Właściwe żywienie pozytywnie wpływa na zdrowie Twojego konia. Układając dietę należy uwzględnić w niej czynniki takie jak rasa, miejsce trzymania zwierzęcia i obciążenie treningowe. Co jedzą konie? Poniżej zamieszczamy wszystkie najważniejsze informacje na ten temat.
Co jedzą konie?
Artykuł napisany przez Jana Schubert
© ba11istic / stock.adobe.com
Konie są przyzwyczajone do trzymania głowy blisko ziemi podczas jedzenia, dlatego nie należy umieszczać pojemników z paszą zbyt wysoko.
Spis treści
Czym żywią się konie na wolności?
Konie mają bardzo wrażliwy przewód pokarmowy, co ma źródło w ich pochodzeniu. Konie pierwotnie żyły na terenach stepowych, gdzie pobierały stale niewielkie porcje bogatego w błonnik pokarmu. Ich układ pokarmowy doskonale się do tego przystosował. Zbyt dużo lub zbyt mało paszy, podobnie jak niewłaściwa dieta mogą mieć poważne skutki dla ich organizmu.
Zwierzę stepowe w ogrodzie
Żołądek koni nieprzerwanie wytwarza kwas żołądkowy, który zneutralizować może tylko pokarm i wydzielana w związku z jego spożywaniem ślina. Brak dostępu do paszy przez dłuższy czas może szybko doprowadzić do dolegliwości, takich jak kolka czy wrzody żołądka, które stają się coraz bardziej powszechne wśród koni, właśnie ze względu na brak wystarczającej ilości śliny, sprawiający, że kwas żołądkowy działa na niekorzyść samego żołądka.
Chów stajenny a dziko żyjące konie
Większość współczesnych koni trzymana jest w stajniach. Nawet jeśli mają dużo ruchu czy są użytkowane sportowo, aktywności takiej nie można porównać do tej w przypadku dzikich koni. Dlatego też dieta wielu koni jest zbyt kaloryczna i bogata w składniki odżywcze, a mniej często znaczy więcej. Zawsze zwracaj uwagę na stan odżywienia swojego podopiecznego i reaguj natychmiast w przypadku jakichkolwiek zmian, metabolizm tych zwierząt jest bowiem bardzo wrażliwy.
Różne rodzaje pasz dla koni
Zasadniczo, paszę dla koni możemy podzielić na trzy rodzaje, z których każdy powinien mieć swój określony udział w diecie.
Nie oszczędzaj na jakości
Nie idź na kompromis w kwestii jakości paszy. Pieniądze zaoszczędzone w ten sposób zazwyczaj trzeba będzie później zainwestować w leczenie zwierzęcia.
Pasza objętościowa jest podstawą zdrowego żywienia koni, do której koń powinien mieć zawsze dostęp. Cechuje się wysoką włóknistością, zawiera średnią lub małą ilość składników odżywczych, jest za to bogata w błonnik, co wspomaga i ułatwia trawienie.
Pasza objętościowa to:
- siano,
- słoma,
- trawa,
- kiszonka z trawy i kukurydzy
Siano i słoma zalecane są zwłaszcza latem. Oprócz trawy, na łąkach rosną również zioła i koniczyna, będące źródłem cennych składników odżywczych. Słoma jest produktem ubocznym zbiorów zbóż i jest również wykorzystywana jako ściółka w boksach.
Kiszonki
Kiszonki z trawy czy kukurydzy charakteryzują się wyższą zawartością składników odżywczych niż siano czy słoma, co wynika ze sposobu ich konserwacji. Nie powinny one jednak być przechowywane zbyt długo, ponieważ są podatne na rozwój pleśni i gnicie, a zepsuta kiszonka stanowi bardzo duże zagrożenie dla życia koni. Dlatego podczas zadawania paszy należy zachować ostrożność i za każdym razem sprawdzać, czy nie towarzyszy jej kwaśny zapach, będący oznaką zepsucia.
Pasza okopowa to bulwy, korzenie, owoce i inne części roślin, w których zawartość suchej masy wynosi mniej niż 55%. Oprócz dużej zawartości wody charakteryzują się one wysokim udziałem cukru, co sprawia, że zwierzęta szczególnie je lubią, a ponadto stanowią smaczną odmianę od siana i słomy.
Niemniej, należy zwracać uwagę na zawartość cukru w ich diecie – również konie mogą bowiem zapaść na choroby, takie jak cukrzyca. Poza tym, duża zawartość cukru jest równoznaczna z wysoką kalorycznością, co przy niewielkiej ilości ruchu może szybko doprowadzić do nadwagi.
Ten rodzaj paszy jest najbardziej pożywny i chętnie zjadany przez wierzchowce. Pod tym pojęciem kryją się pasze o szczególnie wysokiej zawartości kalorii lub składników odżywczych.
Występuje w postaci paszy jednoskładnikowej, np. owsa, kukurydzy lub jęczmienia oraz w postaci paszy mieszanej – wówczas zwana jest musli lub meszem. Są to zazwyczaj mieszanki zbóż z dodatkiem suszonych warzyw, ziół czy witamin.
