Sinice w akwarium: Rozpoznawanie i zwalczanie

Zielono-niebieski dywan z glonów bezlitośnie pokrywa rośliny, przedmioty i podłoże. Sinice w akwarium nie tylko wyglądają nieestetycznie, ale stanowią również realne zagrożenie dla roślin i ryb. Ale czym tak naprawdę są sinice i jak się rozwijają? Dowiedz się, jak skutecznie walczyć z sinicami w akwarium i jak zapobiegać ich inwazji.

Czym są sinice?

Tak naprawdę sinice wcale nie są glonami, ale bakteriami (Cyanobacteria). Ten fakt czyni je jednymi z najstarszych żywych organizmów. Podobnie jak glony, sinice przeprowadzają fotosyntezę, czyli odżywiają się, przekształcając wodę i dwutlenek węgla w glukozę i tlen przy pomocy energii świetlnej (chlorofilu).

Dlaczego sinice w akwarium są szkodliwe?

Jednak w akwarium naturalne organizmy mogą stać się prawdziwym utrapieniem. Wielu właścicieli akwariów traci zainteresowanie tym pięknym hobby w pewnym momencie po trzeciej inwazji sinic. Niebiesko-zielony osad w akwarium nie tylko wygląda nieestetycznie i wydziela nieprzyjemny zapach, ale jest również szkodliwy dla roślin wodnych żyjących w akwarium, a także dla ryb i bezkręgowców, ponieważ większość sinic – których jest ponad 2000 różnych gatunków – wytwarza toksyny. Roślina całkowicie pokryta obślizgłymi glonami nie może poza tym przeprowadzać fotosyntezy. Nie będzie mogła się więc odżywiać i prędzej czy później zwiędnie.

Przyczyny występowania sinic w akwarium

Bardziej szczegółowe badanie prawdopodobnie ujawniłoby występowanie sinic w prawie każdym akwarium. Warto jednak podkreślić, że niski poziom tych bakterii rzadko stanowi problem w akwariach ze stabilną mikrofauną. Problem pojawia się dopiero wtedy, gdy sinice za bardzo się rozmnażają. Dzieje się tak, gdy mikrofauna, czyli chemia wody, zostaje wyprowadzona z równowagi. Ewentualne nadwyżki składników odżywczych w wodzie szkodzą innym roślinom, ale sprzyjają rozwojowi niepożądanych organizmów. Pogarszająca się jakość wody nie ma prawie żadnego wpływu na odporne sinice – wręcz przeciwnie. W przeciwieństwie do roślin akwariowych, sinice nie mają prawie żadnych wymagań wobec środowiska, w którym żyją. Do fotosyntezy, czyli przyjmowania pokarmu, potrzebują tylko światła.

Kiedy system w akwarium traci równowagę

Dlaczego jakość wody w akwarium nagle się pogarsza i sprzyja rozwojowi sinic? Przyczyny nieoptymalnej fauny bakteryjnej są tak różnorodne, jak istnieją gatunki sinic. Do najczęstszych błędów należą:

• niewłaściwe dbanie o akwarium
• zbyt rzadka wymiana wody
• zbyt częste karmienie ryb
• zbyt intensywne lub zbyt długie oświetlenie akwarium
• za dużo ryb w stosunku do wielkości akwarium
• wzrost poziomu fosforanów spowodowany nadmierną wydajnością filtra

Co mogę zrobić przeciwko sinicom w akwarium?

Nawet najbardziej doświadczonym akwarystom zdarzają się wyżej wymienione błędy i dlatego może się zdarzyć, że po latach dbania o akwarium nagle pojawią się w nim sinice. A kiedy już się tam znajdą, dość ciężko się ich pozbyć. W końcu sinice to wytrawni „survivalowcy”, a próby ich zwalczania często kończą się tylko krótkotrwałym sukcesem. Jak więc na stałe pozbyć się sinic w akwarium?

Jak rozpoznać sinice w akwarium?

