Nadwaga u kota: Przyczyny i konsekwencje 

Statystyki wykazują, że prawie co drugi kot ma nadwagę. Jednak z nadwagą i otyłością nie ma co żartować: Nie tylko wpływają one na jakość i długość życia kotów, ale również zwiększają ryzyko wystąpienia takich dolegliwości, jak cukrzyca i bóle stawów. Dowiedz się, jak rozpoznać nadwagę u kota.

Kiedy kot ma nadwagę?

Aby ocenić, czy kot ma nadwagę, należy najpierw przyjrzeć się prawidłowej wadze kotów. Z kilkoma wyjątkami, wiele ras kotów ma podobną wielkość ciała i dopasowaną do niej prawidłową wagę. Rasy kota można podzielić na pięć poziomów wagowych.

Jeśli waga ciała kota jest o dziesięć procent wyższa od wagi prawidłowej, wówczas mówi się o nadwadze. Kot cierpi na otyłość, jeśli waży dwadzieścia procent lub więcej ponad wagę prawidłową.

Oczywiście, wśród przedstawicieli każdej rasy czy mieszanek kilku ras znajdą się pojedyncze kocury i kotki, które są bardziej filigranowe lub ciężej zbudowane. Powyższa klasyfikacja stanowi jedynie przybliżoną wskazówkę dla Ciebie jako opiekuna. Ostatecznie, każdy kot musi być oceniony indywidualnie, aby stwierdzić na pewno, czy cierpi na nadwagę.

Jak rozpoznać, że kot ma nadwagę?

Istnieje kilka sposobów, aby określić, czy kot ma nadwagę, czy nie. Najbardziej powszechną – i jednocześnie prawdopodobnie najbardziej obiektywną – metodą wstępnej oceny jest ocena stanu odżywienia.

Można to określić na podstawie Body Condition Score (BCS). BCS opiera się na wizualnej ocenie i badaniu palpacyjnym (badanie dotykiem) tkanki tłuszczowej na klatce piersiowej, talii i kręgosłupie kota. Na podstawie obserwacji, kot jest następnie klasyfikowany do jednej z dziewięciu klas BCS.

Ogólnie rzecz biorąc, kot jest uważany za zbyt grubego, gdy żebra nie są już wyczuwalne, a talia nie jest widoczna. Również dolna linia brzucha, widziana z boku, powinna być lekko wznosząca się od żeber do bioder, a nie (prawie) równoległa do podłogi. Fałdki tłuszczowe w okolicy lędźwiowej to kolejna oznaka nadwagi u kota.

Dzięki regularnemu ważeniu kota możesz również sprawdzić, czy jego waga się zmienia. Jeśli waga za każdym razem pokazuje wyższą wartość, jest bardzo prawdopodobne, że Twój pupil powoli tyje.

Jak dochodzi do przybierania na wadze u kotów?

Przyczyną nadwagi u kotów jest w zasadzie zawsze nierównowaga między spożyciem energii a jej wykorzystaniem. Otyłość u kotów zazwyczaj rozwija się, gdy różne czynniki oddziałują na siebie jednocześnie. Dlatego tak ważne jest, aby zapobiegać jej rozwojowi we wczesnym stadium.

Często droga do późniejszej nadwagi zaczyna się w bardzo wczesnym wieku kota. Dzieje się tak, ponieważ zbyt duża ilość energii w karmie powoduje powstawanie większej liczby komórek tłuszczowych niż u normalnie odżywianych kociąt. Ilość ta nie może być zmieniona w późniejszym okresie, dlatego istnieje większe ryzyko wystąpienia nadwagi w wieku dorosłym.

Przyczyna nr 1: Zbyt wiele kalorii

Jednym z najczęstszych czynników powodujących przyrost masy ciała kota jest spożywanie przez niego zbyt dużych ilości kalorii. Kotom niewychodzącym trudno jest spożytkować nadmiar energii poprzez ćwiczenia, ponieważ zazwyczaj nie ruszają się za dużo, gdy są trzymane wyłącznie w domu.

Najczęstsze przyczyny nadmiaru energii: Ilość pokarmu jest zbyt duża, dostęp do pokarmu jest nieograniczony (karmienie ad libitum) i/lub pokarm ma zbyt wysoką gęstość energetyczną (zbyt wiele kalorii na porcję).

Na przykład sucha karma, która jest często stosowana w karmieniu ad libitum, ma pięciokrotnie większą gęstość energetyczną na 100 gramów niż karma mokra. Koty karmione wyłącznie suchą karmą mają tendencję do spożywania większej ilości kalorii dziennie niż potrzebują.

Koty mają również tendencję do jedzenia bardzo smacznych pokarmów – takich jak świeże mięso i ryby, a także pokarmów o wysokiej zawartości tłuszczu – w nadmiernych ilościach. Zwłaszcza potrawy ze stołu opiekuna często zawierają dużo tłuszczu. Problem w tym, że tłuszcz zawiera  (w uproszczeniu) dwa razy więcej energii niż białko czy węglowodany.

Ponadto koty lubią jeść z nudów lub jedzą, gdy są w stresie. Koty, zwłaszcza gdy się nudzą, często żebrzą o coś dobrego do zjedzenia. Opiekunowie często błędnie interpretują to jako oznakę głodu i ponownie karmią kota.

