Rybka pawie oczko znana jako gupik: Łatwa w pielęgnacji i odpowiednia dla początkujących akwarystów
Gupiki należą do grona najpopularniejszych akwariowych rybek słodkowodnych w skali całego świata. Bez problemu rozmnażają się także w niewoli, są łatwe w pielęgnacji i doskonale nadają się dla początkujących akwarystów. Pawie oczka cechuje różnorodność kolorystyczna i spora odporność na drobne błędy w ich utrzymaniu. To ruchliwe stworzenia, które charakteryzują się mnogością standardów hodowlanych.
Ogólne cechy gatunku
Samiec gupika osiąga zazwyczaj od 3 do 5 cm długości. Samice są zwykle nieco dłuższe i okrąglejsze od samców. W niewoli dożywają pięciu lat, w środowisku naturalnym rzadko żyją dłużej niż dwa lata. Gupiki rozmnażają się żyworodnie. Samice są dość niepozorne – mają oliwkowo-szarą skórę – samce natomiast dużo bardziej rzucają się w oczy: Posiadają wydłużoną płetwę ogonową, która przybiera różne kształty, na podstawie czego wyróżnia się różne rodzaje gupików. Ponadto płetwy ogonowe u samców przybierać mogą również różne odcienie kolorystyczne.
Rodzaje gupików
W 1866 roku w wodach pod miastem Trinidad na Kubie złowiono rybkę, którą wysłano w celach klasyfikacji niemieckiemu badaczowi Albrechtowi Güntherowi. Od tamtej pory systematyka tego gatunku nie uległa zmianie. Gupiki należą do rodziny ryb piękniczkowatych z rodzaju żyworodnych Poecilia. Zaliczają się do ryb promieniopłetwych, podgromada: nowopłetwe. Dziś poszczególne hodowle ukierunkowane są na konkretne barwy i kształty płetw. Krzyżówki międzygatunkowe są przez hodowców niepożądane, gdyż grożą utratą szlachetnego ubarwienia.
Ze względu na kształt płetwy ogonowej wyróżnia się następujące rodzaje gupików: wachlarz, triangel, welon, proporczyk, dwumiecz, górny miecz, dolny miecz, lira, łopatka, płomyk, rakietka i igiełka. Szczególną grupę gupików stanowią gupiki Endlera. To stosunkowo młoda rybka akwariowa, odkryta przez prof. Johna A. Endlera w 1975 w Wenezueli. Różni się ona od innych gupików budową ciała i barwą. W 2005 roku uznano ją za osobny gatunek, wcześniej stanowiła podgatunek gupika. Charakterystyczne dla tego stworzenia jest zielonkawe ubarwienie góry ogona i pomarańczowa wstęga na jego dolnej części. Gupiki Endlera nie są problematyczne w pielęgnacji, uwielbiają jasne, pełne roślinności akwaria.
Gupiki nie należą do zagrożonych gatunków, dlatego też nie są pod ochroną. Rozmnażają się szybko i lubią życie w niewoli. Gupiki opanowały ogromne obszary – od północnej Amazonii wraz z częścią wysp Antylskich poprzez północno-wschodnią Afrykę, aż po część Ameryki Południowej. Gupiki żyją u brzegów różnych akwenów wodnych, a także w półsłonych wodach ujść rzecznych. Unikają głębokich zbiorników, wolą wody przybrzeżne. Te aktywne w ciągu dnia stworzenia preferują środkowe i górne strefy powierzchniowe wód.
Gupiki są wytrzymałe i potrafią się szybko zaaklimatyzować w różnych warunkach. Po kilku generacjach przyzwyczają się nawet do temperatur poniżej 12°C. Ze względu właśnie na ich wytrzymałość, oraz w celu zwalczania plag komarów, wypuszcza się gupiki w wielu zbiornikach na całym świecie. W zastosowaniu gupików pokłada się nadzieję na ograniczenie chorób przenoszonych przez komary.
Pożywienie gupików w środowisku naturalnym i w akwarium
Gupiki są wszystkożerne i niezbyt wybredne przy doborze swojego pożywienia. Tyczy się to zarówno pożywienia w środowisku naturalnym, jak i w akwarium. Najchętniej jednak wybierają insekty latające.
Odpowiedni, by dostarczyć gupikom wszystkich niezbędnych składników odżywczych będzie żywy pokarm. Czasami pawie oczka szukają także na kamykach i korzeniach alg lub podgryzają delikatne rośliny. Pożywienie gupiki potrafią strawić w około 45 minut, dlatego właściciele powinny karmić je niewielkimi porcjami lecz często. Korzystnie na zdrowie gupików może wpłynąć jeden dzień całkowitego postu w tygodniu, gdyż ten odciąża jelita i wspiera rozwój młodych.
Pokarm w płatkach wciąż stanowi najczęściej wybierane przez akwarystów pożywienie dla rybek, ponieważ jest wygodny w porcjowaniu i praktyczny w przechowywaniu. Płatki o 80% zawartości wody bardzo dobrze odpowiadają naturalnemu pożywieniu gupików i zawierają optymalną kombinację składników odżywczych. Po otworzeniu opakowania stosunkowo szybko wytrącają się minerały i witaminy, dlatego zawartość jednego opakowania powinna zostać zużyta wciągu maksymalnie trzech miesięcy.
