Środki przeciwbólowe dla kotów: Na co należy zwrócić uwagę? 
© Асель Иржанова / stock.adobe.com
Środki przeciwbólowe dla kotów mogą pomóc złagodzić skutki różnych dolegliwości.
Środki przeciwbólowe dla kotów stosowane są w przypadku urazów, chorób oraz po zabiegach chirurgicznych. Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące składników aktywnych stosowanych w walce z bólem oraz tego, na co należy zwrócić uwagę podczas ich podawania zwierzęciu.
Spis treści
- Kiedy należy podać kotu środek przeciwbólowy?
- Grupy składników aktywnych: Jakie środki przeciwbólowe można podawać kotom?
- Czy środki przeciwbólowe dla kotów mają skutki uboczne?
- Dawkowanie: Na co należy zwrócić uwagę, podając kotu środki przeciwbólowe?
- Czy istnieją środki przeciwbólowe dla kotów dostępne bez recepty?
Kiedy należy podać kotu środek przeciwbólowy?
To, co do tej pory dla niektórych nie było oczywiste, dziś jest ewidentne: Zwierzęta domowe, takie jak psy i koty odczuwają dolegliwości bólowe tak samo jak ludzie. Dlatego w ciągu ostatnich kilku dekad w medycynie weterynaryjnej dopuszczono do użytku wiele leków przeciwbólowych (analgetyków).
Dowiedz się, jak rozpoznać ból u kota.
Kiedy środki przeciwbólowe dla kotów znajdują zastosowanie?
Istnieje wiele obszarów ich zastosowania. Lekarz weterynarii może przepisać je w ramach procesu leczenia lub wykorzystać je do celów diagnostycznych.
Najczęściej stosowane są w następujących przypadkach:
- ostry (nagły) ból, np. krótko po urazie
- chroniczny (przewlekły) ból, np. w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów
- w przypadku chorób podstawowych, którym towarzyszą dolegliwości bólowe, np. nowotworów
- podczas lub po zabiegu chirurgicznym
Grupy składników aktywnych: Jakie środki przeciwbólowe można podawać kotom?
Przed zastosowaniem leku przeciwbólowego u kota, ważne jest, aby wiedzieć, które substancje czynne zostały dopuszczone do użytku i kiedy ich podawanie jest uzasadnione. Co do zasady bowiem nie istnieje jeden konkretny środek przeciwbólowy, który sprawdzi się w każdej sytuacji. Decyzja o wyborze danej substancji czynnej zależy w dużej mierze od indywidualnych czynników.
Glikokortykosteroidy
Glikokortykosteroidy nie uśmierzają bólu bezpośrednio, ale działają przeciwzapalnie i obkurczająco. Z tego względu stosowane są głównie w stanach zapalnych i przewlekłych dolegliwościach, np. chorobie zwyrodnieniowej stawów. Pomagają również uśmierzyć ból spowodowany przez nowotwory.
Przykład:
- deksametazon
- metyloprednizolon
- prednizolon
- prednizon
Leki opioidowe
Opioidy to bardzo silne leki przeciwbólowe mające również wpływ na układ krążenia. Siła ich działania zależy od substancji czynnej. Wyróżnia się:
- pełne agonisty,
- agonisty,
- antagonisty lub
- częściowe agonisty.
Opioidy są często stosowane w medycynie weterynaryjnej w celu łagodzenia bólu okołooperacyjnego. W przypadku kotów opioidy mają jeszcze jedno działanie: Zwłaszcza butorfanol powoduje u nich hipertermię, przynajmniej tymczasowo.
Przykład:
- buprenorfina
- butorfanol
- kodeina
- fentanyl
- morfina
- tramadol
Leki nieopioidowe
Leki te dzielone są na różne rodzaje:
Agonisty receptora α2
Agonisty receptora α2 to leki przeciwbólowe mające działanie uspokajające i hipnotyczne. Lekarze weterynarii stosują je podczas operacji, ponieważ wzmacniają działanie środków znieczulających takich jak ketamina.
W porównaniu do innych analgetyków, agonisty receptora α2 nie działają nadmiernie przeciwbólowo. Z tego powodu nie powinny być stosowane jako jedyne środki w celu złagodzenia dolegliwości bólowych.
Koty są bardzo wrażliwe na agonisty receptora α2 i szybko reagują na nie wymiotami.
