godzinę. Na dłuższych dystansach ich średnia prędkość wynosi od 16 do 23 kilometrów na godzinę.
Psy zaprzęgowe to wytrzymałe czworonogi, zupełnie niewrażliwe na zimno. Są w stanie pracować nawet przy dużych obciążeniach i w bardzo niskich temperaturach.
Mają szorstką okrywę włosową o gęstym podszerstku, dorastają do około 70 centymetrów wysokości i ważą nie więcej niż 45 kilogramów. Za sprawą swojej odporności i silnego układu sercowo-naczyniowego, są w stanie poradzić sobie z dużym wysiłkiem nawet przy niewielkiej ilości dostarczanych kalorii.
Psy te przejawiają wyraźne zachowania społeczne i podobnie jak wilki najlepiej czują się w stadach. W ramach grupy istnieje ścisła hierarchia, która jest co jakiś czas kwestionowana, czasami również z użyciem kłów. Jednak pies prowadzący zaprzęg niekoniecznie musi być tym, który stoi na czele stada.
Chociaż psy zaprzęgowe cenią sobie bliskość rodziny, nie zawsze są do końca skoncentrowane na człowieku i nierzadko są bardziej uparte niż przedstawiciele innych ras. W grupie psów zaprzęgowych za najbardziej przyjaznego rodzinie uważa się samojeda.
Historia psów zaprzęgowych sięga około 100 r. p.n.e. W północnych zakątkach świata ludzie od wieków polegali na sile i wytrzymałości psów zaprzęgowych. Przypuszcza się, że były wykorzystywane w północnej Syberii jeszcze przed innymi zwierzętami pociągowymi, takimi jak konie i bydło.
Nazwy poszczególnych ras pochodzą od rdzennych plemion, które je pierwotnie hodowały lub od regionu, z którego pochodzą. Na przykład husky syberyjski był niegdyś wiernym towarzyszem syberyjskich ludów koczowniczych, takich jak Czukcze i Jakuci. Alaskan malamute pochodzi z północno-zachodniej Arktyki i został nazwany na cześć mieszkającego tam plemiona Inuitów, zwanych też Mahlemutami.
Na początku XX wieku, psy zaprzęgowe były szczególnie popularne w Kanadzie i na Alasce. Jednak podczas I wojny światowej zwierzęte te były również wykorzystywane do celów wojskowych w różnych innych regionach, na przykład do transportu towarów lub rannych.
W połowie XX wieku zainteresowanie wyścigami psich zaprzęgów straciło na popularności, co miało również wpływ na hodowlę. Od tego momentu psy zaprzęgowe były hodowane głównie w celu ich zaprezentowania na wystawach, gdzie przyznawano nagrody dla najpiękniejszych zwierząt. Stąd też w hodowli coraz mniej wagi przykładano do użytkowości i wydajności zwierząt i zaczęto koncentrować się na spełnianiu założeń wzorca rasy.
W tym czasie tylko kilka psów zaprzęgowych było hodowanych w celach sportowych, a podział linii hodowlanych na psy wystawowe i pracujące funkcjonuje do dziś. W końcu sam wygląd nie jest wyznacznikiem kondycji zwierzęcia. Wyścigi psich zaprzęgów wróciły do łask w latach 70-tych XX wieku, ale coraz częściej stają się obiektem krytyki obrońców praw zwierząt.
Wielu obrońców praw zwierząt uważa wyścigi psich zaprzęgów za okrucieństwo wobec zwierząt. Wynika to z faktu, że podczas tych wyczerpujących aktywności niektóre psy wykorzystywane są do granic swoich możliwości, a czasami nawet ponad nie, co skutkuje urazami łap, złamaniami kości i/lub zapaleniem stawów. Iditarod, najdłuższy wyścig psich zaprzęgów na świecie kosztował już życie kilku zwierząt.
Ponadto wiele psów zaprzęgowych cierpi na choroby typowe dla rasy. Na przykład u husky niezwykle często diagnozuje się dysplazję oraz choroby rdzenia kręgowego. Samojedy są z kolei podatne na cukrzycę i inne choroby. Dlatego obrońcy praw zwierząt postrzegają wykorzystywanie psów zaprzęgowych do wyścigów za noszące znamiona znęcania się nad zwierzętami.
Kolejny zarzut dotyczy opiekunów psów: Trzymają oni swoje zwierzęta w kojcach lub na łańcuchach i wypuszczają je tylko na treningi i zawody. Psy, które nie są już w stanie brać udziału w zawodach są oddawane do schronisk lub uśmiercane.
Z taką opinią nie zgadzają się fani tego sportu. Ich zdaniem bieganie i ciągnięcie zaprzęgów są jak najbardziej zgodne z psią naturą, a okrucieństwem byłoby trzymanie ich w ciasnych mieszkaniach w mieście, bez wystarczającej ilości ruchu.
Psy zaprzęgowe to fascynujące zwierzęta – ich pierwotny wygląd, bezwarunkowa chęć do działania i sportowa wytrzymałość czynią je wyjątkowymi. Niemniej, zdecydowana większość z nich nie sprawdzi się w roli psów rodzinnych. Powinny trafić w odpowiedzialne ręce doświadczonych opiekunów, którzy wiedzą, jak radzić sobie ze specjalnymi potrzebami tych wyczynowych sportowców.
„Życie bez mopsa jest możliwe, ale bezcelowe” – powiedział kiedyś komik i pisarz Loriot. Autorka zgadza się z tym bez zastrzeżeń i dodaje: „Życie bez konia, kota i królika również!”. Jej serce bije dla wszystkich zwierząt dużych i małych, i cieszy się niezmiernie, że może pisać o swojej pasji jako niezależny autor. Poprzez swoje artykuły chciałaby podnieść świadomość na temat dobrostanu zwierząt i udzielić przydatnych wskazówek ich miłośnikom.
