Babeszjoza u psów 
© annaav / stock.adobe.com
Wiosną chętnie wybieramy się z psami do lasu, ale to właśnie tam czają się przenoszące babeszjozę kleszcze.
Niegdyś babeszjoza u psów, zwana również piroplazmozą, występowała w krajach śródziemnomorskich. Jednak wraz z powiększającym się obszarem bytowania pasożytów odpowiedzialnych za rozwój choroby, ryzyko infekcji wzrosło również w Polsce. Babeszjoza musi być leczona. W przeciwnym razie może bowiem zakończyć się śmiercią zwierzęcia. W niniejszym artykule opiszemy objawy jej towarzyszące, metody leczenia, rokowania i profilaktykę.
Spis treści
Czym jest babeszjoza?
Babeszjoza jest poważną chorobą zakaźną psów wywoływaną przez jednokomórkowego pasożyta przenoszonego przez kleszcze, a jej objawy podobne są do objawów malarii.
Czy babeszjoza jest niebezpieczna dla psów?
W przebiegu choroby stan zdrowia dotkniętych nią zwierząt szybko się pogarsza. Towarzyszy jej wysoka gorączka oraz ciężka niedokrwistość (anemia), ponieważ pasożyty niszczą czerwone krwinki.
Chociaż dostępne są różne metody leczenia, nie zawsze są one w pełni skuteczne. Dlatego niestety zdarza się, że zarażone babeszjozą psy umierają.
Czy babeszjoza jest niebezpieczna dla człowieka?
Wywołujący babeszjozę u psów pierwotniak Babesia canis nie stanowi co prawda zagrożenia dla ludzi, ale inne pasożyty z rodzaju Babesia, które są również przenoszone przez kleszcze, już tak.
Gdzie występuje babeszjoza?
Pasożyt odpowiedzialny za babeszjozę występuje niemal na całym świecie. Podczas gdy wiele lat temu znaleźć go można było na cieplejszych obszarach, takich jak Afryka czy kraje śródziemnomorskie, obecnie obszar, na którym występuje rozszerzył się na Europę Środkową i Bałkany.
Czy babeszjoza występuje w Polsce?
Również w naszym kraju liczba przypadków babeszjozy rośnie, a największą liczbę psich pacjentów odnotowuje się w centralnej i wschodniej Polsce.
© diy13 / stock.adobe.com
Objawy: Jak rozpoznać babeszjozę?
To, jakie objawy wystąpią u danego psa zależy od rodzaju patogenu, przez który został zaatakowany, dlatego babeszjoza może mieć przebieg ostry lub przewlekły (chroniczny), przy czym forma ostra występuje zdecydowanie częściej.
Z reguły pierwsze objawy pojawiają się w ciągu trzech tygodni, ale mogą również wystąpić już w ciągu pierwszych dni po ukąszeniu kleszcza.
Typowe objawy
Do najczęstszych objawów babeszjozy zaliczamy:
- gorączkę (ponad 40°C), omdlenia i duszności
- utratę apetytu i wagi
- zatrzymanie wody w organizmie (obrzęki)
- żółte zabarwienie błon śluzowych (żółtaczka)
- krwiomocz lub krwawienia wewnętrzne
Stadium zaawansowane
Jeśli choroba obejmie również centralny układ nerwowy, oprócz wyżej wymienionych objawów pojawiają się zaburzenia równowagi, a nawet paraliż. Pies może mieć napady padaczkowe lub rozwinąć niewydolność nerek, co często prowadzi do śmierci.
Kiedy konieczna jest wizyta u lekarza weterynarii?
Jeśli pies wykazuje którykolwiek z wyżej wymienionych objawów, należy jak najszybciej udać się z nim do lekarza weterynarii. Im wcześniej choroba zostanie wykryta, tym większe będą szanse, by pomóc zwierzęciu.
Diagnoza: Jak wykrywa się babeszjozę u psów?
Lekarz weterynarii dokładnie zbada psa, a podczas badania zada Ci kilka pytań, na które należy odpowiedzieć możliwie jak najdokładniej. Bardzo ważną informacją jest fakt niedawnego ugryzienia przez kleszcza.
Poinformuj lekarza weterynarii o ewentualnym pobycie na obszarze zwiększonego ryzyka. Takie informacje ułatwią mu postawienie trafnej diagnozy.
Rozmaz krwi
W przypadku podejrzenia babeszjozy lekarz weterynarii z reguły wykonuje badanie krwi. W tym celu pobiera krew z ucha lub czubka ogona psa i bada ją pod mikroskopem. Podczas takiego badania pierwotniaki widoczne będą w postaci gruszkowatych struktur znajdujących się w czerwonych krwinkach.
Może jednak zdarzyć się, że pomimo infekcji wynik badania będzie negatywny. Aby wówczas mieć pewność co do diagnozy, często konieczne jest przeprowadzenie dalszej diagnostyki.
Biologia molekularna
Po uzyskaniu niejednoznacznych wyników badań krwi, w celu potwierdzenia swoich przypuszczeń lekarz weterynarii zleci badanie kolejnej próbki krwi w laboratorium, gdzie wykonany zostanie specjalny test PCR, który ostateczni potwierdzi ostrą postać infekcji.