Przykład:
- deksmedetomidyna
- medetomidyna
- ksylazyna
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)
NLPZ mają działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe Są zazwyczaj stosowane w celu łagodzenia bólu w trakcie zabiegów chirurgicznych, ale także w przypadku problemów ze stawami czy ostrego bólu.
W przeciwieństwie do psów, koty reagują silnie na NLPZ i stąd też występuje u nich większe ryzyko pojawienia się skutków ubocznych.
Przykład:
- karprofen
- meloksykam
- robenakoksyb
- kwas tofenamowy
Przypadek szczególny: Metamizol
Metamizol to specjalny NLPZ wykazujący silne działanie na ośrodkowy układ nerwowy. W przeciwieństwie do konwencjonalnych NLPZ, nie dociera on do obszarów obwodowych, takich jak stawy, nerki czy błona śluzowa żołądka, w związku z czym uważany jest za mający niewiele skutków ubocznych, chociaż zawarte w lekach dodatki takie jak fenol mogą je już wywoływać.
Ten składnik aktywny sprawdza się w leczeniu bólu okołooperacyjnego oraz u pacjentów wysokiego ryzyka.
Przykład:
- novalgin
- preparaty złożone zawierające metamizol (buscopan compositum)
Antagonisty receptora NMDA
Ta grupa składników aktywnych stosowana jest w łagodzeniu bólu podczas drobnych zabiegów chirurgicznych i bólów somatycznych, wywoływanych na przykład przez oparzenia.
Przykład: ketamina
Miejscowe środki znieczulające
Jak sama nazwa wskazuje, miejscowe środki znieczulające mają ograniczony obszar działania. Umożliwiają tymczasową analgezję w określonym miejscu wokół miejsca podania, bez wpływu na świadomość kota. Z tego względu uważane są za mające niewiele skutków ubocznych.
Przykłady:
- bupiwakaina
- lidokaina
- bupiwakaina
- ropiwakaina
Przeciwciała monoklonalne
Przeciwciała monoklonalne są swego rodzaju nowością w świecie leków przeciwbólowych. W leczeniu kotów dostępne są dopiero od 2021 roku w postaci leku pod nazwą Solensia, zawierającego frunewetmab.
Mówi się, że substancje te wywołują wyraźnie mniej skutków ubocznych niż inne grupy leków, bez zmniejszonego działania uśmierzającego ból.
Ibuprofen, paracetamol itp.: Czy kotom można podawać leki dla ludzi?
W przypadku pojawienia się bólu u kota, szybko nasuwa się pytanie, czy można mu podać leki przeciwbólowe dla ludzi. Odpowiedź na to pytanie jest jednoznaczna: Nigdy nie podawaj choremu kotu żadnych leków z własnej apteczki bez konsultacji z lekarzem weterynarii.
Podczas gdy ibuprofen czy paracetamol mogą przynieść nam szybką ulgę, dla kota są silnie toksyczne. Już w wyniku spożycia niewielkiej dawki zwierzę może umrzeć lub doznać poważnych uszkodzeń.
Czy można podawać kotu domowe środki przeciwbólowe?
To również nie jest wskazane. Domowe środki takie jak rumianek nie uśmierzą bólu u kota w kontrolowany i niezawodny sposób.
Czy środki przeciwbólowe dla kotów mają skutki uboczne?
To, czy i jakie działania niepożądane wywołują leki przeciwbólowe u kotów zależy od wielu różnych czynników. Szczególnie ważną rolę odgrywa rodzaj substancji czynnej oraz dawkowanie. Do najczęstszych działań niepożądanych środków przeciwbólowych zaliczamy:
| Działanie niepożądane | Przykłady leków przeciwbólowych |
| depresja oddechowa | leki opioidowe |
| spadek ciśnienia krwi | miejscowe środki znieczulające |
| wymioty, biegunka i/lub ślinienie się | agonisty receptora α2, leki opioidowe, metamizol |
| zatrzymanie akcji serca | metamizol |
| drgawki | ketamina, miejscowe środki znieczulające |
| zaburzenia czynności nerek i wątroby | NLPZ |
| sedacja (uspokojenie) | leki opioidowe |
Uwaga: Środki przeciwbólowe zawsze mogą mieć skutki uboczne i należy je podawać wyłącznie pod nadzorem lekarza weterynarii.