Zanim wypowiesz wojnę sinicom w Twoim akwarium, musisz oczywiście upewnić się, że to rzeczywiście te bakterie. Ze względu na swoje typowe właściwości sinice są na szczęście stosunkowo łatwe do zidentyfikowania. Przede wszystkim należy wymienić ciemnozielono-niebieskawy, mieniący się wygląd kolor oraz teksturę podobną do dywanu o tłustej, śliskiej warstwie wierzchniej. Ponadto sinice różnią się od innych prawdziwych gatunków glonów, takich jak zielenice, nieprzyjemnym zapachem. Zgniły, stęchły, lekko rybi zapach możesz łatwo wyczuć na dłoniach, jeśli dotkniesz liścia pokrytego sinicami lub innego przedmiotu w akwarium. Jeśli sinice zadomowiły się w akwarium na dobre, smród wydziela od razu, gdy je otworzymy. Jeśli chcesz mieć absolutną pewność, że to faktycznie sinice, możesz również odessać kilka kępek i umieścić je w czystej szklance na jeden dzień. Jeśli po kilku godzinach wokół kępek tworzy się zielona warstwa, najprawdopodobniej są to sinice.

Przywracanie równowagi systemu w akwarium

Aby skutecznie zwalczyć sinice, trzeba – jak to często w życiu bywa – sięgnąć do przyczyn. Teraz już wiesz, że sinice pojawiają się ze względu na brak równowagi w akwarium. Oznacza to więc, że należy podjąć działania, by tę równowagę przywrócić. Oprócz ograniczenia ilości karmienia lub skrócenia czasu naświetlania, należy wykonać następujące czynności pielęgnacyjne:

• Codziennie usuwaj sinice z akwarium, odsysając je z przedmiotów lub liści. Silnie dotknięte nimi rośliny należy całkowicie usunąć.
• Należy przeprowadzić gruntowną wymianę wody (co najmniej 80 procent zawartości). W razie potrzeby powtórz proces.
• Wyczyść filtr i zmniejsz jego wydajność. Zmniejszy to poziom fosforanów w akwarium.
• Ewentualnie kup nowe rośliny akwariowe. Rośliny w akwarium powinny być szybko rosnące, aby stanowiły dobrą przeciwwagę dla sinic.
• Zapewnij dodatkowe napowietrzenie akwarium, instalując pompę tlenową (zwaną również pompą membranową).

Środki te zapobiegają silnemu rozwojowi sinic. Najważniejsze jest, żeby wykonywać te kroki konsekwentnie, z dużą wytrwałością i cierpliwością. Nie ma sensu odsysać sinic raz i mieć nadzieję, że znikną na zawsze. Musisz konsekwentnie uprzykrzać życie nieproszonym organizmom w swoim akwarium, co oznacza codzienne usuwanie, odsysanie i wycieranie.

Czy ryba Argus lub zatoczek rogowy będą pomocne?

Niestety nie ma ryb, które żywią się sinicami i które w związku z tym mogłyby wykonać tę pracę za Ciebie. Nawet jeśli głodna ryba Argus spróbuje sinic, zazwyczaj będzie to pierwszy i ostatni raz. Lepsze okazały się w tej materii ślimaki, a konkretnie zatoczki rogowe, które faktycznie odsysają tego typu brzydkie wykładziny dywanowe w akwarium. Do całkowitego zwalczenia bakterii potrzeba jednak dość dużo tych małych ślimaków.

Jeśli sinic jest bardzo dużo… odciąć dopływ światła

Jeśli mimo zastosowania tych środków sinice pojawią się ponownie, prawdopodobnie pomoże tylko „ciemna kuracja”. Sinice potrzebują do wzrostu przede wszystkim światła – jeśli ich go pozbawisz, po pewnym czasie „zagłodzą się” i znikną z Twojego akwarium. Nie martw się, inne rośliny akwariowe zazwyczaj bez problemu przetrwają bez światła.