Płatki rozpuszczają się w wodzie po upływie jakichś 40 minut, pokarm granulowany natomiast pozostaje w wodzie w postaci stałej przez kilka godzin. Z tego powodu wielu właścicieli ryb akwariowych sięga także po ten rodzaj pokarmu. Pożywienie mrożone stanowi kolejną dobrą alternatywę w żywieniu gupików, jednak nie może wykazywać ono oparzeliny zamrażalniczej. Żywy pokarm najlepiej odpowiada naturalnym potrzebom gupików, jednak wymaga sporo pracy w przygotowaniu. W naturalnym środowisku pawie oczka polują na narybek, wodne insekty, komary, larwy, pająki i małe mięczaki. Karmiąc ryby akwariowe, nie podawaj im nigdy więcej pożywienia niż będą w stanie zjeść w ciągu pięciu minut.
Utrzymanie gupików w akwarium
W każdym akwarium z gupikami powinna znaleźć się bujna roślinność. Stabilizuje ona biocenozę wodną i służy rybom jako schronienie, a dla młodych stanowi ważne źródło pokarmu. Roślinność powinna znajdować się w całym akwarium, ponieważ gupiki przebywają chętnie na każdej głębokości. Rośliny na dnie akwarium posłużą pawiemu oczku jako nocna kryjówka. Także roślinność pływająca na powierzchni wody chętnie będzie przez niego wykorzystywana. Mszaki pomogą natomiast w filtrowaniu substancji szkodliwych. Zbyt intensywny rozrost roślinności jest jednak niepożądany, gdyż do akwarium może nie dostawać się wystarczająca ilość światła. Zbyt wiele mszaków wpływa także na wartość pH wody.
Do życia w komforcie gupiki nie potrzebują w akwarium podłoża. W ozdobnym akwarium warstwa piasku czy żwirku będzie jednak prezentowała się ładnie. Gupiki nie lubią prądów ani zbyt ruchliwych współlokatorów. Akwarium dla gupików powinno mieć długość co najmniej 60 cm.
Hodowanie gupików
Gupiki są zwierzętami stadnymi, cenią sobie towarzystwo, dlatego zaleca się trzymanie razem minimum pięciu osobników. Hodowla młodych gupików nie jest trudna. Dla miotu z 20 osobnikami wystarczy akwarium o pojemności 25 litrów. Większe mioty z ponad 60 osobnikami wymagają 80-litrowego akwarium. Gupiki często zjadają swoje młode, dlatego zaleca się przygotowanie kotnika, by oddzielić starsze osobniki od narybku. Zarówno w ciaśniejszym pojemniku, jak i w dużym akwarium z małą ilością ryb starsze gupiki dadzą sobie doskonale radę. Pływając w dużym akwarium będą rozbudowywały masę mięśniową, woda w małych akwariach powinna być natomiast wymieniana częściej. Do utrzymania dużej ilości młodych gupików konieczne jest jednak duże akwarium. Koniecznie przykryj akwarium szybą, gdyż podczas karmienia wszystkie młode gromadzą się w jednym miejscu, któryś być może będzie chciał uwolnić się z uścisku i wyskoczyć z wody. Szyba zapobiegnie wyskoczeniu rybki z akwarium.
Zdarza się, że w wyniku niewłaściwie prowadzonej hodowli niektóre dostępne w sklepach zoologicznych gupiki są osłabione. Zaleca się, by udać się do wykwalifikowanego sprzedawcy, który potrafi udzielić informacji na temat hodowli, z której pochodzą ryby. Czasami zdarza się, że zmiana wody może wpłynąć negatywnie na zdrowie gupików, kolejna generacja będzie jednak dużo bardziej odporna, gdy od urodzenia będzie wychowywać się w danym środowisku wodnym.
Niektóre rodzaje gupików podatne są na zachorowania na martwicę płetw czy ichtioftiriozę (rybią ospę). Przy martwicy płetwy tracą kolor i strzępią się. Częstą przyczyną jej występowania jest zbyt rzadka wymiana wody. Należy wówczas zmienić 50% wody i posolić ją niejodowaną solą kuchenną. Rybia ospa wywoływana jest przez pasożyty. Wytrzymałe ryby mogą przetrwać chorobę także nieleczone. Po jej przebyciu stają się na nią odporne. Zainfekowane przez pasożyty zostają nie tylko zwierzęta, ale i woda, dlatego nie ma potrzeby przenoszenia chorych ryb do osobnego zbiornika. Pozbyć się pasożytów możesz za pomocą promieni UV lub medykamentów. Terapia trwa dwa do trzech tygodni.
Ponieważ gupiki cechuje zdolność przystosowania się do różnych warunków, mogą być one trzymane z innymi gatunkami. To, czy czują się one w mieszanym akwarium komfortowo czy nie, rozpoznasz po tym, że w dobrych warunkach niemal natychmiast zaczynają się rozmnażać. Z reguły dobrze dogadują się z krewetkami, ślimakami, mieczykami, zbrojnikami i kąsaczokształtnymi.