Mieszanki paszowe mogą być wysokokaloryczne lub niskokaloryczne, ale bogate w składniki odżywcze. Ze względu na ich niedobory, niektóre konie wymagają podawania specjalnej paszy treściwej, inne takiej, która pokryje ich zapotrzebowanie kaloryczne.
© Mani / stock.adobe.com
Co jedzą konie: Wskazówki dotyczące żywienia koni
Z biegiem czasu układ trawienny dzikich koni doskonale dostosował się do ich naturalnego trybu życia i znalazł odzwierciedlenie w ich genetyce. Ponieważ wszystkie współczesne rasy koni wywodzą się od dzikich koni, wciąż mają one z nimi bardzo wiele wspólnego.
Poniżej przedstawiamy kilka kwestii, które należy uwzględnić w karmieniu koni:
- Konie muszą mieć stały dostęp do paszy. Przerwy w karmieniu są bardzo niekorzystne dla ich układu trawiennego.
- Podstawą ich diety powinna być pasza objętościowa.
- Na każde 100 kilogramów masy ciała powinno to być 1,5 do 2 kg.
- Należy zawsze najpierw podawać paszę objętościową, a następnie okopową lub treściwą.
- Udział paszy okopowej i treściwej w diecie zależy od obciążenia pracą i ewentualnych dolegliwości zdrowotnych. Konie rekreacyjne mają zazwyczaj mniejsze zapotrzebowanie kaloryczne niż konie sportowe.
- Paszę treściwą należy podzielić na kilka mniejszych porcji w ciągu dnia.
- Należy upewnić się, że koń ma odpowiednią ilość ruchu. Brak ruchu nie powinien być zastępowany ograniczeniem paszy.
- Plany żywieniowe są elastyczne i należy je dostosowywać do aktualnej sytuacji.
- Siatki na siano należy umieścić na odpowiedniej wysokości – lepiej niżej niż wysoko. W naturalnych warunkach konie pobierają paszę z głową blisko ziemi.
- Uważaj na smakołyki dla koni. Często zawierają cukier lub inne niezdrowe składniki. Lepszą alternatywą są samodzielnie przygotowane przysmaki. Wiesz wówczas dokładnie, co zawierają.
Jak znaleźć odpowiednią paszę dla konia?
Nie istnieje coś takiego jak właściwa pasza. Jest tylko pasza odpowiednia dla konia na dany moment i w danej sytuacji. Aby ją znaleźć, niezbędne będzie nieco detektywistycznej pracy, podczas której należy uwzględnić wiele czynników.
Wskazówka
Wymień się informacjami z lekarzami weterynarii lub właścicielami koni tej samej rasy, którzy już mają bezcenną wiedzę praktyczną.
Pochodzenie konia i rasa odgrywają bardzo ważną rolę podczas wyboru paszy. Przez tysiące lat genetyka danej rasy dostosowała ją do optymalnego funkcjonowania w warunkach panujących w jej ojczyźnie.
Koń, który potrafi poradzić sobie z jałowymi stepami i pożywieniem ubogim w składniki odżywcze, będzie miał trudności z odnalezieniem się na pełnych tłustej roślinności łąkach i wysokokaloryczną paszą. Jest to powód, dla którego przedstawiciele ras, takich jak konie islandzkie, haflingery czy kuce szetlandzkie w przypadku nieograniczonego dostępu do pożywienia szybko przybierają na wadze.
Przyjrzyj się dokładnie otoczeniu, w którym przebywa koń i jego potrzebom. Czy łąki, na których jest wypasany są zasobne czy ubogie? Czy istnieją składniki odżywcze, których brakuje w regionie lub w które obfitują lokalne gleby?
Najlepiej porozmawiać na ten temat z miejscowymi rolnikami, którzy zazwyczaj doskonale znają stan gleby na ich terenie.
Dlatego warto poradzić się właściciela stajni lub okolicznych mieszkańców. Na tej podstawie możesz lepiej zaplanować dzienne racje pokarmowe i w razie potrzeby zastanowić się nad ewentualnym podawaniem suplementów.
Wskazówka: Najlepiej wykonać badanie krwi, które wykaże ewentualne niedobory u konia. Jest ono wskazane zwłaszcza, jeśli chcesz suplementować minerały, takie jak cynk czy selen i pomoże uniknąć niebezpiecznej nadpodaży.
Z wiekiem procesy trawienne i metaboliczne spowalniają. Choroby takie jak ochwat, zużycie stawów czy skłonności do kolek wymagają odpowiedniego dostosowania planu żywieniowego. W większości przypadków zalecane jest wówczas zwiększenie ilości minerałów, witamin i składników odżywczych oraz obniżenie wartości kalorycznej posiłków.