Dawkowanie: Na co należy zwrócić uwagę, podając kotu środki przeciwbólowe?
Podczas podawania zwierzęciu leków przeciwbólowych trzeba pamiętać o kilku kwestiach.
Co zrobić, gdy kot nie chce zjeść tabletki?
Takie sytuacje mają miejsce dość często. Mimo tego należy postarać się ją prawidłowo podać, aby miała szansę zadziałać.
Jak skłonić kota do połknięcia tabletki?
- Ukryj tabletkę w ulubionym przysmaku kota, na przykład wątróbce.
- Zapytaj lekarza weterynarii lub sprawdź w ulotce dołączonej do opakowania czy można ją rozpuścić w wodzie. Jeśli tak, przygotowany roztwór możesz podać prosto do pyszczka kotu za pomocą zwykłej strzykawki (bez kaniuli).
Zachowaj ostrożność
Nawet jeśli Twój podopieczny jest niezwykle łagodny i milusiński, ból może go zmienić w prawdziwego tygrysa.
Jeżeli w dalszym ciągu będzie odmawiał przyjęcia tabletki i zaistnieje ryzyko obrażeń u obu stron, zrezygnuj z dalszych prób i omów z lekarzem weterynarii najlepszy sposób podania leku.
Dawkowanie: Ile środków przeciwbólowych potrzebuje kot?
Odpowiednie dawkowanie leków przeciwbólowych jest bardzo ważne dla zdrowia zwierzęcia. W nieodpowiednich ilościach mogą mieć poważne konsekwencje dla zdrowia.
Jeśli dawka będzie za mała, nie przyniesie oczekiwanego efektu uśmierzenia bólu. Zbyt duża natomiast może wywołać bardzo poważne działania niepożądane, a nawet zatrucie.
Dlatego należy ściśle przestrzegać zaleceń umieszczonych na ulotce oraz wydanych przez lekarza weterynarii.
Podanie zbyt dużej dawki leku przeciwbólowego
Może się zdarzyć, że nieumyślnie podasz kotu zbyt dużo środka przeciwbólowego. W takim przypadku kluczowe jest szybkie działanie i skonsultowanie się ze specjalistą, który oceni, czy należy u zwierzęcia wywołać wymioty czy konieczne będzie płukanie żołądka.
Czy istnieją środki przeciwbólowe dla kotów dostępne bez recepty?
Na rynku dostępne są leki przeciwbólowe dla kotów, które można kupić bez recepty. Z reguły są to leki homeopatyczne oraz oparte na wyciągach roślinnych.
Uwaga: W porównaniu z lekami przeciwbólowymi na receptę, ich działanie jest dużo słabsze. Niemniej, nie należy podawać kotu żadnych leków bez konsultacji z lekarzem weterynarii.
Więcej ciekawych artykułów
Wszechstronne wykształcenie weterynaryjne uzyskała na Uniwersytecie Justusa Liebiga w Gießen (Justus-Liebig-Universität Gießen). Zdobyła tam doświadczenie w różnych dziedzinach, takich jak medycyna małych, dużych i egzotycznych zwierząt, a także farmakologia, patologia i higiena żywności. Obecnie udziela się jako autorka, pracuje także nad własną rozprawą naukową. Jej celem jest polepszenie ochrony zwierząt przed chorobami wywoływanymi przez patogeny bakteryjne. Oprócz naukowej wiedzy weterynaryjnej, jako szczęśliwa opiekunka psa, dzieli się także własnymi doświadczeniami. Dzięki temu potrafi jeszcze lepiej zrozumieć i wyjaśnić obawy i problemy, jak również powtarzające się pytania opiekunów dotyczące zachowania i zdrowia ich zwierząt domowych.
Jak obliczyć wiek kota?
Dlaczego koty mruczą i jak to robią?
Czy istnieje piękniejszy odgłos niż mruczenie kota? Dla jego oddanego opiekuna zapewne nie. Koty mruczą, kiedy czują się dobrze – i to uczucie przenoszą również na swojego człowieka. Jednak koty mruczą także z innych powodów, na przykład, kiedy coś je boli lub odczuwają stres. Dlaczego koty mruczą i w jaki sposób produkują ten ciągły, motoryczny dźwięk?