Guzy z komórek tucznych u psów (mastocytoma) 

Podczas głaskania swojego podopiecznego wyczuliście guzek? Nie lekceważcie go. Guzy z komórek tucznych (mastocytów, ang. mast cells) u psów mają wiele twarzy i zawsze wymagają interwencji lekarza weterynarii.

Objawy: Jak wyglądają guzy z komórek tucznych u psów?

Guzy z komórek tucznych u psów nie mają jednego określonego obrazu klinicznego. Dlatego też są uważane za kameleona wśród nowotworów skóry. Mogą występować na skórze pojedynczo lub w większych skupiskach.

Jak można wyczuć guz z komórek tucznych u psów?

Niektóre guzy są wypukłe, inne zupełnie płaskie, mogą być miękkie, ale także szorstkie. Sierść wokół guza mastocytowego może pozostać nienaruszona, ale może też wypadać.

Gdzie najczęściej pojawiają się guzy z komórek tucznych?

Guzy z komórek tucznych najczęściej występują na skórze kończyn i tułowia, ale mogą również umiejscowić się na głowie, szyi i błonach śluzowych. Nowotwór ten może także przyjąć postać układową (zwaną mastocytozą lub białaczką mastocytową), w przypadku której guzy pierwotne rozwijają się w organach wewnętrznych, choć jest ona zdecydowania rzadsza.

Inne objawy

Oprócz widocznych gołym okiem lub wyczuwalnych guzów, u psów dotkniętych tym rodzajem nowotworu mogą występować inne objawy. Lekarze określają dolegliwości, takie jak wymioty, świąd, utrata wagi, zaburzenia hormonalne towarzyszące chorobie nowotworowej, mianem zespołu paraneoplstycznego (paraneoplazją), które nie pojawiają się jednak w wyniku wzrostu samego guza.

Szczególnie w przypadku guzów mastocytowych, na skutek degranulacji komórek tucznych dochodzi do uwolnienia histaminy, co prowadzi do dalszych reakcji zapalnych w postaci, na przykład, owrzodzeń.

Diagnoza: Jak diagnozuje się guzy z komórek tucznych u psów?

Jeśli zauważysz u psa zwiększone masy tkankowe lub inne zmiany skórne, koniecznie skonsultuj się z lekarzem weterynarii, który je dokładnie obejrzy i zbada palpacyjnie.

W przypadku podejrzenia nowotworu, lekarz weterynarii z reguły wykonuje aspirację cienkoigłową, podczas której zasysa komórki z badanej tkanki poprzez wkłucie strzykawki z cienką igłą. Tak uzyskaną próbkę wysyła do patologa, który zabarwi komórki i zbada je pod mikroskopem.

Jeśli patolog wykryje obecność nowotworu mastocytowego, dokona jego klasyfikacji według stopnia złośliwości (o niskiej złośliwości: low-grade lub wysokiej złośliwości: high-grade) i stadium zaawansowania (staging). Dodatkowo, lekarz weterynarii oceni okoliczne węzły chłonne i wykona badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej w celu wykrycia ewentualnych przerzutów na przykład do wątroby czy śledziony.

Guzy mastocytowe klasyfikowane są histologicznie na trzy stopnie:

1. dobrze zróżnicowane
2. umiarkowanie zróżnicowane
3. o niskim stopniu zróżnicowania

Leczenie: Jak wygląda leczenie guzów z komórek tucznych u psów?

W zależności od stadium zaawansowania, stopnia złośliwości i umiejscowienia guza, można rozważyć następujące metody leczenia, które stosuje się jako terapię zasadniczą lub adjuwantową (wspomagającą):

• Chirurgiczne usunięcie guza (podczas zabiegu operacyjnego)
• Radioterapię
• Chemioterapię (np. z zastosowaniem prednizolonu, cyklofosfamidu i winblastyny)
• Podawanie inhibitorów kinaz tyrozynowych (np. masitinibu i toceranibu)

Aby złagodzić objawy i poprawić jakość życia Twojego psa, lekarz weterynarii przepisze leki wspomagające terapię, takie jak inhibitory pompy protonowej (np. omeprazol), zapobiegające bolesnym wrzodom żołądka czy leki przeciwhistaminowe, łagodzące objawy alergiczne spowodowane uwalnianiem histaminy.

Przyczyny: Jakie są przyczyny guzów z komórek tucznych u psów?

Złośliwy guz z komórek tucznych powstaje w wyniku mutacji genu C-Kit, który wywodzi się z krwiotwórczych (hematopoetycznych) komórek macierzystych.

Czym dokładnie są komórki tuczne u psów?

Komórki tuczne należą do komórek krwiotwórczych powstałych z prekursorów szpikowych i tym samym są częścią układu odpornościowego.

Ich nazwa jest ściśle związana z ich wyglądem, ponieważ bogate w zawierające histaminę pęcherzyki mastocyty pod mikroskopem wyglądają na „utuczone”.

Predyspozycje rasowe: Które psy są szczególnie narażone na guzy z komórek tucznych?

Mastocytoma to najczęściej występujący nowotwór skóry u psów. Może pojawić się w każdym wieku, ale częściej cierpią na niego starsze psy.

Generalnie, każdy pies może zachorować na nowotwór komórek tucznych, ale przedstawiciele niektórych ras zapadają na niego częściej niż innych. Zaliczamy do nich przede wszystkim boksery, berneńskie psy pasterskie, labrador retrievery, shar pei czy wyżły weimarskie.

Również psy ras brachycefalicznych (psy z krótkimi kufami i spłaszczonymi pyskami), takie jak mopsy są bardziej podatne na nowotwory komórek tucznych.

Rokowania: Jakie są szanse powodzenia leczenia?

To, jak niebezpieczny jest guz z komórek tucznych Twojego psa zależy od różnych czynników, takich jak stadium zaawansowania, rozrost komórek nowotworowych (np. obecność przerzutów i objawów paraneoplastycznych), umiejscowienia zmiany i wieku zwierzęcia.

Jak długo żyją psy z guzem z komórek tucznych?

Rokowania w przypadku chirurgicznie usuniętego guza mastocytowego w stopniu 1 i 2 są stosunkowo korzystne ze względu na niski odsetek przerzutów. W takim przypadku przeżywalność wynosi zazwyczaj ponad dwa lata.

Z kolei w przypadku nowotworu mastocytowego trzeciego stopnia, długość życia psa znacznie się skraca, ponieważ agresywne nawroty lub przerzuty występują bardzo często już kilka miesięcy od leczenia i w niedługim czasie mogą doprowadzić do śmierci psa.

Zapobieganie: Czy guzowi z komórek tucznych można zapobiec?

Podobnie jak wiele innych nowotworów, guzy mastocytowe pojawiają się zazwyczaj spontanicznie, dlatego nie można im zapobiec. Generalnie jednak zaleca się, aby dbać o utrzymywanie psów w sposób odpowiedni dla gatunku oraz odpowiednią dietę.