Starsze zwierzęta ruszają się mniej i nie potrzebują już takiej ilości kalorii, jak wierzchowce w sile wieku. Dlatego należy skupić się przede wszystkim na paszy objętościowej. Zawarte w niej włókna wspierają osłabiony układ trawienny, a zawartość kalorii w zupełności wystarcza, aby pokryć zapotrzebowanie energetyczne seniorów.
Uwaga: Konie w bardzo zaawansowanym wieku i konie chore czasami mają wyższe zapotrzebowanie kaloryczne. W przeciwnym razie szybko tracą na wadze. Ponadto, względu na gorszy stan uzębienia, nie są w stanie sprawnie rozdrobnić pożywienia. Uważnie obserwuj swojego podopiecznego i dostosowuj ilość i skład pokarmu do jego aktualnych potrzeb. Miękki mesz będzie w ich przypadku lepiej tolerowany niż twarde ziarna owsa.
Konie, które są użytkowane bardzo intensywnie mają większe zapotrzebowanie kaloryczne. Podczas ciągnięcia ciężkich powozów czy uczestniczenia w zawodach w skokach przez przeszkody i ujeżdżeniu koń zużywa dużo kalorii.
Aby to zrekompensować i wspomóc wzrost mięśni, wymagana jest podaż dużej zawartości białka i węglowodanów. Ilość paszy treściwej w planie żywieniowym należy w takim przypadku zwiększyć. Powinna ona stanowić większość podawanych posiłków.
Czego nie mogą jeść konie?
Należy pamiętać, że nie wszystko, co jedzą ludzie jest dobre dla koni. W poniższej liście znajdziesz produkty, których nie wolno podawać koniom:
- Warzywa psiankowate, takie jak ziemniaki, bakłażany, pomidory i papryka. Niektóre z nich zawierają toksyny w ilości nieszkodliwej dla człowieka, a niebezpiecznej dla koni, w organizmie których nie ulegają rozkładowi.
- Produkty mleczne, ponieważ organizm konia nie wytwarza enzymów rozkładających zawartą w nich laktozę, ich spożycie skutkuje intensywnymi biegunkami.
- Cukier i słodycze, takie jak czekolada, które są szkodliwe dla koni.
- Warzywa kapustne, ponieważ zawarte w nich oleje musztardowe powodują u koni wzdęcia i sprzyjają występowaniu kolki.
- Skoszona trawa, ponieważ szybko pleśnieje i gnije. Poza tym może zawierać trujące rośliny.
Żywienie konia: Jak ułożyć optymalną dietę?
Wiesz już, jakie warunki panują w miejscu, gdzie trzymasz swojego konia i jakie wymagania ma rasa, której jest przedstawicielem. Teraz musisz ułożyć odpowiedni plan żywienia. W tym celu warto skonsultować się z lekarzem weterynarii. Pomoże Ci on w określeniu odpowiedniej ilości składników odżywczych, których potrzebuje Twój podopieczny, biorąc pod uwagę jego obciążenie fizyczne i stan zdrowia.
W przypadku choroby lub zmiany warunków utrzymania, plan ten należy odpowiednio zmodyfikować. Dobrym pomysłem są plany tygodniowe, które umieścisz na szafce ze sprzętem, paszarni lub boksie konia, tak aby były widocznie przede wszystkim dla stajennych. W ten sposób będziesz mieć bieżący wgląd w to, jakie składniki odżywcze i pasza specjalistyczna są podawane i kiedy.
Podsumowanie: Złożony temat wymagający doświadczenia
W skład diety koni wchodzi pasza objętościowa, treściwa i okopowa. W razie potrzeby można ją uzupełniać specjalnymi dodatkami. Brzmi prosto, ale w praktyce jest dość skomplikowane.
Przed zakupem konia przestudiuj ten temat i pod lupę weź kwestie związane z rasą konia, miejscem jego trzymania i stanem zdrowia.
Już jako dziecko wolała przytulać się do swojego kota perskiego niż pluszowego misia. Jak nieco podrosła, tak długo prosiła rodziców o własnego konia, aż jej ulegli i pozwolili kupić swojego wierzchowca. Dzięki zwierzętom przeżyła wiele wspaniałych chwil i pomimo tego, że życie ze zwierzętami nie zawsze jest łatwe, nie wyobraża sobie nie mieć ich u swojego boku – jak twierdzi, dotykają takich obszarów jej duszy, do których nikt inny nie ma dostępu. Ten ich wspaniały czar odczuwa także, gdy o nich pisze i ma nadzieję, że choć trochę tej magii odczuwa się podczas czytania przygotowanych przez nią artykułów.
Podziel się swoją opinią
Czy artykuł był pomocny?
Najczęściej polecane
3 min
6
Rodzaje siodeł
Dowiedz się, które siodło będzie najlepsze dla Ciebie i Twojego konia.
4 min
6
Chów bezstajenny
Dowiedz się na czym polega ten cieszący się coraz większą popularnością sposób trzymania koni!
6 min
4
Kupno konia: O czym należy pamiętać?
Marzysz o własnym wierzchowcu? Dowiedz się, od czego zacząć jego poszukiwania.