Legwany to grupa jaszczurek, obejmująca ok. 35 gatunków, które łączy jedna cecha wspólna: tajemniczy wygląd, fascynujący zarówno doświadczonych jak i początkujących terrarystów. W przygotowanym przez nas artykule dowiesz się czy ten egzotyczny gatunek jaszczurki będzie odpowiedni dla Ciebie oraz jak wygląda jego utrzymanie i pielęgnacja.
© Denis Zaporozhtsev / stock.adobe.com
Legwan zachwyca swoim przypominającym dinozaura wyglądem.
Legwan to gad z rzędu łuskonośnych, wyglądem przypominający smoka rodem z bajki albo dinozaura. Zazwyczaj tylne nogi tych zwierząt są silniejsze niż przednie, a ogon często dłuższy od reszty ciała. U przedstawicieli niektórych gatunków dodatkowo pokrywają go kolce.
Gatunki legwana różnią się cechami zewnętrznymi, czasami nawet dosyć znacznie. Są okazy, które mierzą zaledwie kilka centymetrów i takie, które dorastają do ponad dwóch metrów.
Pokryta łuskami skóra tych jaszczurek jest paskowana lub nakrapiana. Niektóre z nich są szare, inne niebieskie, jeszcze inne czerwone, brązowe lub pomarańczowe, ale najbardziej znaną odmianą barwną jest zielona.
Płeć legwana można określić dopiero po roku lub dwóch od wyklucia, na podstawie wielkości porów udowych. Są to gruczoły skórne znajdujące się na wewnętrznej stronie ud gadów, u samców dużo wyraźniejsze niż u samic.
U starszych legwanów rzucają się w oczy „imponujących rozmiarów” organy, takie jak podgardle (łałok), grzebienie czy pokaźne kolce na ogonie. Wszystkie te cechy są dużo lepiej widoczne u męskich przedstawicieli tego gatunku.
Legwan to profesjonalny wspinacz, wybitny pływak i miłośnik kąpieli słonecznych. Swój dzień rozpoczyna od intensywnego wygrzewania się, kiedy to przywdziewa ciemne ubarwienie, tym samym zatrzymując ciepło. Z kolei, aby uchronić się przed południowymi upałami, zmienia kolor na jaśniejszy – legwan posiada podobne umiejętności szybkiej zmiany ubarwienia co kameleon.
Typowym zachowaniem często obserwowanym przez opiekunów tych małych dinozaurów jest kiwanie głową – w ten sposób samce starają się zaimponować samicom lub zastraszyć swoich rywali.
W przeciwieństwie do innych gatunków jaszczurek, legwan nie jest jadowity, ale pomimo tego może być niebezpieczny dla człowieka, jeśli ten nie będzie postępwał z nim we właściwy sposób. Legwany mają bardzo silne ogony, których w razie potrzeby używają jak bicza. Z kolei ich mocne pazury w naturze są pomocne podczas wspinania, ale w naszym domu mogą być użyte w takim samym celu w jakim korzysta z nich krnąbrny kot.
Wszystkie gatunki legwana składają jaja. Wyklute z nich młode osiągają dojrzałość płciową w wieku około trzech lat i rozmnażają się w porze suchej. W terrarium takie warunki można symulować za pomocą odpowiednich ustawień elementów jego wyposażenia.
Jeśli chodzi o zmianę ubarwienia, odgrywa ona rolę również w okresie godowym: Aby oczarować samicę, samiec mieni się wówczas intensywnymi odcieniami czerwieni lub pomarańczy.
Ilość składanych jak różni się w zależności od gatunku – w przypadku legwana zielonego jest to na przykład nie więcej niż 70 sztuk. Samica składa jaja po około dwóch miesiącach w piaszczystym podłożu, z których po 70-90 dniach wykluwają się małe legwany.
Aby legwan czuł się u nas jak w domu, oprócz towarzystwa innych przedstawicieli gatunku potrzebuje również odpowiedniego terrarium, które zapewni mu wystarczająco dużo miejsca i stworzy warunki zbliżone do tych, które panują w jego naturalnym środowisku.
Legwany mają dość duże wymagania dotyczące przestrzeni, dlatego jeśli nie mamy jej wystarczająco dużo w naszym domu, nie powinnyśmy decydować się na zakup najbardziej znanego legwana zielonego. Jest on bowiem największym przedstawicielem legwanów i może dorastać do ponad dwóch metrów. W związku z tym potrzebuje dużego terrarium, a najlepiej całego pokoju na wyłączność lub ogrodu zimowego. Ten gatunek legwana powinien być trzymany, jeśli w ogóle, tylko przez doświadczonych terrarystów.
