Kolka u konia

Artykuł napisany przez Franziska G., Weterynarz

Nerwowe tarzanie się może być oznaką kolki.

Postrach każdego właściciela konia: Kolka. Nierzadko dotknięte nagłym bólem brzucha spowodowanym przez tę dolegliwość zwierzęta płacą najwyższą cenę. Dlatego tak ważne jest, aby w porę rozpoznać objawy kolki u konia i jak najszybciej wdrożyć leczenie.

Spis treści

Czy kolka u konia jest niebezpieczna?
Objawy: Jak zachowuje się koń cierpiący na kolkę?
Diagnoza: Jakie badania należy wykonać w przypadku kolki u konia?
Leczenie: Jak przebiega leczenie kolki u koni?
Przyczyny: Co wywołuje kolkę u koni?
Rokowania: Jakie są szanse powodzenia leczenia?
Profilaktyka: Jak można zapobiec kolce u konia?

Czy kolka u konia jest niebezpieczna?

Kolka, inaczej zwana morzyskiem, nie jest samodzielną chorobą, ale zespołem objawów wskazujących na silny ból narządów jamy brzusznej. Powoduje nie tylko cierpienie konia, ale stanowi również bezpośrednie zagrożenie jego życia. Dlatego zawsze jest stanem nagłym, który wymaga natychmiastowej interwencji lekarza weterynarii.

Dlaczego konie są podatne na kolkę?

Budowa układu pokarmowego koni jest specyficzna i niestety właśnie ta wyjątkowość sprawia, że mają tendencję do zapadania na kolkę.

Żołądek koni jest stosunkowo mały, a jako że nie mają one odruchu wymiotnego, pokarm gromadzi się w nim szybciej niż w przypadku żołądka o większych rozmiarach. Poza tym, jelita i mocująca je krezka są dość luźne, co skutkuje częstym występowaniem przemieszczenia jelit (np. skrętem).

Objawy: Jak zachowuje się koń cierpiący na kolkę?

Kolka może objawiać się w różny sposób. Czasami jest trudna do rozpoznania i łatwo ją przeoczyć:

Niepokój: W ciągu pierwszych minut konie są niespokojne i nerwowo się poruszają. Grzebią kopytami, chodzą w tę i z powrotem po boksie. Niektóre potrafią rzucać się na ziemię, nerwowo się tarzając, próbując w ten sposób pozbyć się bólu i dyskomfortu. Inne mogą kopać lub uderzać się w brzuch.
Nietypowe pozycje ciała: Koń może siadać w pozycji charakterystycznej dla psa, z tylnymi kończynami na ziemi. Może również kłaść się na grzbiecie, z nogami w górze, aby przygnieść plecy i w ten sposób ulżyć sobie w bólu. Inne zwierzęta w ogóle nie wstają.

Ze względu na silny ból u niektórych koni występuje nadmierna potliwość i utrata apetytu.

Co się dzieje w przypadku zaburzeń krążenia?

Szczególnie niebezpieczna jest sytuacja, w której kolka prowadzi do zatrzymania krążenia. Może to się zdarzyć, gdy przemieszone jelito lub żołądek uciskają naczynia krwionośne. Pierwszymi objawami takiego stanu są przyspieszony oddech i wysokie tętno.

Uwaga: Szczególnie podstępne w kolce jest to, że może nastąpić poprawa stanu zwierzęcia, mimo że jego zdrowie jest cały czas zagrożone.

Jak długo trwa kolka u konia?

To, jak długo występują objawy morzyska zależy od przyczyny, która je wywołała. Nie należy jednak zbyt długo czekać na poprawę stanu konia, ponieważ każda kolka to stan nagły.

Kiedy konieczna jest wizyta u lekarza weterynarii?

Stopień nasilenia objawów nie świadczy o ciężkości choroby. Kolka jest zawsze stanem zagrożenia życia zwierzęcia i wymaga natychmiastowej konsultacji z lekarzem weterynarii. Należy pamiętać, że każda sekunda może uratować zwierzęciu życie.

Pierwsza pomoc: Co zrobić w przypadku pierwszych objawów kolki?

