Wścieklizna u kota 

Wścieklizna jest bardzo niebezpieczną chorobą zwierząt podlegającą obowiązkowi zgłoszenia. W niniejszym artykule dowiesz się, jak objawia się wścieklizna u kota, dlaczego jest nieuleczalna i jak uchronić przed nią zwierzę.

Czy wścieklizna u kota jest niebezpieczna?

Wścieklizna to niezwykle niebezpieczna choroba wirusowa, kończąca się śmiercią.

Gdzie występuje wirus wścieklizny?

Dlatego ważne jest, aby wiedzieć, w których regionach ryzyko zakażenia jest wysokie, a w których stosunkowo niskie.

Które zwierzęta są szczególnie narażone na wściekliznę?

Oprócz kotów zachorować mogą na nią również inne zwierzęta, takie jak psy, bydło czy świnie. Wścieklizna ma potencjał zoonotyczny, co znaczy, że my, ludzie, jesteśmy również narażeni na zakażenie.

Co do zasady, zwierzęta i ludzie są narażeni na większe ryzyko zakażenia na obszarach, gdzie choroba jest bardziej rozpowszechniona i w sytuacji, gdy mają częsty kontakt z dzikimi zwierzętami.

Jeśli chodzi o koty, zazwyczaj chorują koty wychodzące. Koty typowo domowe są na ogół wystarczająco dobrze odizolowane od świata zewnętrznego.

Przenoszenie: Jak koty zarażają się wścieklizną?

Główną drogą przenoszenia wirusa wścieklizny są rany po ugryzieniu, w których zainfekowana ślina dostaje się do organizmu ofiary, która została ukąszona. Koty mogą również zarazić się przez otwarte rany. U człowieka pewną rolę odgrywają także transplantacje narządów.

Wirus wścieklizny najpierw atakuje odsłonięte komórki mięśniowe w ranie. Ponieważ mięśnie mają wiele włókien nerwów obwodowych, wirusy wścieklizny mogą stąd atakować ośrodkowy układ nerwowy (OUN), a tym samym dotrzeć do mózgu przez rdzeń kręgowy.

Tam infekcja rozprzestrzenia się ponownie poprzez zstępujące drogi nerwowe i oprócz ślinianek zaatakowane zostają również oczy i skóra.

Objawy: Po czym poznać, że kot choruje na wściekliznę?

Jeśli kot zostanie ugryziony przez zakażone zwierzę, pierwsze objawy pojawiają się zwykle po dwóch do dwudziestu czterech tygodniach. Im bliżej centralnego układu nerwowego (OUN) znajduje się rana, tym szybciej wirus wścieklizny może zainfekować tkankę nerwową.

Ze względu na migrację wzdłuż dróg nerwowych, wścieklizna u kotów daje różne objawy na różnych jej etapach. Lekarze weterynarii dzielą ją na trzy fazy:

Aspekty prawne: Obowiązek zgłoszenia

Wścieklizna jest jedną z najgroźniejszych chorób zakaźnych, dlatego objęta została regulacjami prawnymi.

1. Uśpienie

W przypadku oficjalnego stwierdzenia podejrzenia wścieklizny u niezaszczepionego kota, właściwy urząd nakazuje jego uśpienie i utylizację.

2. Obowiązek zgłoszenia

Podejrzenie zakażenia, stwierdzenie infekcji lub śmierci człowieka w wyniku wścieklizny należy również zgłosić.

Kiedy konieczna jest wizyta u lekarza weterynarii?

Jeśli podejrzewasz, że Twój kot może być chory na wściekliznę, musisz koniecznie zgłosić to telefonicznie lekarzowi weterynarii, który wówczas podejmie dalsze środki i poinformuje właściwe urzędy.

Ze względu na wysokie ryzyko zakażenia, od tego momentu kot musi zostać poddany kwarantannie i odizolowany od ludzi i innych zwierząt domowych, z wyjątkiem oczywiście osób uprawnionych (np. przedstawicieli właściwych urzędów).

Nie wolno w takim przypadku na własną rękę zabierać takiego zwierzęcia do lekarza weterynarii ani wypuszczać na zewnątrz.

Odseparuj kota, pozostawiając w miejscu odosobnienia świeżą wodę do picia, karmę i kuwetę.

Diagnoza: Jak wykrywa się wściekliznę u kotów?

Nagłe zmiany w zachowaniu nie zawsze muszą być oznaką wścieklizny. Mogą być również spowodowane silnym bólem lub uszkodzeniem tkanki nerwowej (np. w wyniku dyskopatii), a także stresem.

Dokładny wywiad z opiekunem

Aby potwierdzić podejrzenie zakażenia wścieklizną, lekarz weterynarii zada Ci szereg pytań i sprawdzi status zaszczepienia kota.