Na szczęście oprócz niego istnieje wiele gatunków legwanów, wśród których są też legwany o niewielkich gabarytach, doskonałe dla początkujących, jak choćby kompaktowych rozmiarów legwan obrożny czy legwan malachitowy.
Zasady dobrostanu gatunku zakładają trzymanie jednego samca z jedną lub dwiema samicami. Ponieważ określenie płci w przypadku młodych zwierząt jest trudne nawet dla doświadczonych hodowców, należy kupować starsze zwierzęta lub zacząć od jednego osobnika i potem dokupić kolejne, kiedy płeć będzie już znana.
Jeśli przygarniamy dwa młode zwierzęta, które później okażą się być samcami, agresja w terrarium gwarantowana. Samce bowiem traktują siebie jako rywali i nie zawahają się użyć swoich pazurów podczas demonstracji siły.
Większość gatunków legwanów, które można trzymać w domu, nie podlega obowiązkowi rejestracji. Niemniej jednak podczas zakupu warto poprosić hodowcę lub sprzedawcę o okazanie świadectwa pochodzenia.
© kefca / stock.adobe.com
Wielkość terrarium zależy od gatunku gada, który ma w nim zamieszkać – pomiędzy poszczególnymi osobnikami istnieją duże różnice w wielkości, dlatego nie istnieje jeden uniwersalny wzorzec.
W sieci można znaleźć różne informacje na ten temat: Dla legwanów obrożnych na przykład zalecane wymiary terrarium wynoszą 120 x 60 x 60 centymetrów (długość x szerokość x wysokość), zaś dla legwanów zielonych 150 x 200 x 250 centymetrów.
Generalna zasada brzmi: Im więcej nasze gady mają przestrzeni, tym lepiej. Poza tym należy wziąć pod uwagę fakt, że młode legwany po zakończonym okresie wzrostu będą potrzebowały jej więcej, dlatego uwzględnijmy pewną rezerwę miejsca już podczas zakupu terrarium.
Światło i ciepło są kluczowe dla zmiennocieplnego legwana – w terrarium możemy zagwarantować mu jedno i drugie za pomocą specjalnych lamp, pamiętając o takiej ich aranżacji, żeby legwan nie miał do nich bezpośredniego dostępu, aby ustrzec go przed poparzeniem.
Oprócz właściwego oświetlenia, terrarium dla legwana musi zawierać następujące elementy:
Idealna wartość temperatury powietrza waha się od 25 to 28 stopni Celsjusza, a pod lampami grzejnymi może wynosić od 35 do 37 stopni Celsjusza. W nocy legwany preferują nieco niższą temperaturę i najlepiej będą się czuły, gdy jej wartość spadnie do 20-25 stopni Celsjusza.
W zależności od gatunku, w ciągu dnia wilgotność powietrza powinna wynosić od 60 do 80 procent. Na przykład legwan obrożny woli nieco bardziej suche warunki, z kolei legwany pochodzące z rejonów tropikalnych lepiej będą się czuły w warunkach większej wilgotności. W nocy wilgotność powinna być większa i w zależności od gatunku wynosić od 80 do 95 procent.
Terrarium należy regularnie czyścić, usuwając z niego resztki pokarmu oraz odchody. Nie zapominajmy również o pozostałościach skóry legwanów, odnawiają one bowiem swoją skórę wielokrotnie w ciągu roku, zwłaszcza w okresie wzrostu.
Warto wiedzieć: Niektóre gatunki legwana zimują przez okres dwóch do trzech miesięcy. W tym czasie należy odpowiednio dostosować warunki klimatyczne panujące w terrarium, stopniowo obniżając temperaturę przed okresem zimowego spoczynku oraz powoli zwiększając ją pod koniec hibernacji.
© Marina / stock.adobe.com
Niektóre legwany, takie jak na przykład legwan zielony są wegetarianami, inne są wszystkożercami i oprócz liści, roślin i ziół, nie pogardzą również owadami. Jednak w przypadku wszystkich przedstawicieli gatunku, niewielka część ich diety – około pięciu procent – powinna składać się z owoców i warzyw.
Zapotrzebowanie na świeży pokarm zależy od danego gatunku – w większości przypadków są to dwie do trzech porcji dziennie. Poza tym ta piękna jaszczurka musi mieć stały dostęp do świeżej wody do picia. W jej diecie ważne są także witaminy i wapń, które należy suplementować w ilości dopasowanej do wagi danego osobnika w celu uniknięcia przedawkowania.