W oczekiwaniu na przyjazd lekarza weterynarii, pamiętaj, aby:

Umieścić konia (jeśli to możliwe) w miękko wyścielonym, przestrzennym boksie.
Nie zabraniać mu się tarzać i nie wywierać na nim presji.
Upewnić się, że nic nie je i nie pije.
Nie podawać mu żadnych leków, chyba że lekarz weterynarii wyrazi na to zgodę.

Nie spuszczaj konia z oczu i zwróć uwagę na wszelkie dodatkowe nieprawidłowości.

Diagnoza: Jakie badania należy wykonać w przypadku kolki u konia?

Aby jak najszybciej zdiagnozować przyczynę kolki i wdrożyć leczenie choroby, która ją wywołała, lekarz weterynarii będzie musiał wykonać określone badania.

1. Wywiad z właścicielem i ogólne badanie kliniczne

Pierwszym krokiem jest rozmowa z opiekunem konia, podczas której lekarz weterynarii będzie chciał uzyskać możliwe jak najdokładniejsze informacje o zwierzęciu.

W tym samym czasie zbada go, aby ocenić aktualny stan krążenia. W tym celu sprawdzi tętno, częstość oddechów, stan błon śluzowych i temperaturę ciała. Ponadto, często niezbędne jest również badanie krwi.

2. Badanie rektalne

Na podstawie badania rektalnego możliwe jest uzyskanie informacji na temat położenia i stopnia wypełnienia końcowych odcinków jelita.

3. Założenie zgłębnika nosowo-żołądkowego

Aby sprawdzić stopień wypełnienia żołądka, lekarz weterynarii założy koniowi zgłębnik nosowo-żołądkowy (sondę).

Jeśli żołądek będzie przepełniony, można go przepłukać, aby pozbyć się zalegającej miazgi pokarmowej i gazów. Jest to niezbędne, jeśli chcemy zapobiec zagrażającemu życiu pęknięciu żołądka.

4. Dalsze badania

W zależności od wieku i stanu konia, może okazać się konieczne przeprowadzenie dodatkowych procedur medycznych, takich jak badania obrazowe (RTG, USG) czy nakłucie jamy brzusznej.

Leczenie: Jak przebiega leczenie kolki u koni?

Po szczegółowych badaniach, lekarz będzie musiał odpowiedzieć sobie na pytanie, czy możliwe jest leczenie zachowawcze za pomocą środków farmakologicznych, czy konieczna będzie interwencja chirurgiczna.

Leczenie zachowawcze

W zależności od tego, jaka będzie diagnoza, istnieje możliwość leczenia zachowawczego, które obejmuje podawanie leków przeciwskurczowych i przeciwbólowych. W walce z zaparciami mogą pomóc również środki przeczyszczające, takie jak olej parafinowy. Krążenie można ustabilizować natomiast za pomocą wlewów dożylnych.

Po wykonaniu powyższych zabiegów pozostaje czekać na ich efekt terapeutyczny i bacznie obserwować konia przez co najmniej jeden dzień. Jeśli jego stan ponownie się pogorszy, zaleca się przetransportowanie go do kliniki.

Operacja kolki

Jeśli leczenie zachowawcze nie przyniesie oczekiwanych efektów lub stan konia będzie poważny, ostatnią deską ratunku będzie zabieg. Otwierając jamę brzuszną pod narkozą, lekarz weterynarii może zlokalizować przyczynę dolegliwości i, jeśli to możliwe, usunąć ją. W tym celu przyjrzy się szczególnie jelitom i innym narządom w jamie brzusznej.

Jak długo trwa operacja kolki u konia?

Średni czas trwania zabiegu wynosi od półtorej do trzech godzin. Należy wziąć jednak pod uwagę fakt, że trudno jest go z góry określić – różne czynniki mogą mieć bowiem wpływ na jego przebieg, np. pojawiające się komplikacje.

Ile kosztuje operacja kolki u konia?

Podobnie jak czasu trwania operacji, tak i jej kosztu nie można z góry określić. Zależy on na przykład od tego, ile wysiłku lekarz weterynarii będzie musiał włożyć w wyeliminowanie przyczyny, ale także od zużytych materiałów, podanych leków czy regionu, w którym została przeprowadzona, czy długości pobytu w szpitalu.

Generalnie jednak należy liczyć się z wydatkiem co najmniej 5000 zł.