© Pee Paew / stock.adobe.com
Leczenie: Jak wygląda leczenie babeszjozy?
W Europie w przebiegu babeszjozy stosuje się lek zawierający substancję czynną o nazwie imidokarb, który podaje się dwukrotnie w odstępie dwóch tygodni. Niektóre rodzaje pasożytów można natomiast zwalczać antybiotykami zawierającymi doksycyklinę.
Zazwyczaj niezbędne jest także leczenie wspomagające w postaci wlewów dożylnych lub transfuzji krwi.
Problemy związane z leczeniem babeszjozy u psów
Mimo skrupulatnie przeprowadzonego leczenia, zdarza się, że nie przyniesie ono zamierzonych efektów. Dlatego bardzo ważne są działania profilaktyczne, takie jak regularne sprawdzanie psa pod kątem obecności kleszczy.
Przyczyny: Co wywołuje babeszjozę u psów?
Jak już wspomnieliśmy, babeszjozę wywołują jednokomórkowe pierwotniaki z rodzaju Babesia. Choroba ta występuje głównie w cieplejszych strefach klimatycznych, jednak ze względu na globalne ocieplenie klimatu, babeszjoza od lat rozprzestrzenia się i dotarła również do Polski.
Zakażenie: Które kleszcze przenoszą babeszjozę?
Decydujące znaczenie w przenoszeniu babeszjozy mają kleszcze łąkowe (Dermacentor reticulatus) i kleszcze psie (Rhipicephalus sanguineus). Jak przebiega zakażenie?
- Kiedy kleszcz pożywia się zawierającą pasożyty krwią, wraz z nią dostają się one do jego organizmu.
- Jeśli wówczas ukąsi psa, przedostaną się one do organizmu zwierzęcia przez ślinę kleszcza.
- W organizmie psa atakują one erytrocyty (czerwone krwinki), w których się namnażają.
- W miarę ich namnażania, w krwinkach zaczyna brakować miejsca i zaczynają one pękać, wywołując babeszjozę.
Wskazówka: Teoretycznie zakażenie babeszjozą możliwe jest również poprzez transfuzję krwi, jednak dzięki ścisłym kontrolom zdarza się to niezwykle rzadko.
Rokowania: Czy babeszjoza jest uleczalna?
Jeśli babeszjoza zostanie w porę rozpoznana i leczona, wyleczenie cierpiącego na nią psa jest możliwe. Może jednak zdarzyć się tak, że po zakończonym leczeniu pies do końca życia będzie nosicielem pierwotniaka Babesia, który będzie powodować nawroty choroby.
Dlatego bardzo ważne jest regularne monitorowanie zdrowia psa i przestrzeganie wszystkich zaleceń lekarza weterynarii.
Profilaktyka: Jak można uchronić psa przez babeszjozą?
Aby zapobiec zarażeniu się psa babeszjozą, należy zapewnić mu ochronę przed kleszczami przez cały rok.
Wskazówka: Wiele lat uważano, że kleszcze pojawiają się tylko w ciepłych miesiącach. Niestety obecnie coraz więcej przypadków babeszjozy stwierdza się także w chłodnych miesiącach zimowych. Niektóre gatunki kleszczy mogą bowiem przetrwać nawet w temperaturach rzędu czterech stopni Celsjusza.
Jak uniknąć ukąszeń kleszczy?
Aby uchronić psa przed kleszczami należy przez cały rok stosować środki przeciw kleszczom. Ponadto po każdym spacerze należy psa dokładnie obejrzeć pod kątem obecności pajęczaków.
Jak prawidłowo usunąć kleszcza wyjaśniamy w artykule dotyczącym usuwania kleszczy.
Wskazówka: Kleszcze przenoszą również inne patogeny, takie jak te odpowiedzialne za anaplazmozę, dlatego tym bardziej warto chronić przed nimi zwierzęta.
Czy istnieje szczepionka przeciwko babeszjozie?
Co prawda szczepionka przeciwko babeszjozie nie jest obowiązkowa, ale istnieje możliwość podania jej psu. Dostępne na rynku preparaty wprawdzie nie zapobiegają samemu zakażeniu i są skuteczne tylko w przypadku niektórych gatunków patogenów, ale zmniejszają ryzyko wystąpienia ciężkiej postaci choroby.
Jeśli planujesz wybrać się na urlop z psem na południe lub w inne obszary ryzyka, szczepienie może być więc dobrym pomysłem.
Wszechstronne wykształcenie weterynaryjne uzyskała na Uniwersytecie Justusa Liebiga w Gießen (Justus-Liebig-Universität Gießen). Zdobyła tam doświadczenie w różnych dziedzinach, takich jak medycyna małych, dużych i egzotycznych zwierząt, a także farmakologia, patologia i higiena żywności. Obecnie udziela się jako autorka, pracuje także nad własną rozprawą naukową. Jej celem jest polepszenie ochrony zwierząt przed chorobami wywoływanymi przez patogeny bakteryjne. Oprócz naukowej wiedzy weterynaryjnej, jako szczęśliwa opiekunka psa, dzieli się także własnymi doświadczeniami. Dzięki temu potrafi jeszcze lepiej zrozumieć i wyjaśnić obawy i problemy, jak również powtarzające się pytania opiekunów dotyczące zachowania i zdrowia ich zwierząt domowych.