Ponadto, opiekunowie kotów często zapominają, że również smakołyki zawierają wiele kalorii. Dlatego ważne jest, aby doliczać je do codziennej racji pokarmowej.

Przyczyna nr 2: niskie zapotrzebowanie na energię

Młody kot (poniżej drugiego roku życia) ma zasadniczo wyższe zapotrzebowanie na energię niż kot dorosły lub stary. Jednak zapotrzebowanie energetyczne poszczególnych kotów może się znacznie różnić między sobą.

Utrudnia to dokładne oszacowanie ilości potrzebnej żywności. Często schematy karmienia i ilości karmy nie są dostosowywane do zmieniających się potrzeb, a kot przybiera na wadze.

Ponadto, kot z nadwagą potrzebuje mniej kalorii na kilogram (czterdzieści cztery kilokalorie na kilogram) niż kot o normalnej wadze (pięćdziesiąt sześć kilokalorii na kilogram) lub kot bardzo lekki (sześćdziesiąt trzy kilokalorie na kilogram). Należy wziąć to pod uwagę, zwłaszcza podczas diety odchudzającej.

Przyczyna nr 3: kastracja

Innym czynnikiem, który może spowodować pojawienie się nadwagi u kota jest kastracja. Wykastrowane koty wykazują często zwiększony apetyt, zmniejszoną aktywność fizyczną oraz procentową zmianę zawartości tłuszczu w organizmie, przez co zapotrzebowanie energetyczne kota po kastracji zmniejsza się nawet o trzydzieści procent. Jeśli ilość podawanego pokarmu nie zostanie zmniejszona, koty wykastrowane są trzykrotnie bardziej narażone na nadwagę niż koty niewykastrowane.

Choroby jako czynnik wywołujący przyrost wagi

Oprócz ustalenia wszystkich przyczyn środowiskowych i błędów opiekuna ważne jest, aby najpierw wykluczyć możliwe choroby jako sprawców nadwagi kota. Koniecznie skonsultuj się w tym celu z lekarzem weterynarii.

Choroby, które mogą powodować przyrost masy ciała u kota

• Zespół Cushinga (hiperadrenokortycyzm)

Zespół Cushinga jest chorobą kory nadnerczy, która powoduje, że produkują one stale za dużo kortyzolu. Prowadzi to do zwiększenia się apetytu, koty stają się także apatyczne i ospałe. Oba te objawy prowadzą do odkładania się tkanki tłuszczowej, szczególnie w okolicach brzucha. Koty z zespołem Cushinga mają gruby, wiszący brzuch, podczas gdy reszta ich ciała jest często bardzo szczupła.

• Akromegalia / Hipersomatotropizm:

To zaburzenie hormonalne jest spowodowane powiększeniem lub guzem przysadki mózgowej, przez co gruczoł przysadki nadmiernie produkuje hormony wzrostu. Z kolei z powodu nadmiernej podaży hormonów wzrostu powiększają się kości, narządy wewnętrzne i tkanka łączna. U kota jest to rozpoznawalne po stosunkowo dużej i szerokiej głowie oraz łapach, które stają się coraz większe. Ponadto hormon wzrostu w prawie wszystkich przypadkach powoduje insulinooporność, a tym samym wtórną cukrzycę typu II, która jest trudna do opanowania za pomocą insuliny. Prowadzi to do zwiększonego apetytu i w konsekwencji do dalszego przyrostu masy ciała.

• Niedoczynność tarczycy

Objawem tej choroby jest produkowanie zbyt małej ilości hormonów tarczycy. Są one odpowiedzialne za funkcjonowanie komórek, a tym samym za metabolizm kota. Z powodu brakujących hormonów komórki pracują zbyt wolno i nie zużywają tyle energii. Chory kot staje się ospały i mniej się rusza. Niedoczynność tarczycy jest niezwykle rzadka u kotów.

Oprócz chorób hormonalnych istnieją inne choroby, które pośrednio mogą prowadzić do przyrostu masy ciała poprzez silnie obniżoną aktywność ruchową. Niestety, nadwaga sprzyja tym chorobom, dlatego ma się przy nich do czynienia z błędnym kołem.  Na przykład problemy z układem krążenia i choroby układu oddechowego prowadzą do zmęczenia i słabej wydajności.

Jeśli kot ma historię choroby zwyrodnieniowej stawów lub artretyzmu, nie będzie chciał się zbytnio ruszać z powodu bólu. Często, niestety, opiekunowie nie zauważają, że kot ma problemy ze stawami.

Lekarstwa

Niektóre choroby wymagają leków, które prowadzą do zwiększenia apetytu, a tym samym do przyrostu masy ciała jako skutek uboczny. Są to między innymi leki przeciwpadaczkowe, glikokortykoidy i progestageny (leki tłumiące czynność gruczołu krokowego).

Konsekwencje nadwagi u kota

Nadwagę należy traktować jako chorobę, która nieuchronnie prowadzi do kolejnych chorób. Koty z nadwagą mają krótszą przewidywaną długość życia niż koty o normalnej wadze tej samej rasy z powodu wtórnych chorób i schorzeń.