Przyczyny: Co wywołuje kolkę u koni?

Kolka to tylko ogólne pojęcie bólu brzucha u koni. Istnieje wiele chorób, które mogą wywoływać takie objawy. Do najważniejszych z nich należą:

Problemy żołądkowo-jelitowe

Kolkę może wywoływać wiele dolegliwości żołądkowo-jelitowych:

wzdęcia (meteorismus) lub zaparcia
zapalenie otrzewnej (peritonitis)
niedrożność jelit (ileus) lub ich przemieszczenie (np. przepuklina, skręt jelit, wgłobienie jelita)
przeciążenie żołądka oraz
inwazja pasożytów (np. Strongylus vulgaris) i wynikająca z niej zakrzepica

Błędy żywieniowe

Przyczyną kolki może być również niewłaściwe żywienie:

zbyt dużo paszy, za mało ruchu
za szybka zmiana diety
zbyt mała ilość włókna surowego w diecie

Choroby zakaźne

Niektóre patogeny mogą powodować ból brzucha u koni. Są to przede wszystkim bakterie, takie jak Clostridium i Salmonella.

Urazy i inne choroby

Kolkę mogą powodować także urazy lub inne choroby podstawowe, takie jak wady zgryzu, choroby wątroby, nerek lub innych narządów wewnętrznych (w tym macicy).

Rokowania: Jakie są szanse powodzenia leczenia?

To, czy koń wyjdzie z kolki cało, zależy od wielu czynników. Oprócz chorób podstawowych, bardzo istotny jest moment wdrożenia leczenia. Co do zasady, im wcześniej zostanie wykryta i leczona, tym większe będą szanse na wyleczenie.

Po jakim czasie od operacji możliwe jest użytkowanie konia pod siodłem?

Wiele wierzchowców po operacji kolki całkowicie wraca do zdrowia, a średni czas rekonwalescencji wynosi około trzech miesięcy. Możliwość jeżdżenia na nich w tym czasie jest kwestią bardzo indywidualną, którą zawsze należy przedyskutować z lekarzem weterynarii.

Profilaktyka: Jak można zapobiec kolce u konia?

Nie zawsze można zapobiec wystąpieniu morzyska. Istnieje jednak kilka wskazówek, które mogą pomóc w zapobieganiu tej dolegliwości:

Właściwa dieta

Kondycja układu pokarmowego zależy przede wszystkim od żywienia. Dieta koni powinna być więc oparta na najwyższej jakości pożywieniu, bogata w paszę objętościową i niewielką ilość paszy treściwej.

Ponadto, ważne są regularne pory karmienia i podzielenie dziennej racji żywieniowej na co najmniej trzy porcje. W przypadku zmiany diety, należy przeprowadzać ją powoli i stopniowo.

Unikanie stresu i ruch

Stres i nadwaga mogą sprzyjać niektórym chorobom. Dlatego należy zwracać uwagę nie tylko na to, jakie warunki panują w stajni i jak karmione są konie, ale również dbać o regularny ruch zwierzęcia. Oczywiście nie należy także przesadzać z aktywnościami sportowymi, aby nie doszło do przeciążenia aparatu ruchu.

Franziska G., Weterynarz

Wszechstronne wykształcenie weterynaryjne uzyskała na Uniwersytecie Justusa Liebiga w Gießen (Justus-Liebig-Universität Gießen). Zdobyła tam doświadczenie w różnych dziedzinach, takich jak medycyna małych, dużych i egzotycznych zwierząt, a także farmakologia, patologia i higiena żywności. Obecnie udziela się jako autorka, pracuje także nad własną rozprawą naukową. Jej celem jest polepszenie ochrony zwierząt przed chorobami wywoływanymi przez patogeny bakteryjne. Oprócz naukowej wiedzy weterynaryjnej, jako szczęśliwa opiekunka psa, dzieli się także własnymi doświadczeniami. Dzięki temu potrafi jeszcze lepiej zrozumieć i wyjaśnić obawy i problemy, jak również powtarzające się pytania opiekunów dotyczące zachowania i zdrowia ich zwierząt domowych.

Podziel się swoją opinią

Czy artykuł był pomocny?

Najczęściej polecane

4 min 10