Błędy w utrzymaniu lub niewłaściwe żywienie mogą powodować u legwanów dolegliwości takie jak:
Dlatego właśnie należy bacznie obserwować naszych podopiecznych, aby w porę wykryć jakiekolwiek nieprawidłowości w ich wyglądzie czy zachowaniu. Zwróćmy uwagę na widoczne zranienia i inne objawy choroby, takie jak brak apetytu, apatia, utrata wagi, biegunka czy nietypowa barwa skóry. Najlepiej jeszcze przed zakupem zwierzaka zorientować się, gdzie w naszej okolicy przyjmuje lekarz weterynarii specjalizujący się w gadach.
Jeśli dokładnie poznasz potrzeby i wymagania swojego legwana i zapewnisz mu dom odpowiedni dla gatunku, w którym Twój podopieczny będzie czuł się komfortowo, możesz liczyć na jego towarzystwo przez długie lata. Większość legwanów hodowanych przez człowieka żyje dziesięć, a nawet dwadzieścia lat.
Jeśli zdecydujesz się na zakup legwana, najlepiej udaj się prosto do hodowcy. Wybierz takiego, który będzie entuzjastą gatunku i poświęć trochę czasu na poznanie go zanim podejmiesz ostateczną decyzję. Zwróć uwagę na warunki, w jakich trzymane są zwierzęta – czy terraria są wystarczająco duże i dobrze utrzymane i czy cena oferowana za daną jaszczurkę jest adekwatna.
Możesz udać się na poszukiwania również do schroniska dla zwierząt, chociaż na nowy dom czekają tam przeważnie legwany zielone. Wielu opiekunów tych gadów nie zdaje sobie sprawy jak duże mogą urosnąć i nie są przygotowani do opiekowania się tymi pięknymi olbrzymami przez 20 lat.
Początkującym miłośnikom gatunku poleca się kupowanie dorosłych osobników. Wtedy znana jest już ich płeć i łatwiej ocenić ich zachowanie.
Absolutnie należy wystrzegać się kupowania importowanych, dziko żyjących egzemplarzy – nie wspierajmy działań godzących w ochronę gatunkową. Poza tym zwierzęta takie są przeważnie w bardzo złej kondycji.
Cena dorosłego osobnika to koszt kilkuset złotych, za młodsze zazwyczaj zapłacimy mniej. Do ceny zakupu musimy doliczyć jeszcze wydatki związane z terrarium i jego wyposażeniem, które mogą sięgać kilku tysięcy złotych.
Ojczyzną legwana jest Ameryka, a obszar, w którym występuje rozciąga się od południa USA po Paragwaj. Niektóre gatunki występują na Wyspach Karaibskich, Wyspach Galapagos i Wyspach Fidżi.
Jego środowisko życia jest tak zróżnicowane jak skład gatunkowy: W naturze spotkamy go bowiem na drzewach, w lasach i w pobliżu zbiorników wodnych, ale istnieją również gatunki żyjące na stepach i pustyniach.
Przez długi czas rodzina egzotycznych jaszczurek obejmowała około 50 rodzajów i 700 różnych gatunków, z czego trzy rodzaje uznano za wymarłe. Żyjące do dziś legwany należą do ośmiu rodzajów, w których występuje do 15 gatunków:
Legwany są popularnymi zwierzętami domowymi i przy otoczeniu ich odpowiednią opieką i troską mogą być trzymane w domu, jednak ich hodowla wymaga z jednej strony dużej wiedzy na temat gadów, a z drugiej strony sporo przestrzeni.
Jeśli chcemy w świat terrarystyki wejść małymi kroczkami, możemy zacząć od agamy brodatej – te małe jaszczurki mogą być trzymane pojedynczo i podobnie jak legwan z wyglądu przypominają małe smoki.
Jeśli jednak mimo wszystko marzy nam się zakup legwana, musimy być świadomi, że: Jaszczurki żyją dłużej niż wiele ras psów i mogą być trzymane wyłącznie przez tych miłośników gadów, którzy są w stanie zainwestować w nie czas i środki finansowe przez wiele lat – nie tylko legwany bowiem, ale również gatunki przyjazne amatorom wiążą się z dużą odpowiedzialnością.
Poza tym trzeba sobie uświadomić, że zwierzęta te nie będą naszymi towarzyszami zabaw czy przytulankami, ale jeśli cenimy sobie możliwość obserwowania zwierząt oraz ich zachowań i będziemy się o nie stosownie troszczyć, dostarczą nam z pewnością wiele radości i przyjemności.
Zwierzęta towarzyszą jej odkąd pamięta – nie posiada prawie żadnego zdjęcia z dzieciństwa bez papużki falistej na głowie lub kota na kolanach. Od ponad dziesięciu lat pisze jako redaktorka na różne tematy, od ubezpieczeń zdrowotnych po posiadanie kota. Towarzyszy jej kotka Mimi, która jest najlepszym źródłem inspiracji dla wielu tekstów i zawsze wie, kiedy jest odpowiedni czas na przerwę w pisaniu.