Aby metoda ta była naprawdę skuteczna, należy postępować w następujący sposób:

1. Przygotowanie: przed rozpoczęciem ciemnego utwardzania należy ponownie wykonać wszystkie czynności opisane powyżej w celu kontroli sinic: Najpierw trzeba odessać wszystkie widoczne osady sinic, przeprowadzić gruntowną wymianę wody (co najmniej 80 procent), wyczyścić filtr, zainstalować dodatkową pompę tlenową i zmniejszyć wydajność filtra. Jeśli dodatkowo nawozisz akwarium CO2, należy zaprzestać tej praktyki w czasie oczyszczania go z sinic.
2. Następnie wyłącz światła w swoim akwarium i zakryj je całkowicie od zewnątrz. Metoda ta jest skuteczna tylko wtedy, gdy w akwarium jest naprawdę zupełnie ciemno. Jeśli z oświetlenia w pomieszczeniu nadal dochodzi światło do akwarium, to wystarcza ono jako „pokarm” dla sinic. Do zaciemnienia nadaje się kartonowe pudełko lub duży koc powieszony nad akwarium.
3. Następnie trzeba ograniczyć karmienie ryb, a najlepiej całkowicie je przerwać. Zdrowe ryby mogą zwykle wytrzymać kilka dni bez jedzenia. Po trzech do pięciu dni należy zajrzeć pod koc lub skrzynkę i sprawdzić, czy ryby mają się dobrze. Jeśli masz wrażenie, że ryby potrzebują jedzenia, podawaj je bardzo oszczędnie, a następnie ponownie całkowicie zaciemnij akwarium.
4. Po tygodniu należy przeprowadzić kolejną dużą wymianę wody i w razie potrzeby usunąć nowe warstwy sinic.
5. Przez kolejne cztery – sześć dni powinno być wyłączone, a ryby w tym czasie należy karmić bardzo oszczędnie lub (najlepiej) wcale.
6. Po 9–14 dniach od początku stosowania tej metody można ponownie włączyć światło w akwarium i usunąć zewnętrzne zaciemnienie.
7. Zaraz potem należy przeprowadzić kolejną podmianę wody. Tym razem najlepiej jest zastąpić 90 procent wody świeżą.
8. W ciągu kilku następnych dni możesz wyłączyć dodatkową pompę tlenową i ponownie rozpocząć karmienie ryb. Należy jednak nadal robić to oszczędnie. Ani Tobie, ani rybom nie wyjdzie to na dobre, gdy po zastosowaniu tej metody na raz podasz im cały pokarm, którego nie otrzymały podczas tej „diety”.

Profilaktyka to najlepsze rozwiązanie

Jeśli udało Ci się pozbyć sinic z akwarium za pomocą opisanych powyżej środków, najważniejsza praca została wykonana. Nie wolno jednak spocząć na laurach – nie chcesz w końcu aby sinice powróciły. Aby mieć trwały spokój przed tymi nieprzyjemnymi bakteriami, musisz zadbać o odpowiedni „klimat” w Twoim akwarium. Obejmuje to regularne wykonywanie niezbędnych czynności pielęgnacyjnych.

W ten sposób czyści się akwarium prawidłowo:

• Wymieniaj około 10–20% wody raz w tygodniu i około 30–50% co dwa lub trzy tygodnie.
• Raz w tygodniu czyść ściany akwarium za pomocą gąbki do usuwania glonów. Przynajmniej co dwa tygodnie należy również dokładnie przetrzeć wszystkie elementy wyposażenia akwarium.
• Raz w tygodniu czyścić podłoże odkurzaczem (do żwiru).
• Podczas czyszczenia należy przepłukać filtr akwariowy pod bieżącą wodą. Raz w miesiącu należy całkowicie wymieniać wkład filtra.
• Regularnie sprawdzaj jakość wody za pomocą paska testowego lub cyfrowego testera wody.
• Upewnij się, że w akwarium zawsze masz dużo wysokich i szybko rosnących roślin. Pomagają one w utrzymaniu równowagi ekosystemu w akwarium.

Im częściej czyścisz akwarium, tym mniej pracy będziesz mieć na dłuższą metę. Bakterie i glony nie mogą się w końcu rozprzestrzeniać, jeśli co tydzień czyścimy wodę, przedmioty, podłogi i szyby. Przy odrobinie wprawy i użyciu odpowiednich akcesoriów można szybko uporać się z czyszczeniem, a potem jeszcze bardziej cieszyć się swoim hobby.