Jeśli dojdzie do wniosku, że zakażenie wścieklizną jest u kota bardzo prawdopodobne, podejmie przewidziane prawem kroki i poinformuje właściwy urząd, który przejmie dalsze działania, łącznie z diagnostyką.

Wykrycie możliwe dopiero po śmierci

Z uwagi na to, że bezpośrednie i pośrednie wykrycie wirusa u żywych kotów jest trudne, wścieklizna jest zazwyczaj diagnozowana na podstawie badania patologicznego po śmierci lub uśpieniu kota.

Obecnie preferowane są następujące metody wykrywania:

• Badanie histologiczne: Za pomocą badania histologicznego tkanki mózgowej pod mikroskopem można wykryć tzw. ciałka Negriego (wirusowe ciałka wtrętowe w komórkach nerwowych).
• Pośrednie wykrywanie wirusa odbywa się metodą immunofluorescencji (IF).
• Bezpośrednie wykrywanie wirusa można przeprowadzić przy użyciu metod biologii molekularnej (np. łańcuchowej reakcji polimerazy w czasie rzeczywistym).

Leczenie i rokowania: Czy wściekliznę u kota można leczyć?

Ponieważ wścieklizna jest dla kotów i innych zwierząt śmiertelna, leczenie nie jest niestety możliwe.

Tak więc, zgodnie z ustawą o ochronie zdrowia zwierząt, zwierzęta podejrzane o zakażenie wścieklizną muszą zostać uśpione przez lekarza weterynarii, aby oszczędzić kotu cierpienia i zapobiec dalszym zakażeniom wścieklizną.

Profilaktyka: Czy koty szczepi się przeciwko wściekliźnie?

Ponieważ wścieklizna jest chorobą śmiertelną, należy chronić kota przed zakażeniem.

Chociaż w Polsce nie ma obowiązku szczepienia kotów przeciwko wściekliźnie, jest ono zdecydowanie zalecane. Dotyczy to w szczególności zwierząt wolno żyjących, które mają kontakt z dzikimi zwierzętami, takimi jak lisy.

Jak często należy szczepić kota?

Szczepienie podstawowe odbywa się od 12 tygodnia życia. Szczepienie przypominające powinno wykonywać się co 2–3 lata.

Ponadto zaleca się unikanie kontaktu z zachowującymi się podejrzanie dzikimi zwierzętami i zgłaszanie ich powiatowemu lekarzowi weterynarii.

Obowiązek szczepień w innych krajach i podróże w rejony ryzyka

To, czy szczepienie kotów i innych zwierząt jest obowiązkowe różni się w zależności od kraju. Ponadto przepisy nakładające taki obowiązek mogą w każdej chwili ulec zmianie.

Jeśli przeprowadzasz się lub chcesz po raz pierwszy sprawić sobie zwierzę, warto dowiedzieć się, jakie regulacje obowiązują w danych kraju.

Jeśli natomiast wybierasz się ze swoim kotem w podróż do obszarów endemicznych (ryzyka), w zależności od kraju należy liczyć z obowiązkiem przedstawienie dowodu potwierdzającego miano przeciwciał.

Przyczyny: Co wywołuje wściekliznę u kota?

Pod pojęciem wścieklizny rozumiemy wirusową chorobą zakaźną, zwykle nagłą i potencjalnie śmiertelną, wywoływaną przez tzw. lizawirusy (znane również jako wirusy wścieklizny). Słowo „Lyssa” pochodzi z języka greckiego i oznacza „szaleństwa” lub „irracjonalny gniew”.

Angielski termin „rabies”, z drugiej strony, pochodzi z łaciny i wyraża „wściekłość” lub „szał”. Oba terminy odzwierciedlają objawy wywołane przez wściekliznę, na przykład zwiększone wydzielanie śliny oraz nasilone ataki i gryzienie.

Wirus wścieklizny należy do rodziny tzw. Rhabdoviridae. Na całym świecie istnieje jedenaście różnych gatunków wirusa wścieklizny, z których dwa są ważne dla kotów:

Klasyczny wirus wścieklizny („rabies”)

Klasyczny wirus wścieklizny („rabies”) dzieli się na dwie dalsze formy:

Formę leśną („silvatic”), szczególnie rozpowszechnioną w USA i Europie. Głównymi nosicielami wirusa tej formy są dzikie zwierzęta mięsożerne, takie jak lis, szop pracz i skunks.

Z kolei forma miejska jest bardziej rozpowszechniona w Azji i Afryce, i dotyka głównie koty, psy i ludzi.

Europejski wirus wścieklizny nietoperzy 1 i 2 (ELBV 1/2) rzadko wywołujący zakażenia u kotów i innych ssaków

Nazwa tej postaci wścieklizny pochodzi od nietoperzy, które uważane są za jej nosicieli. Postać ta jest jednak na tyle rzadka, że praktycznie nie występuje u kotów i innych ssaków.